مروری بر مطالعات انجام شده در ارتباط با انواع روش‌های کم‌آبیاری دربرخی دانه‌های روغنی

فصلنامه کیفیت و ماندگاری تولیدات کشاورزی و مواد غذایی

دوره 2، شماره 1، شهریور 1401، صفحه 24-34   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qafj.2022.1962519.1031

نویسندگان

مصطفی مبشر¹؛ نجمه یزدانپناه^{* 2}

¹دانشجوی دکتری، گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

²- دانشیار، گروه مهندسی آب، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران - مرکز تحقیقات ایمن‌سازی مواد غذایی و کشاورزی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

چکیده

حدود 70 درصد غذای جمعیت جهان به طور مستقیم از گیاهان زراعی به دست می‌آید، که در این میان نقش مهم دانه‌های روغنی را نمی توان انکار کرد. مصرف روغن در ایران طی سال‌های اخیر به دلیل رشد جمعیت و مصرف سرانه افزایش یافته است به طوری که با در نظر گرفتن مصرف سرانه 14 کیلوگرم، سالانه حدود 750 هزار تن روغن مورد نیاز است. این در حالی است که فقط کم‌تر از 10 درصد از این روغن در داخل کشور تولید می‌شود. با توجه به این مسئله تولید روغن از طریق کشت گیاه کلزا در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. خشکی، خطری برای تولید موفقیت‌آمیز محصولات زراعی در سراسر جهان است. خشکی موقعی اتفاق می‌افتد که ترکیبی از عوامل فیزیکی و محیطی باعث تنش داخلی در گیاه شده و تولید را کاهش دهد. تنش آبی اثر منفی بر روی بسیاری از فرآیندهای گیاهی از جمله فتوسنتز، تبخیر، تجمع و تخصیص پیش‌ماده دارد و موجب کاهش اساسی در تولیدات گیاهی می‌شود. بنابراین یکی از راه‌های به حداکثر رساندن کارآیی مصرف آب و بالا‌بردن عملکرد به ازای یک واحد آب مصرفی کم آبیاری است که در آن محصول در یک مرحله خاص از نمو و یا در تمام فصل نمو تحت تنش آبی قرار می‌گیرد. از طرفی اثرات مثبت پتاسیم در افزایش مقاومت گیاهان به تنش کم آبی توسط محققین گزارش شده است.

کلیدواژه‌ها

کم آبیاری؛ دانه‌های روغنی؛ روش‌های آبیاری؛ تنش‌های آبی

مراجع

1- Aminian R, Pakonejad M, Hosseini M. The effect of titanium nanoxide dioxide on safflower yield and yield components under normal irrigation conditions and low irriga-tion stress, environmental stresses in agricu-ltural sciences. Faculty of Agriculture, Bir-jand University. 2017;10(3): 377-390 [In Persian].

2- Rushdie M. The effect of under-irrigation on physiological characteristics and grain yield of oil sunflower cultivars, Journal of Crop Physiology, Islamic Azad University, Ahvaz Branch, Fourth Year. 2012;(14): [In Persian].

3- Farahbakhsh S, Farahbakhsh H. Inves-tigation of the effects of under-irrigation on yield and yield components of some native sesame stands in Kerman, Iranian Journal of Crop Research. 2014;12(4):776-783 [In Pe-rsian].

4- Yadollahi P, Asgharipoor M, Marvaneh H, Kheiri N, Amiri A. The effect of drought stress on grain and oil yield of two sun-flower cultivars. Journal of Crop Research in Arid Areas. 2017; 1(1): 65-76 [In Per-sian].

5- Ghaffari Z, Fanaei H. Economic analysis of production functions for rapeseed and mustard in conditions of low irrigation in Sistan region. Journal of Water Research in Agriculture, B. 2016;30(3) [In Persian].

6- Kiani A. rapeseed irrigation planning, prepared by Golestan Province Agriculture and Natural Resources Center, Knowledge Network and Extensive Media. 1389: 32 [In Persian].

7- Pourghasemian S, Zahedi M. Agricult-ural Science and Technology and Natural Resources. 2009; 47 [In Persian].

8- Sepehri S, Qamarnia H. The Third Nat-ional Seminar on Sustainable Development of Pressure Irrigation Methods. 2016: February 17, Institute of Technical Resea-rch and Agricultural Engineering [In Persi-an].

9- Faraji, A. Effect of row spacing and seed rate on yield and yield components of rapeseed in Gonbad. Seed and Plant. 2005; 20 (3): 297-314.

10- Morrison M, McVetty P, Scarth R. Effect of row spacing and seeding rates on summer rape in sourthern Manitoba. Can. J. Plant Sci. 1990, 70: 127-137.

11- Seif S, Siadat A, Khanzade H, Ghasemi M, Roodi D. Effect of row spacing and seedrate on yield and yield components of rapeseed (var. RGS003) in Moghan. 2009: 10th congress of agronomy and plant bree-ding of Iran. 377.

12- Abel H. Effect of irrigation regimes, planting date, nitrogen levels, and row spa-cing on safflower cultivars. Agron. J. 1976; 68: 448-451.

13- Blum A. Genotype response in sorghum to drought stress, II Leaf tissue water rela-tions. Crop Sci. 1974; 14: 691-692.

14- Board E, Harville G. Growth dynamics during the vegetative period affects yield of narrow-row Late-Planted soybean. Agron. J. 1996; 88: 567-572.

15- Fereres E, Fernandez M. Genetic variability in sunflower cultivars under dro-ught. 1. Yield relationships. Aust. J. Agric. Res. 1985; 37: 573-582.

16- Gonzales J, Schneiter A, Rivelanel R, Johnson L.Response of hybrid and open-pollinated safflower to plant population. Agron. J. 1994; 68: 1070-1073.

17- Hashemi Dezfouli A.Growth and yield of safflower as affected by drought stress. Crop. Res. His. 1994; 7: 313-319.

18- Hayashi H, Handa K. Effects of soil water deficit on seed yield and yield com-ponents of safflower. Japanese. J. 1985; 54: 346-352.

19- Purcell L, Ball A, Reaper A. Radiation use efficeincy and biomass production in soybean at diffirent plant population den-sities. Crop Sci. 2002; 42: 172-177.