طراحی الگوی تاب‌آوری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در شرایط بحران: رویکرد آمیخته

پژوهش های مدیریت راهبردی

دوره 28، شماره 85، شهریور 1401، صفحه 13-42   

نوع مقاله: علمی _ پژوهشی

نویسندگان

پیمان پروری^{* 1}؛ مهدیه جلال پور²؛ حسین رحمان سرشت³؛ وحید ناصحی فر⁴

¹دکتری مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه‌طباطبائی، تهران، ایران.

²دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه‌طباطبائی، تهران، ایران.

³استاد دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

⁴دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

کسب وکارهای کوچک و متوسط هنگام بحران و چالش های محیطی، تابآوری را به عنوان نوعی رفتار با هدف بهبود و انسجام عملکرد، ارایه می دهند. هدف این پژوهش ارائه الگویی برای تاب‌آوری کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در شرایط بحران است. در این پژوهش بیماری همه‌گیر کووید-19 به‌عنوان مصداق شرایط بحران در نظر گرفته شده است. این مطالعه با رویکرد آمیخته انجام گرفته است. بدین منظور در مرحله کیفی جهت گردآوری داده های پژوهش از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 36 نفر از خبرگان و متخصصانی که در این زمینه حائز تجربه و دانش هستند استفاده شد و در مرحله کمی پرسشنامه تحقیق در بین 269 نفر از صاحب‌نظران توزیع گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌های پژوهش با روش تحلیل مضمون و مدلسازی معادلات ساختاری انجام گرفت. نتایج پژوهش ظرفیت‌های بالقوه برای تاب‌آوری کسب و کارهای کوچک و متوسط در شرایط بحرانی را شناسایی کرد که دربرگیرنده چهار سطح است: (1) سطح فردی شامل توانمندسازی فردی و پرورش شایستگی‌ها، (2) سطح سازمان شامل جهت‌گیری بازاریابی، جهت‌گیری استراتژیک، آماده‌سازی زیرساخت‌ها، نظام مالی دقیق و مدیریت منابع انسانی (3) سطح صنعت شامل تعاملات نزدیک‌تر با مشتریان، رصد رقبا و مدیریت تامین‌کنندگان، (4) سطح نهادی شامل حمایت‌های بخش عمومی و ایجاد انجمن‌ها و تشکل‌های حامی. الگوی به‌دست‌آمده از این تحقیق نشان می‌دهد که ایجاد ظرفیت‌ها و بسترهای درونی و بیرونی موجب استمرار تاب‌آوری کسب و کارهای کوچک و متوسط در شرایط بحرانی و واکنش سریع جهت تطبیق با نااطمینانی‌ها و الزامات نوظهور می‌شود.

کلیدواژه‌ها

تاب‌آوری؛ کسب‌وکارهای کوچک و متوسط؛ همه‌گیری کووید-19؛ شرایط بحرانی

مراجع

کهریزی، شهرام، الوداری، حسن (1399) طراحی مدل مدیریت بحران با رویکرد منابع انسانی به روش تحلیل مضمون (تم) با مطالعه زلزله استان کرمانشاه، پژوهش های مدیریت راهبردی (79)26 .13-32
 فلاح، محمدرضا (1399) فراترکیب خلق تاب آوری پویا مقابل بحران کرونا در حوزه کسب وکارهای نوپا، مدیریت کسب وکارهای بین المللی، 3(10) ،117-136 .
حسینی نیا، غلامحسین، بختیاری، مرضیه (1400) طراحی الگوی مدیریت بحران در راستای تاب آوری کسب وکارها، مبتنی بر نقش های حاکمیتی و سازمانی (در شرایط همه گیری کووید 19.  بحران مدیریت 10 .103-85 
 رومیانی، زهرا (1400) اولویت بندی ابعاد تاب آوری سازمانی در شرایط بحران کرونا (مطالعه موردی بیمارستان های شهر خرم آباد) مدیریت بحران،10 ،105 -114 .
آذر، عادل، خرّمی، امیر (1399) طراحی مدل تابآوری زنجیره صنعت دارو در شرایط بحران با رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیر(ISM) مدیریت کسب وکارهای بین المللی (10) 3  .31 -1

Ardeshir A, Mohajeri M. Assessment of safety culture among job positions in high-rise construction: a hybrid fuzzy multi criteria decision-making (FMCDM) approach. International journal of injury control and safety promotion. 2018 ; 25(2), 195-196.
Parvari, P., Ebrahimi, M., karimi, M. & Raeisi, I. (2020), Transition from Product to Solutions: Understanding Aspects and Providing a Conceptual Framework for Customer Solutions in Multinational Companies; Meta–Synthesis Approach. Journal of International Business Administration, 3(1), 109-137.
Fiksel, J. (2003), Designing resilient, sustainable systems. Environmental science & technology, 37(23), 5330-5339.
Sutcliffe, K. M. (2003), Organizing for resilience. Positive organizational scholarship: Foundations of a new discipline. 43(4), 39-65.
Koleňák, J., & Milichovský, F. (2010), Trading tools for SME´ s in hard times. Trends economics and management, 4(7), 18-25.
Sauser, B., Baldwin, C., Pourreza, S., Randall, W., & Nowicki, D. (2018), Resilience of small-and medium-sized enterprises as a correlation to community impact: an agent-based modeling approach. Natural Hazards, 90(1), 79-99.
Ebrahimi, s. a., fiz, d., & ghitkaran, h. (2017), Comprehensive analysis of factors affecting the organizational resilience of SMEs. Organizational Resources Management Researchs, 7(3), 37-58

Gunasekaran, A., Rai, B. K., & Griffin, M. (2011), Resilience and  competitiveness of small and medium size enterprises: an empirical research. International journal of production research, 49(18), 5489-5509.
Mavrodieva, A. V., Budiarti, D. S., Yu, Z., Pasha, F. A., & Shaw, R. (2019), Governmental incentivization for SMEs’ engagement in disaster resilience in Southeast Asia. International Journal of Disaster Risk Management, 1(1), 32-50.
Antonescu, D. (2020), Supporting small and medium size enterprises through the COVID-19 crisis in Romania. Central European Journal of Geography and Sustainable Development, 2(1), 38-57.
Manouchehri Rad, R., Zand Hesami, H., & Davari, A. (2020), Adaptability or pioneering: An analysis of selecting the appropriate organizational resilience strategy based on perceived institutional institutional capacity and quality.
Innovation Management, 9 (2), 1-33. 
Bhamra, R., Dani, S., & Burnard, K. (2011), Resilience: the concept, a literature review and future directions. International journal of production research, 49(18), 5375-5393.
Saad, M. H., Hagelaar, G., van der Velde, G., & Omta, S. W. F. (2021) ,Conceptualization of SMEs’ business resilience: A systematic literature review. Cogent Business & Management, 8(1), 193-217.
Linnenluecke, M. K. (2017) , Resilience in business and management research: A review of influential publications and a research agenda. International Journal of Management Reviews, 19(1), 4-30.
Staw, B.M., Sandelands, L.E. and Dutton, J.E. (1981), Threat rigidity effects in organizational behavior: a multilevel analysis. Administrative Science Quarterly, 26, 501–524.
Meyer, A.D. (1982), Adapting to environmental jolts. Administrative Science  Quarterly, 27, 515–537.
Hiles, A. (2008), The Definitive Handbook of Business Continuity Management. 2nd edn. Chichester: John Wiley.
Bullough, A, Renko, M. and Myatt, T. (2014), Danger zone entrepreneurs: the importance of resilience and selfefficacy for entrepreneurial intentions. Entrepreneurship Theory and Practice, 38, 473–499.
Branzei, O. and Abdelnour, S. (2010), Another day, another dollar: enterprise resilience under terrorism in developing countries. Journal of International Business Studies, 41, 804–825.
Alves, J. C., Lok, T. C., Luo, Y., & Hao, W. (2020), Crisis management for small business during the COVID-19 outbreak: Survival, resilience and renewal strategies of firms in Macau. 87(11), 345-364.
Nurunnabi, M. (2020), Recovery planning and resilience of SMEs during the COVID-19: experience from Saudi Arabia. Journal of Accounting & Organizational Change. 25(9), 947-961

Tanner, S. P. (2021), “We’re going to be the last ones standing” a qualitative
insight into the organizational resilience of small and micro tourism enterprises
facing COVID-19. PhD Thesis: University of Canterbury.
Juergensen, J., Guimón, J., & Narula, R. (2020), European SMEs amidst the COVID-19 crisis: assessing impact and policy responses. Journal of Industrial and Business Economics, 47(3), 499-510.
Braun, V., & Clarke, V. (2006), Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
Bodziany, M., Ścibiorek, Z., Zamiar, Z., & Visvizi, A. (2021), Managerial Competencies & Polish SMEs’ Response to the COVID-19 Pandemic: An Insight. Sustainability, 13(21), 118-134.
Branicki, L. J., Sullivan-Taylor, B., & Livschitz, S. R. (2017), How entrepreneurial resilience generates resilient SMEs. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research. 24(7), 761-787.
Wedawatta, G., & Ingirige, B. (2012), Resilience and adaptation of small and mediumsized enterprises to flood risk. Disaster Prevention and Management. 21(4). 115-138.
Conz, E., Denicolai, S., & Zucchella, A. (2017), The resilience strategies of SMEs in mature clusters. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 11(1), 186–210.
Pal, R., Torstensson, H., & Mattila, H. (2014), Antecedents of organizational resilience in economic crises—an empirical study of Swedish textile and clothing SMEs. International Journal of Production Economics, 147, 410-428