بررسی اثرات دگرآسیبی برگ‌های اکالیپتوس (Eucalyptus camaldulensis) بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌های گندم (L. Triticum aestivum)

فیزیولوژی محیطی گیاهی

دوره 4، شماره 16، اسفند 1388، صفحه 58-68   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

آناهیتا شریعت^{* 1}؛ محبوبه سخایی²؛ محمدحسن عصاره³؛ غلامرضا بخشی خانیکی⁴

¹کارشناس ارشد موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

²دانشجوی کارشناسی ارشد علوم گیاهی، دانشگاه پیام نور تهران

³دانشیار موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

⁴دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

در پژوهش حاضر توانایی دگرآسیبی عصاره متانولی برگ‌های camaldulensis E. بر برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گندم (رقم پیشتاز) بررسی شد. اثر شش تیمار عصاره متانولی برگ‌های اکالیپتوس شامل غلظت‌های صفر (شاهد)، 5/1، 3، 6، 9 و 18 گرم در لیتر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در اتاقک رشد آزمایشگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور انجام شد. اختلاف بین تیمارها در واکنش به غلظت‌های مختلف عصاره با مطالعه صفاتی چون درصد، سرعت و شاخص جوانه‌زنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشه چه، طول ساقه چه، وزن تر و خشک ریشه‌چه و ساقه چه، میزان پرولین و قندهای محلول ریشه‌چه و ساقه چه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که فعالیت آللوپاتی عصاره اکالیپتوس در بین تیمارها بر کلیه صفات تفاوت معنی‌داری داشت و با افزایش غلظت عصاره، درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، طول ساقه چه و وزن تر و خشک به صورت معنی‌داری کاهش و میزان پرولین و قند‌های محلول افزایش یافت. نتایج حاصل از اثرات منفی عصاره الکلی برگ اکالیپتوس بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه گندم دلالت بر عدم توانایی استفاده از این عصاره در مزارع گندم جهت کنترل علف‌های هرز دارد.

کلیدواژه‌ها

اکالیپتوس؛ پرولین؛ دگرآسیبی؛ شاخص بنیه بذر؛ قندهای محلول

مراجع

حکیمی‌میبدی، م.ح.، سودانی زاده، ح. و شاکری، م. (1383). بررسی مقدماتی اثر آللوپاتی و نماتودکشی عصاره سیاه تلخ. پژوهش و سازندگی. 62: 80-75.

رحیمی، ژ. (1385). آللوپاتی. مجله رشد. 20: 57-56.

سلطانی پور، م.ا.، حاجبی، ع.ا.، دستجردی، ع.ا. و ابراهیمی، س. (1386). اثرات دگرآسیبی عصاره آبی مورخوش بر درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای هفت گونه از سبزیجات. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 23: 58-51.

شریعت، ا. و عصاره، م.ح. (1387). اثر تنش خشکی بر رنگیزه‌های گیاهی، پرولین، قندهای محلول و پارامترهای رشد چهار گونه از اکالیپتوس. مجله پژوهش و سازندگی. 21: 157-145

ضیاءحسینی، ث. و برارپور، م.ت. (1381). اثرات مختلف آللوپاتی گیاه آفتابگردان بر رشد ذرت. مجله علوم زراعی ایران. 4: 116-107.

عیسوند، ح.ر. و علیزاده، م.‌ع. (1382). بررسی برخی فاکتورهای کیفیت فیزیولوژیکی بذر گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) تحت شرایط آزمون پیری زودرس. فصلنامه پژوهشی تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان جنگلی و مرتعی ایران. 11: 84-67.

کازرونی منفرد، ا. و راشد محصل، م.ح. (1385). بررسی اثر آللوپاتیک اندام هوایی علف هفت بند بر درصد سبزشدن و رشد گیاهچه‌های گوجه فرنگی. مجله پژوهش‌های زراعی ایران. 4: 104-93.

مجاب، م. و محمودی، س. (1387). بررسی اثرات آللوپاتیک عصاره آبی اندام‌های هوایی و زیرزمینی علف هرز ازمک بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت خوشه‌ای. مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی. 4: 87-65.

میقانی، ف. (1382). آللوپاتی (دگرآسیبی) از مفهوم تا کاربردآن. انتشارات پرتو واقعه، تهران. صفحه 72-71.

ناصری پور، م.ت.، کوچکی، ع.، نصیری محلاتی، م. و قربانی، ر. (1387). بررسی اثرات دگرآسیبی کاه جو بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه ذرت چغندر قند و آفتابگردان. مجله پژوهش‌های زراعی ایران. 6: 182-173.

نجفی آشتیانی، ا.، عصاره، م.ح.، باغستانی، م.ع. و انگجی، ج. (1387). بررسی اثر آللوپاتیک اندام هوایی گیاه Eucalyptus camaldulensis بر جوانه‌زنی گیاهچه علف هرز سلمک. فصلنامه علمی پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران.24: 303-293.

نیاکان، م. آرودی، م. کیانی، م. (1385). بررسی شاخص‌های رشد و تغییرات ساختاری دانه رست گندم در پاسخ به عصاره آبی کلزا. فصلنامه پژوهش‌های علوم گیاهی. 4: 20-14.

یامچی، ا.، رستگار جزی، ف.، قبادی، س.، موسوی، ا.، و کارخانه‌ای، ع.ا. (1383). بیان فراوان ژن دلتا پرولین- 5 کربوکسیلات سنتتاز با هدف افزایش مقاومت به تنش‌های اسموتیک در گیاه تراریخت توتون- علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 4: 39-31.