تاملی بر مبانی نقض از صلاحیت در مقررات دادرسی کیفری ایران با نگاهی بر مقررات فرانسه

فصلنامه مطالعات میان رشته ای فقه

دوره 2، شماره 4 (پیاپی8) - شماره پیاپی 2، مهر 1401، صفحه 157-174   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عباسعلی قریانیان¹؛ علی مزیدی^{* 2}؛ سید مهدی منصوری³

¹دانشجوی دکتری حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. ( نویسنده مسئول)، [e-mail]

²استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. (استاد راهنما)، [e-mail]

³استادیار گروه حقوق، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران. (استاد راهنما)، [e-mail]

چکیده

یکی از جلوه‏هایِ مهم پاسداشت حق‏هایِ فردی، حق بر دادرسی عادلانه است. رعایت قواعد صلاحت به عنوان یکی از قواعد آمره از جمله اصول دادرسی عادلانه شناخته می‏شود که نقضِ آن به طور استثنایی در قانون آئین دادرسی کیفری ایران و فرانسه در قالب نقض از صلاحیت ذاتی و محلی مورد شناسایی قرار گرفته است. پرسش اصلی در این نوشتار این است که مبنای نقض از صلاحیت چیست؟ در این نوشتار با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی موارد نقض از صلاحیت در قانون آئین دادرسی کیفری ایران و فرانسه پرداخته و از این رهگذر بدین نتیجه نائل آمده‏ایم که دو بینانِ مهمِ حقوق فردی و امنیت عمومی را می‏توان به عنوان بنیادهای نقض از صلاحیت نام برد. گاهی حکومت برای حفظ حقوق متهم در راستای دادرسی عادلانه قواعد صلاحیت را کنار می‏گذارد، گاهی نیز حکومت برای نظم و امنیت عمومی از قواعد صلاحیت عبور می‏کند. مورد اخیر یکی از مواردی است که به دلیل مشخص نبودن گسترۀ آن می‏تواند موجبات نقض حقوق متهمین را فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

مبانی؛ صلاحیت؛ قانون آئین دادرسی کیفری؛ فرانسه؛ عدول از صلاحیت

مراجع