تأملات فقهی و حقوقی در هبه زوجین

فقه و مبانی حقوق اسلامی

دوره 15، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 27-40   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2022.694009

نویسندگان

محمد رضا آقایی بجستان¹؛ علی چهکندی نژاد^{* 2}؛ سید محمد رضوی³

¹دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران

²استادیار رشته فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران(نویسنده مسئول) [e-mail]

³استادیار رشته فقه ومبانی حقوق اسلامی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند،ایران و دانشگاه دولتی بیرجند [e-mail]

چکیده

در عقد هبه اصل بر آن است که واهب می‌تواند به عین موهوبه رجوع کرده و آن را تملک کند، این اصل در مواردی تخصیص خورده که ماده 803 قانون مدنی به آن پرداخته است؛ با وجود این، در مورد جواز یا عدم جواز رجوع واهب، در هبه زوجین، بین فقیهان و اندیشمندان حقوقی اختلاف نظر وجود دارد؛ مشهور فقیهان قائل به تفصیل شده و در صورت ذی­رحم نبودن زوجین و دارا بودن شرایط رجوع، به جواز رجوع واهب حکم کرده­اند. برخی از فقیهان و حقوق­دانان حتی در صورت ذی­رحم بودن زوجین، باز هم آن‌ها را اجنبی دانسته و حکم به جواز رجوع داده­اند. در مقابل این گروه، عده­ای عدم جواز رجوع را در هبه زوجین برگزیده‌اند. در این مقاله با روش تحلیلی و توصیفی، هبه زوجین و رجوع از آن، با توجه به مبانی و تحلیل فقها، مورد بررسی قرار گرفته و نظر مشهور تقویت شده است.

کلیدواژه‌ها

هبه؛ زوجین؛ استرداد هدایا؛ جواز و لزوم

مراجع