ارزیابی ذخایر ژنتیکی جمعیت‌های مختلف جنس قدومه از نظر عملکرد سرشاخه، دانه و برخی از صفات مورفولوژیکی

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، مرداد 1401، صفحه 52-63   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/ejmp.2022.1951875.1680

نویسندگان

محمد علی علیزاده^{* 1}؛ علی اشرف جعفری²؛ سعیده سادات میرزاده واقفی³؛ محمد دادمند⁴؛ سید اسماعیل سیدیان⁵؛ محمدرضا پهلوانی⁴؛ لیلا فلاح خسینی⁵؛ معصومه رمضانی یگانه⁵؛ لیلا رسول زاده⁵

¹دانشیار، گروه تحقیقات بانک ژن منابع طبیعی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

²استاد، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

³استادیار، بخش گیاهشناسی، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

⁴کارشناس ارشد، گروه تحقیقات بانک ژن منابع طبیعی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

⁵کارشناس ارشد، گروه تحقیقات بانک ژن منابع طبیعی ایران، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران

چکیده

به‌منظور ارزیابی ذخایر ژنتیکی بعضی از جمعیت‌های گونه‌های جنس قدومه Alyssum ، تعداد 32 جمعیت از 7 گونه شامل 3 جمعیت قدومه بیابانی (A. desertorum)، 3 جمعیت قدومه پاکوتاه (A. marginatum)، 15 جمعیت قدومه کرکدار
 A. hirsutum))، 8 جمعیت قدومه شیرازی (A. stapfi) و یک جمعیت از گونه‌هایA.dasycarpum، A.linifolium و قدومه آراراتی(( A. szowitsianum در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. بر اساس آنالیز داده‌ها و مقایسه بین گونه‌ها و جمعیت‌ها. گونه‌های دیررس نظیر گونه‌های A.linifolium، A.stapfi جزو گونه‌های با عملکرد بالاتر ارزیابی شدند. گونه‌های A.marginatum ، A.desertorumو A.szowitsianum جزو گونه‌های زودرس و با عملکرد پایین بودند. در بررسی همبستگی ساده بین صفات مورد مطالعه ارتفاع گیاه با صفات درصد استقرار، عملکرد سرشاخه تر و خشک و عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی‌داری داشت در حالی که بین درصد استقرار گیاه با تعداد ساقه همبستگی منفی و معنی دار داشت. نتایج تجزیه و تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) سه مؤلفه اصلی را با در نظر گرفتن مقادیر ویژه بیشتر از یک به دست آورد که 90 درصد واریانس کل را توجیه می کند. نتایج مربوط به تجزیه خوشه‌ای منجر به گروه‌بندی جمعیت‌های مورد مطالعه به پنج گروه شد. گونه‌های A.stapfi ، A.desertorumو A. hirsutum در یک گروه قرار گرفتند. مقایسه جمعیت‌ها، زمینه ژنتیکی مناسبی را جهت انتخاب جمعیت‌های برتر از خوشه‌های مختلف فراهم نمود به‌طوری‌که می‌توان از آنها در برنامه‌های به‌نژادی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

بررسی عملکرد؛ جمعیت قدومه؛ صفات مورفولوژیک

مراجع

1. Abaszadeh, B. Rezaei, M.B. Ardekani, M.R. and Baseri, R. 2008. Investigation of morphological traits and aerial part yield of Mentha species collected from different regions. Agricultural Research Letter, 1(1), 41-51.
2. Alimardan, E., Salehi Shanjani, p., Jafari, A.A and Tabaei Aghdaei, S.R. 2015. Evaluation of yield and morphological traits in Iranian populations of Yarrow (Achillea millefolium and A. bieberestini L.). Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 31(4): 671-675. (In Persian).
3. Alizadeh, M.A. and Jafari, A.A. 2016. Variation and relationships of morphological traits, shoot yields and essential oil contents of four Anthemis species, Folia Hort. 28/2:165-172
4. Alizadeh, M.A., Jafari, A.A. and Sayiedian,S.S. 2016. Evaluation of aerial biomass yield and essential oil content of seven species of Tanacetum, Journal of Horticultural Research, 25(1): 19–25
5. Amin, R. 1991. Popular Medicinal Plants of Iran. Vol 1. Tehran, Iran: Iranian. Ministry of Health Publishers. (In Persian)
6. Bert, P.F., Jouan, I., De Labrouhe, D.T., Serre, F., Philippon, J., Nicolas, P. and Vear, F. 2003. Comparative genetic analysis of quantitative traits in sunflower (Helianthus annuus) characterisation of QTL involved in developing and agronomic traits. Theoretical and Applied Genetics, 107(1): 181-189.
7. Bharieninejad, B., Zienali, H., Jaberalansar, Z., Ghorbani, A. and Mirzadeh Vaghefi, S.S. 2019. Evaluation and revitalization of Alyssum in Isfahan province, final report. Research Institute Forests and Rangelands, Pp:1-76. Tehran, Iran. (In Persian)
8. Emam, Y., and Niknejad, V. 2011. An introduction to the physiology of crop yield. Shiraz University Press, Shiraz, Iran. (in Persian).
9. Ganjali, A.R, Ajorlo, M. and Khaksafidi, A. 2017. The effect of drought and salinity stress on seed germination of (Alyssum Homalocarpum). Journal of Crop Breeding Vol. 9, 2,139-146. (In Persian).
10. Hesarinejad, M.A., Razavi, S.M.A. and Koocheki, A. (2015). The viscoelastic and thermal properties of Shirazi seed gum (Alyssum homolocarpum). Iranian Journal Food Science and Technology Research, 11(2): 116-128. (in Persian)
11. Kamelmanesh, M..M., Ghasemi, S. and Namayandeh, A. 2009. Path analysis of yield and yield components in bean (Phaseolus vulgaris) under controlled and BCMV infection conditions. Plant Protection Journal, 1(1), 57-70.(In Persian).
12. Rechinger, K.H. 1968. (Ed.), Flora Iranica. Akademische Druck-u. Verlagsanstalt, Graz, Austria, pp. 1-372.
13. Saghalli, A., Farkhari, M., Salavati, A., Alamisaeid, Kh. and Mashhadi, 2018. Evaluation of the genetic diversity of Silybum marianum ecotypes using yield components, morphological and phenological traits, Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 33(6): 990-1002. (In Persian).