بررسی اثر سویه‌های مختلف باکتری برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم (Bradyrhizobium japonicum) بر جذب ریز مغذی‌ها در اندام هوایی و عملکرد دانه در گیاه سویا (Glycine max L.)

فیزیولوژی محیطی گیاهی

دوره 4، شماره 16، اسفند 1388، صفحه 33-40   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

آذر دخت مهدی پور^{* 1}؛ محمد علی رضایی¹؛ احمد اصغرزاده²؛ علی چراتی³

¹گروه زیست‌شناسی، دانشگاه آزاداسلامی واحد گرگان

²عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

³عضو هیئت علمی مرکز تحیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

چکیده

مدت‌های مدیدی است که مایه تلقیح‌ ریزوبیومی، جهت افزایش عملکرد و کاهش مصرف کودهای نیتروژنی در کشت انواع لگوم مورد استفاده قرار می‌گیرد. مصرف این کود‌های بیولوژیکی می‌تواند در حفظ محیط زیست و بهبود عملکرد گیاه موثر باشد. بدین منظور اثرات تلقیح 6 سویه مختلف باکتری برادی ریزوبیوم (شامل مایه تلقیح‌های سویای تولید داخل، RS150، RS151، RS152،RS154 وNitrogen-Italia) با بذر گیاه سویا رقم JK، بر جذب میکروالمنت‌ها در اندام هوایی گیاه و در نتیجه عملکرد گیاه در شرایط مزرعه ای مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله 50 درصد گل دهی از تیمارها نمونه برگ تهیه و میزان آهن، مس، روی و منگنز آن‌ها اندازه گیری و در مرحله برداشت نیز میزان عملکرد گیاه تعیین گردید. اندازه گیری و مقایسه جذب و تجمع آهن، مس، روی و منگنز در برگ نشان داد که تلقیح باکتری‌های برادی ریزوبیوم بر میزان عناصر موجود در برگ‌ها نسبت به شاهد تاثیر معنی‌داری داشته است. همچنین مقایسه عملکرد گیاه شاهد با تیمار‌های مختلف نشان داد اثر تلقیح باکتری‌های مورد استفاده بر عملکرد سویا معنی‌دار بوده است. بنابراین استفاده از کودهای بیولوژیکی در بهینه سازی مصرف کود در کشاورزی بوم شناختی حائز اهمیت بوده و ضمن افزایش عملکرد و تاکید بر کاهش اثرات زیست محیطی، می‌توانند جایگزین خوبی برای کودهای شیمیایی باشند.

کلیدواژه‌ها

باکتری برادی ریزوبیوم؛ جذب ریز مغذی؛ سویا؛ عملکرد؛ همزیستی

مراجع

پیرولی بیرانود نجات. (1378). بررسی اثرات متقابل رقم گیاه و سویه باکتری روی توان تثبیت ازت سویا در خاک‌های مختلف. پایان نامه کارشناسی ارشد خاکشناسی، دانشگاه تهران، دانشکده کشاورزی کرج.

پیرولی بیرانود، ن. صالح راستین، ن. آفریده، ح. ثاقب، ن. (1382). مطالعه توان برخی سویه‌های باکتری برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم در تامین نیتروژن مورد نیاز ارقام سویا. مجله دانشکده علوم کشاورزی ایران، جلد 34، شماره 1، صفحه 97-104.

خاوازی، ک.، اسدی رحمانی، ه‍.، و ملکوتی، م.ج. (1384).ضرورت تولید صنعتی کودهای بیولو‍ژیک در کشور. مجموعه مقالات، چاپ دوم با بازنگری بنیادی. موسسه تحقیقات خاک و آب. 439 صفحه.

خلد برین، ب. اسلام زاده، ط. (1384). تغذیه معدنی گیاهان عالی(ترجمه). انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ دوم، جلد اول، صفحه259-261.

شهیدی، م. (1386). گردهمایی بررسی زراعت سویا، دفتر تهیه و دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورز. 17 اردیبهشت ماه، شرکت زراعی دشت ناز ساری.

علی اصغر زاده، ن.ع. (1381). تاثیر میکروارگانیسم‌های حل کننده فسفات و برادی ریزوبیوم ژاپونیکوم بر روی محصول و جذب مواد غذایی بر روی سویا. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تبریز دانشکده کشاورزی، گروه خاکشناسی. صفحه 82-72.

فرنیا، ا.، نورمحمدی، ق.، نادری، ا.، درویش، ف. و مجیدی هروان، ا. (1385). تاثیر تنش خشکی و نژادهای باکتری Bradyrhizobium japonicum بر عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در سویا (رقم کلارک) در بروجرد. مجله علوم زراعی ایران. جلد هشتم. شماره3. صفحه 214-201.

ملکوتی، م. تهرانی، م.م. (1378). نقش ریز مغذی‌ها در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات کشاورزی "عناصر خرد با تاثیر کلان " انتشارات دانشگاه تربیت مدرس، شماره 43، تهران، ایران.