حکمت تصویر سینمایی در داستان زال و رودابه

جستارهای ادبی (ادبیات تعلیمی)

دوره 15، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 113-146   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

آناهیتا متمنی^{* 1}؛ هنگامه آشوری²

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

²استادیار گروه زبان ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

چکیده

داستان فصل مشترک میان ادبیات و بسیاری از هنرهاست. هنرهایی چون تئاتر، سینما و حتی نقاشی و موسیقی. اما داستان برای تبدیل شدن به فیلم‏نامه باید دارای ویژگی ‏هایی باشد که ابتدایی‏ ترین آن تصویری بودن داستان ادبی مورد نظر است. چرا که تصویر برآمده از وصف شاعر یا نویسنده جاندار‏ترین عنصری است که بیننده را به درک موقعیت مکانی و زمانی می ‏رساند. از این رو در مقالة حاضر سعی شده است با تمرکز بر عناصر«تصویر» و«داستان» که از مهم‏ترین عوامل ساختاری در شکل‏ گیریِ‌ فیلم‏نامه هستند، از آمادگی و قابلیت داستان‏ های شاه‏نامه در برگردان به قالب فیلم‏نامة داستانی سخن گفت. بدین منظور با تعریف کلیاتی چون تصویر(اعم از حماسی و سینمایی)، داستان و فیلم‏نامه بحث را آغاز نموده و در ادامه با طبقه ‏بندی و شرح ساختار داستانی فیلم‏نامه که بیشتر مبتنی بر عناصر تصویری و داستانی چون صحنه، شخصیت، پیرنگ، مضمون، و گفتگو است، بحث را پی گرفته و در این میان با نشان دادن نمونه‏ هایی از داستان «زال و رودابه»  و تطبیق ساختار داستانیِ آن با ساختار فیلم‏نامه و آوردن نمونه‏ هایی از تصویرسازی در این داستان، پژوهش به انجام می‏رسد.

کلیدواژه‌ها

شاه‏نامه؛ تصویرحماسی؛ فیلم‏نامه؛ زال و رودابه