آسیب شناسی روانی (آلودگی و طرد) و تحلیل رفتار فردی وزیران دربار غزنوی در تاریخ بیهقی براساس نظریّه اریک برن

فصلنامه بهارستان سخن

دوره 19، شماره 56، شهریور 1401، صفحه 1-24   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین عمران‌نژاد¹؛ پروانه عادل زاده^{* 2}؛ کامران پاشائی فخری²

¹دانش آموخته دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، ایران.

²گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

آسیب شناسی روانی، مطالعه ناهنجاری­ها و اختلالات روانی است که بر اثر هیجان و اضطراب شدید در انسان در دو سطح میان فردی و درون فردی به وجود می­آید. ارتباط میان فردی نوعی نیرویِ انگیزشیِ مهّم و اساسی برای سازگاری است و مشخّصه آن نداشتن حالت دفاعی، داشتن صمیمیت و رضایت است هرچه بیشتر انسان بتواند بین تمایل درونی خود و انتظار جامعه تعادل برقرار کند سازگارتر است و نقض در ارتباط و ناهماهنگی شناختی و تعارض­های تبادلی تأثیر نامطلوب بر عملکرد و امنیت اطرافیان می‌گذارد.  اریک برن تحلیل رفتار متقابل شخصیّت انسان را به سه بخش کودک، والد و بالغ تقسیم می‌کند. به اعتقاد او اگر میان این سه حالت تعادل برقرار گردد، فرد از نظر شخصیّتی سالم است اما گاهی مرز میان این حالات دچار شکنندگی شده و با یکدیگر تداخل پیدا می­کند و محتوای آن با هم تخلیط می‌شود که مانع کار­کرد بهنجار فرد می­شود. برن این حالات را (آلودگی و طرد) نام گذاری کرده است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی، وزیران دربار غزنوی را با توجّه به دو مؤلّفة ذکر شده مورد تحلیل قرار داده و به بررسی انحراف یا کج رفتاری روابط بین فردی و واکنش­های متقابل آن­ها و در سطح درون فردی به مشکلات ساختاری آنان می‌پردازد، یافته­های تحقیق نشانگر این است که بیشترِ روابطِ تنش زا، همراه با خشم، پریشانی و قتل، ریشه در الگوی افکار ناکارآمد دارند و رویکردی چون روان پریشی یا بی‌وجدانی را به وجود می‌آورد.

کلیدواژه‌ها

آسیب شناسی روانی؛ آلودگی و طرد؛ تحلیل رفتار متقابل؛ وزیران تاریخ بیهقی؛ اریک برن

سایر فایل های مرتبط با مقاله

تقدیر و تشکر سازمان مرکزی از فصلنامه بهارستان سخن =25 مرداد 99.pdf

تقدیر و تشکر آقای دکتر حداد عادل از فصلنامه بهارستان سخن = 4 تیر 1398.jpg

مراجع

• استوارت یان و جونز ون، (1395) تحلیل رفتار متقابل روش های نوین در روان شناسی، مترجم بهمن دادگستر، تهران: ناشر، چاپ بیست و ششم.
• استینر، کلود، (1395)، پیش نویس های زندگی در تحلیل رفتار متقابل، ترجمة علی بابایی زاد و آزاده سجادی نسبت، تهران: آوسیا، چاپ دوم.
• برن، اریک، ( 1395)، بعد از سلام چه می گویید، مترجم مهدی قراچه داغی تهران: شابک، چاپ سوم.
• ــــــــــ ، ( 1396)، تحلیل رفتار متقابل، مترجم اسماعیل فصیج ، تهران: نو، چاپ نهم.
• ــــــــــ ، (1387)، بازی‌های روان شناسی روابط انسانی، تهران: نشر ذهن آویز، چاپ سیزدهم.
• بهرامی مؤید، منصور، (1395)، مفاهیم تحلیل رفتار متقابل، تهران: نسل نواندیش.
• بیهقی، محمّدحسین، (1388)، تاریخ بیهقی، توضیح خلیل خطیب رهبر، تهران: مهتاب، چاپ سیزدهم.
• جنگوارد، دورتی، جیمز، موریل، (1384)، برای خوشبختی و موفقیت آفریده شده‌ایم، ترجمه حسن قاسم زاده، ( 1384)، تهران: آسا، چاپ چهارم.
• دهقانی، محمّد، (1395)، حدیث خداوندی و بندگی تحلیل تاریخ بیهقی، تهران: فی، چاپ دوم.
• رضایی، جمال، (1374)، «بوسهل زوزنی در تاریخ بیهقی» یادنامه ابوالفضل بیهقی (مجموعه سخنرانی­های مجلس بزرگداشت بیهقی)، مشهد: دانشگاه فردوسی، ص:227.
• شفیع آبادی، عبدالله؛ ناصری، غلامرضا، (1399)، نظریّه‌های مشاوره و روان درمانی، تهران: نشر دانشگاهی، چاپ هشتم.
• کارخانه‌ایی، بهرام، (1385)، تحلیل رفتار متقابل در خدمت موفقیّت‌های فردی و اجتماعی، تهران: شهر آشوب، چاپ اوّل.
• کاکاوند، رشید، (1388)، شعور قلم درباره تاریخ بیهقی، تهران: ققنوس، چاپ اوّل.
• هریس، تامس، (1395)، ماندن در وضعیّت آخر، مترجم اسماعیل فصیح، تهران: نو، چاپ بیست و پنجم.
• هی، جولی، (1380)، روان شناسی موفقیّت در محیط کار، مترجم: مینو پرنیانی، تهران: رشد، چاپ اوّل.
• ویدسون، مارک، (1392)، تحلیل رفتار متقابل(تحلیل تبادلی)، مترجم: زهرا قلخانی، تهران: کتاب ارجمند، چاپ اوّل.