فرهنگ سازمانی مدارس اثربخش دوره متوسطه شهرستان بندرعباس: مقایسه وضع موجود و مطلوب

فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی

دوره 16، شماره 2 - شماره پیاپی 60، شهریور 1401، صفحه 255-271   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه محمودی سردره¹؛ نادر شهامت^{* 2}؛ عباداله احمدی²؛ مسلم صالحی²

¹دانشجوی دکتری، مدیریت آموزشی، گروه مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت ، مرودشت، ایران

²عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی،واحد مرودشت، گروه علوم تربیتی،مرودشت ایران

چکیده

پژوهش حاضر وضعیت موجود و مطلوب فرهنگ سازمانی مدارس اثربخش دوره متوسطه شهرستان بندرعباس بررسی کرده است. این پژوهش از نوع کاربردی است و در زمرۀ تحقیقات کمّی از نوع توصیفی-پیمایشی قرار دارد.  جامعه آماری شامل تمامی دانش ­آموزان دختر و پسر مدارس اثربخش دورۀ متوسطه شهر بندرعباس (3000 نفر) بود. نمونه آماری با استفاده از روش نمونه­ گیری ­طبقه ­ای-تصادفی و از طریق فرمول کوکران، دانش ­آموزان دوره متوسطه اول و دوم دخترانه و پسرانه به تعداد585  نفر انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها از پرسشنامه «فرهنگ مدرسه» الساندرو و ساد (1997) استفاده شد. روایی صوری و محتوایی پرسشنامه مورد تایید صاحب نظران قرار گرفت. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ 86/0 به دست آمد. برای توصیف و تحلیل داده­ های پرسشنامه از شاخص­های آمار توصیفی و آزمون­های آمار استنباطی با نرم افزارSPSS25، استفاده گردید. داده های بدست آمده حاکی از آن بود که فاصله وضعیت موجود با وضعیت مطلوب، از دیدگاه دانش ­آموزان دختر به ترتیب در مؤلفه ­های روابط دانش­ آموزان با یکدیگر،روابط دانش ­آموزان و معلمان در حد متوسط است و فاصله وضعیت موجود با وضعیت مطلوب فرهنگ مدرسه از دیدگاه دانش­آموزان پسر، به ترتیب در مؤلفه­ های روابط دانش آموزان با یکدیگر زیاد است و در مؤلفه  روابط دانش ­آموزان و معلمان در حد متوسط است. همچنین فاصله وضعیت موجود با وضعیت مطلوب فرهنگ مدرسه از دیدگاه دانش ­آموزان دختر و پسر، به ترتیب در مؤلفه­ های انتظارات هنجاری و فرصت­های آموزشی زیاد است. بنابر نتایج این پژوهش می­توان گفت؛ پذیرش متقابل و وجود احترام، باعث می­شود دانش­آموزان روابط دوستانه و صمیمانه ­ای با یکدیگر و با معلمان برقرار کنند. باید توجه داشت که یکی از عوامل زمینه­ ساز کجروی و بی هنجاری در یک محیط این است که فرد به این باور برسد امکانات و فرصت­ها به صورت عادلانه و مساوی تقسیم نشده اند.همچنین اگر در مدرسه ­ای، میزان رعایت قوانین توسط دانش ­آموزان بالا باشد، آنان احساس خودمختاری، شایستگی و ارتباط بیشتری خواهند نمود.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: فرهنگ سازمانی؛ مدارس اثربخش؛ دوره متوسطه

مراجع

ایمانی، جواد. باقری، مهدی. قورچیان، نادرقلی. جعفری، پریوش. (1396). فصلنامه پژوهش های رهبری و مدیریت آموزشی، 4 (14): 61- 25.

ارومچی، دنیز، وحدت، رقیه. (1395). شناسایی و ارائه الگوی مناسب برای مدرسه اثربخش. مقالات کنگره بین المللی علوم انسانی مطالعات فرهنگی، تهران. مرکز توانمندسازی مهارت های فرهنگی و اجتماعی جامعه.

ابراهیمیان جلودار، سیدروح اله. ابراهیمیان جلودار، سیدیاسر. ابراهیمیان جلودار، سیدمحمود. (1391). بررسی دلایل و نشانه­های شکست در بنگاه های کوچک و متوسط،کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش بنیان، بابلسر.

باقی نصرآبادی، علی. سلیمانی، مجید. (1392). نقش فرهنگ سازمانی در تعالی اخلاق حرفه­ای در سازمان­ها (مطالعه موردی سازمان­های پژوهشی استان قم)، مجلۀ مدیریت فرهنگی،(4)7: 88-102. 

پازکی، مونس. افضل خانی، مریم. (1395). بررسی رابطه فرهنگ سازمانی مدارس با گرایش معلمان به نوآوری های آموزشی، فصلنامه رهبری و مدیریت آموزش،(3)10: 49-29.  

پورحیدر. رحیمه، سامری. مریم، حسنی. محمد، مرتضی‌نژاد. نیلوفر. (1398). روابط ساختاری اعتماد سازمانی، اخلاق حرفه‌ای و ساختار سازمانی با اثربخشی مدرسه با نقش میانجی ارزشیابی عملکرد معلمان، نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 12(47): 93-116.

دعوتی، سهیلا. (1392). بررسی و مقایسه وضع موجود مدارس راهنمایی دولتی منطقه دو آموزش و پرورش شهر تهران بر اساس ویژگی های مدارس اثربخش. پایان نامه کارشناسی ارشد، علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

راغبی، مالک. (1390). تعیین مؤلفه های مدرسه ابتدایی اثربخش و ارائه الگو مناسب برای مدرسه اثر بخش. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

حسنی، محمد. سامری، مریم. (1389). بررسی اثربخشی سازمانی مدارس متوسطه ناحیه یک شهر ارومیه با استفاده از مدل پارسونز، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، (21):223- 201.

سودی، حورا. ملکی آوارسین، صادق. طالبی، بهنام. (1399). تدوین الگویی برای مدرسه اثربخش در دورۀ اول متوسطه، فصلنامه خانواده و پژوهش،(1) 42: 126- 101.

فرنیا، علی. حسن‌پور، محمد‌. پروین، مینا. (1390). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و مدیریت مشارکتی در دبیرستان‌های دخترانه شهر تبریز در سال تحصیلی 88-87.، نشریه علمی آموزش و ارزشیابی، 4(16): 33-49.

یزدخواستی، علی. رجائی پور، سعید. (1388). فرهنگ سازمانی و مدیریت کیفیت فراگیر در آموزش عالی. اصفهان: انتشارات کنکاش.

Aktaş, E., Çiçek, I., & Kıyak, M. (2011). The effect of organizational culture on organizational efficiency: The moderating role of organizational environment and CEO values. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 24: 1560-1573.

Alessandro, A., Sadh, D. (1997). The dimensions and measurement of school culture: Understanding school culture as the basis for school reform, International Journal of Educational Research, 27: 553-569.

Bozaslan, H. & Kaya, A. (2012). Sufficiency Levels of Primary Schools According to Effective School Criteria (Åžanliurfa Province Sample). Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46: 980-986.

Deal, T.E. & Peterson, L.D. (1999). Shaping School culture. Sanfrancisco: Jossey- bass publishers.

Du, D., Qi, Y., Yu, H., Yang, Y., Duan, K., Li, G., ... & Tian, Q. (2018). The unmanned aerial vehicle benchmark: Object detection and tracking. In Proceedings of the European Conference on Computer Vision (ECCV). 1(10): 370-386

Elliot, A. J. (2015). Color and psychological functioning: a review of theoretical and empirical work. Frontiers in psychology, 6: 368.

Harris, C. M., & Piersol, A. G. (2002). Harris' shock and vibration handbook.  New York: McGraw-Hill. 5: 1025-1083

Lee, Elliot (2015). Developing Teachers: Improving professional development for teachers. Published by: the Sutton Trust.

Leithwood, K., & Jantzi, D. (2006). Transformational school leadership for large-scale reform: Effects on students, teachers, and their classroom practices. School effectiveness and school improvement, 17(2): 201-227.

MacNeil, A. J., Prater, D. L., & Busch, S. (2009). The effects of school culture and climate on student achievement. International Journal of leadership in Education, 12(1):73-84.

Prasertcharoensuk, T., Somprach, K. L., & Ngang, T. K. (2015). Influence of teacher competency factors and students’ life skills on learning achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 186: 566-572.

Sheerens, J. (2000). Improving school effectiveness. Fundamentals of Educational Planning, 6: 5- 141.

Smith, D. Tomlinson, S. (2013). The school effect. London: Institute of Public Policy Research.

Teddlie, C (2015). The international handbook of school effectiveness research. London: Falmer Press.

Thanomwan, P., Buncha, P. (2014). Relationship between organization culture and sufficiency school management. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 116: 796-801.

Wu, c.s (2011). Relationship between primary school management models and school effectiveness. unpublished Doctoral Dissertation, national Chang-Chi university, Taipei, Taiwan, R.O.C.