بررسی اثر صفات زراعی و شاخص های مقاومت به خشکی در تعیین لاین های حساس و متحمل آفتابگردان

پژوهش های به زراعی

دوره 11، شماره 4، دی 1398، صفحه 339-357   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بابک مقصودی دماوندی¹؛ شهرام لک^{* 2}؛ مهدی غفاری³؛ مجتبی علوی فاضل²؛ طیب ساکی نژاد²

¹دانشجوی دکتری، گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²گروه زراعت، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

³مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

 به منظور تعیین لاینهای حساس و متحمل آفتابگردان به تنش خشکی آزمایشی به صورت بلوکهای
کامل تصادفی با سه تکرار در مؤسسه تحقیقات دانههای روغنی کرج انجام شد. در این بررسی تعداد 12
لاین مختلف آفتابگردان از نظر خصوصیات مرتبط با تحمل خشکی غربال شده و دو لاین حساس و متحمل
به خشکی شناسایی شدند. برای این منظور ابتدا لاینهای اینبرد آفتابگردان در دو آزمایش جداگانه در
شرایط آبیاری معمول و تنش خشکی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3تکرار کشت گردید. تنش
خشکی از طریق قطع آبیاری در مرحله 2تا 8برگی انجام شد. صفات مورد بررسی شامل: ارتفاع گیاه، قطر
طبق، قطر ساقه، میزان رطوبت نسبی، شاخص سطح برگ و عملکرد دانه بودند. نتایج تحقیق نشان داد
صفات مذکور بجز قطر ساقه در شرایط تنش دارای اختلاف معنی دار بودند. پس از بررسی عاملهای مورد
آزمایش و تجزیه و تحلیل داده ها، نتایج به دست آمده از طریق بررسی درصد تغییر صفات مورد مطالعه،
محاسبه شاخصهای تنش )شاخصهای تحمل به خشکی، حساسیت به خشکی( و رسم دندروگرام حاصل از
تجزیه خوشه ای ارقام مشخص گردید. بر این اساس در شرایط اعمال تنش کم آبی، از نظر عملکرد دانه،
RGK26و RGK41بیشترین و کمترین عملکرد دانه در بوته را تولید نمودند. با مقایسه صفات میتوان از
بین 12لاین مورد مطالعه، BGK221را به عنوان لاین حساس و RGK46را به عنوان لاین متحمل معرفی
نمود. همچنین همبستگی بین صفات نیز نشان داد، شاخص تحمل به خشکی ) (STIتقریبا با تمامی صفات
دارای همبستگی مثبت بود. در ضمن عملکرد دانه با تمامی صفات بجز ارتفاع بوته دارای همبستگی مثبت
بود 

کلیدواژه‌ها

آفتابگردان؛ لاین حساس و متحمل؛ تنش خشکی؛ همبستگی؛ تجزیه خوشهای

مراجع