پژوهشی درباب نسخه شناسی مثنویهای مشرقی شیرازی

پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

دوره 6، شماره 16، اسفند 1400، صفحه 149-175   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/noskheh.2022.693718

نویسندگان

نغمه موذنی^{* 1}؛ حمیدرضا قانونی²

¹کارشناس ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام‌نور (نویسنده مسؤول)

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام‌نور

چکیده

مشرقی شیرازی از شاعران گمنام پایان سدة دهم و نیمة نخست سدة یازدهم است. وی در روزگار صفوی می‌زیست. نام او حسن و تخلصش مشرقی است. دو منظومة مهم وی «شمس‌المشرقین» و «شبستان انس» است. او مثنوی‌های متفرقه سروده است. مثنوی نخست را به تقلید از تحفة‌العراقین خاقانی و دوم را به پیروی از بوستان سعدی به نام شاه عباس سروده است. کلیات او، افزون‌بر مثنوی‌های یادشده، مشتمل بر قصیده، غزل، رباعی و مرثیه و قطعه و ساقی‌نامه است. این مقاله از مجموعه دیوان اوست که از آن، سه نسخه در کتابخانة مجلس و یک نسخه در کتابخانة دانشگاه تهران و دو نسخه در کتابخانة ملک موجود بوده است.
 
 
 

کلیدواژه‌ها

مشرقی شیرازی؛ نسخة خطی؛ شبستان انس؛ شمس‌المشرقین

مراجع

1. ابن‌یوسف شیرازى [بی‌تا]، فهرست نسخه‌هاى خطى کتابخانۀ مجلس شوراى ملى، تهران: چاپخانۀ مجلس.
2. افشار ایرج و دیگران (1352)، فهرست نسخه‌هاى خطى کتابخانۀ ملى ملک، تهران: کتابخانۀ ملى ملک.
3. انزابی‌نژاد، سعید (1378)، بوستان سعدی، تهران: جامی.
4. انوشه، حسن (1375)، دانش‌نامة ادب فارسی در شبه‌قارة هند، بخش دوم ج 4، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5. برون، ادوراد (1329)، تاریخ ادبیات در ایران، ترجمة رشید یاسمی، تهران: انتشارات آثار برگزیدة جاویدان.
6. بهادر، سیّد محمدصدیق حسن‌خان (1385)، شمع انجمن، تصحیح محمدکاظم کهدویی، یزد: دانشگاه یزد.
7. خزانه دارلو، محمدعلی (1375)، منظومه فارسی (قرن 9‑12 معرفی حدود 900 مثنوی حماسی ـ عرفانی و عشقی در ادب فارسی)، تهران: علمی فرهنگی.
8. حقیقت، عبدالرفیع (1369)، فرهنگ شاعران زبان فارسى، [بی‌جا]: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
9. خیام‌پور، عبدالرسول (1340)، فرهنگ سخنوران، تبریز: کتاب آذربایجان.
10. دانش‌پژوه، محمدتقى (1340)، فهرست نسخه‌هاى خطى کتابخانۀ دانشگاه تهران، [بی‌جا]: [بی‌نا].
11. دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغت‌نامه، تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم از دورةجدید.
12. رکن‌زاده ادمیت، محمدحسین (1340)، دانشمندان و سخن‌سرایان فارس، جلد چهارم، [بی‌جا]: [بی‌نا].
13. شمیسا، سیروس (1372)، سبک‌شناسی، تهران: دانشگاه پیام نور، چاپ اوّل.
14. شیخ آقابزرگ تهرانى [بی‌تا]، الذریعه الى تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء، الطبعة الثانیه.
15. صفا، ذبیح‌الله (1375)، تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوسی، چاپ هشتم.
16. لنگرودى شمس (1372)، مکتب بازگشت، تهران: نشر مؤلّف.
17. مایل هروى، نجیب (1369)، نقد و تصحیح متون، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوى مشهد.
18. مشرقی شیرازی (1389)، دیوان اشعار، تصحیح نغمة موذنی، پایان‌نامة کارشناسی ارشد.
19. معصوم شیرازی (1374)، طریق الحقایق، ج 3، تصحیح محمدجعفر محجوب، تهران: کتابخانة سنایی.
20. نصرآبادی، میرزا محمدطاهر[بی‌تا]، تذکرة نصرآبادی، تصحیح وحید دستگردی، تهران: کتاب‌فروشی فروغی.
21. نصیری، محمدرضا (1384)، اثرآفرینان (زندگینامة نام‌آوران فرهنگی ایران از آغاز تا سال 1300 ه ش.)، کابلی میهنی، جلد پنجم، [بی‌جا]: [بی‌نا]، چاپ دوم.
22. یاحقى محمدجعفر؛ ناصح، محمدمهدى (1374)، راهنماى ویرایش و نگارش، مشهد: مؤسسه انتشارات آستان قدس رضوى، چاپ سیزدهم.