ارزیابی تاب آوری زیست محیطی جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیک ( مطالعه موردی: شهر اهواز)

علوم جغرافیایی (جغرافیای کاربردی)

دوره 18، شماره 40، آبان 1401، صفحه 132-154   

نوع مقاله: مقاله بنیادی

شناسه دیجیتال (DOI): 2204-1430

نویسندگان

یحی عبدالکریم نیسی¹؛ محمد ابراهیم عفیفی^{* 2}؛ مریضیه موغلی³

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی لارستان گروه جغرافیا

²استادیارگروه جغرافیا واحد لارستان دانشگاه ازاد اسلامی لارستان ، ایران

³دانشیار گروه جغرافیا واحد لارستان دانشگاه ازاد اسلامی لارستان ، ایران

چکیده

مشکلات زیست محیطی از اساسی‌ترین مسائل شهر امروزی و حاصل تعارض و تقابل انسان با محیط طبیعی است، شهر اهواز با توجه به رشد سریع  جعیت و گسترش بی برنامه فضاهای شهری ، دچار تخریب عناصر ساختاری و بنیانهای اکولوژیکی و بسیاری از مشکلات زیست محیطی دیگری شده است.در همین راستا به منظور رسیدن به هدف تحقیق جهت ارتقای پیوستگی اکولوژیک و تاب آوری زیست محیطی، از قابلیتهای علم سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و استفاده از متریک سنجش پیوستگی (MNN) به همراه مدل موزائیکی فورمن استفاده شده است. تحلیل  نقشه های حاصل از تغییرات کاربری اراضی، نشان میدهد؛  لکه های ساخته شده در بازه زمانی(1986-2020 ( به دلیل افزایش جمعیت و تقاضا برای زمین و در نتیجه ، رشد شهرنشینی سالهای اخیر به میزان (68 +درصد(  افزایش و کاربری زراعی (52 -درصد ) و باغات و فضای سبز(31 -درصد ) و اراضی بایر نیز، حدود  (-41) درصد کاهش یافته اند. نتایج تحلیل متریک MNN  نیز حاکی از آن است که؛ پیوستگی  عناصر ساختار اکولوژیکی شهر اهواز خصوصا لکه های زراعی طی دورة زمانی مورد مطالعه ، دارای شرایط مطلوبی نبوده و دچار تخریب شدیدی شده است به طوری که میزان پیوستگی اکولوژیکی لکه های زراعی در 34 سال گذشته در حدود 48 متر، باغات و فضای سبز حدود 10 متر کاهش یافته و فواصل بین لکه های مشابه اکولوژیکی زیاد تر شده است. در پایان نیز پژوهش حاضر، به تهیه الگوی پیشنهادی و ارائه راهکارهای حفاظتی و اصلاحی و همچنین نقشه شبکه حیاتی از محدوده مورد مطالعه انجامید.

کلیدواژه‌ها

پیوستگی اکولوژیک؛ متریک MNN؛ تاب آوری زیست محیطی؛ مدل موزائیکی فورمن؛ شهر اهواز