غربالگری عامل ها برای بازیافت مولیبدن از کاتالیست‌‌ مستعمل نانوذره‌های MoS2 در فرایند ارتقاء نفت سنگین

پژوهش های کاربردی در شیمی

مقاله 8، دوره 16، شماره 2، شهریور 1401، صفحه 73-82   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jacr.2022.1944961.1995

نویسندگان

مریم صفائی^{* 1}؛ سید کمال مسعودیان طرقی²؛ زهرا خدادادی³

¹استادیار مهندسی مواد، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

²پژوهشگر مهندسی شیمی، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران

³استادیار شیمی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

       ضرورت مستمر در بهره‌وری پالایش نفت به­دلیل محدودیت‌های زیست­محیطی افزایش یافته است. مولیبدن سولفید به ­عنوان کاتالیست اصلی در فرایند ارتقاء نفت سنگین، نقش کلیدی را ایفا می‌کند. بنابراین، بازیافت این فلز به­ دلیل کاهش منابع سنگ معدن مولیبدن و نیز مصرف بالای این نوع کاتالیست‌ها اهمیت بسزایی دارد. در این پژوهش، بازیافت مولیبدن از نانوکاتالیست‌ همگن مستعمل در فرایند هیدروکانورژن از خوراک سنگین هیدروکربنی است. برای تعیین عامل­های موثر در بازیابی مولیبدن از روش طراحی آزمایش پلاکت-برمن استفاده شد. هفت عامل کمی و کیفی شامل دماهای اسیدشویی و اکسایش، زمان‌های اسیدشویی و اکسایش، نوع ماده اسیدشویی، غلظت‌های سدیم کربنات و آمونیم کربنات انتخاب شدند. برای تخمین درصد اهمیت نسبی هر عامل از دو روش نمودار پاراتو و نیم­ بهنجار استفاده شد. نمودار پاراتو نشان داد به­ ترتیب عامل­های نوع ماده اسیدشویی، غلظت سدیم کربنات و دمای اکسایش بر بازده اثر می‌گذارند. انحراف­های مشاهده­شده در نمودار نیم­ بهنجار نیز تاییدکننده نتیجه­ ها در نمودار پاراتوست. براین­ پایه، در مرحله اکسایش با هیدروژن پراکسید، دمایºC  25 و مدت 60 دقیقه و در مرحله اسیدشویی، سدیم کربنات به‌عنوان ماده اسیدشویی با غلظتwt.%    90، دمای ºC  25 و مدت 60 دقیقه، می‌توانند برای شرایط بهینه انتخاب شوند.
 

کلیدواژه‌ها

نانومولیبدن سولفید؛ بازیابی؛ کاتالیست همگن؛ طراحی آزمایش؛ نیم‌بهنجار

مراجع

[1] Yi, M.; Zhang C.; RSC Adv. 8, 9564-9573, 2018.
[2] Jin, H.; Guo, C.; Liu, X.; Liu, J.; Vasileff, A.; Jiao, Y.; Zheng, Y.; Qiao, S.-Z.; Chem. Rev. 118, 6337-6408, 2018.

[3] Paolella, A.; Laul, D.; Timoshevskii, V.; Zen, W.; Marras, S.; Bertoni, G.; Wahba, A.S.; Girard, G.; Gagnon, C.; Rodrigue, L.; Commarieu, B.; Guerfi, A.; Gauvin, R.; Trudeau, M.L.; Vijh, A.; Armand, M.; Zaghib, K.; J. Phys. Chem. C. 122, 1014-1023, 2018.

[4] Ganatra, R.; Zhang, Q.; ACS Nano 8, 4961-4967, 2014.

[5] Afanasiev, P.; C.R. Chimie 11, 159-182, 2008.

[6] Dubois, M.R.; Chem. Rev. 89, 1-9, 1989.

[7] Zhou, W.; Zhou, X.; Najmaei, S.; Liu, Z.; Shi, Y.; Kong, J.; Lou, J.; Ajayan, P.M.; Yakobson, B.I.; Idrobo, J.-C.; Nano Lett. 13, 2615-2622, 2013.

[8] Chianelli, R.R.; Berhault, G.; Torres, B.; Catal. Today 147, 275-286, 2009.

[9] Angeles, M.J.; Leyva, C.; Ancheyta, J.; Ramirez, S.; Catal. Today 220-222, 274-294, 2014.
[10] Sahu, R.; Song, B.J.; Im, J.S.; Jeon, Y.P.; Lee, C.W.; J. Ind. Eng. Chem. 27, 12-24, 2015.

[11] Stormont, D.H.; Oil Gas J. 66, 104-109, 1968.

[12] Bellussi, G.; Rispoli, G.; Landoni, A.; Millini, R.; Molinari, D.; Montnanri, E.; Moscotti, D.; Pollesel, P.; Catal. J. 308, 189-200, 2013.

[13] Liu, Y.; Gao, L.; Wen, L.; Zong, B.; Recent Patents Chem. Eng. 2, 22-36, 2009.

[14] Ramirez-Corredores, M.M.; “The Science and Technology of Unconventional Oils: Finding Refining Opportunities”, 1st Edition, Academic Press, Massachusetts, 2017.

[15] Prajapati, R.; Kohli, K.; Maity, S.K.; Energy Fuels 31, 3905-3912, 2017.

[16] Khadzhiev, S.N.; Kadiev, K.M.; Mezhidov, V.K.; Zarkesh, J.; Hashemi, R.; Masoudian Targhi, S.K.; US Patent 7585406 B2, 2009.

[17] Kim, B.S.; Jha, M.K.; Jeong, J.; Lee, J.C.; Int. J. Miner. Process 88, 7–12, 2008.

[18] Aydin, I.; Aydin, F.; Hamamci, C.; Fuel 95, 481–485, 2012.

[19] Rezki1, A.S., Sumardi, S., Astuti, W.; Bendiyasa, I.M.; Petrus, H.T.B.M.; International Conference on Science, Infrastructure Technology and Regional Development 23-25 October, South Lampung, Indonesia, 2020 in: IOP Conf. Series: Earth Environ. Sci. 830, 1-10, 2021.

[20] Asghari, I.; Mousavi, S.M.; Amiri, F.; Tavassoli, S.; J. Ind. Eng. Chem. 19, 1069–1081, 2013.

[21] Sosnin, G.A.; Yazykov, N.A.; Yeletsky, P.M.; Zaikina, O.O.; Yakovlev, V.A.; Fuel Process. Technol. 208, 106520-9, 2020.

[22] Sutama, D.K.; Prasetya, A.; Petrus, H.T.B.M.; International Conference on Science, Infrastructure Technology and Regional Development 23-25 October, South Lampung, Indonesia, 2020 in: IOP Conf. Series: Earth Environ. Sci. 882, 1-6, 2021.

[23] Barik, S.P.; Park, K.H.; Parhi, P.K.; Kim, D.J.; Nam, C.W.; Separ. Sci. Technol. 49, 647-655, 2014.

[24] Bharadwaj, A.; Ting, Y.P.; Bioresour. Technol. 130, 673–680, 2013.

[25] Habashi, F.; “Handbook of extractive metallurgy”, Wiley VCH Company, USA, 1997.

[26] Montgomery, D.C.; “Design and Analysis of Experiments”, John Wiley and Sons, New York, 1991.

[27] Barrentine, L.B.; “An Introduction to Design of Experiments: A Simplified Approach”, ASQ Quality Press, USA, 367-376, 1999.

[28] Marafi, M.; Stanislaus A., Resour. Conserv. Recy. 53, 1-26, 2008.

[29] Akcil, A.; Veglio, F.; Ferella, F.; Okudan, M.D.; Tuncuk, A.; Waste Mmanage. 45, 420-433, 2015.

[30] Rene, E.R.; Sahinkaya, E.; Lewis A.; Lens, P.N.L.; “Sustainable Heavy Metal Remediation”, 1st Edition, Springer, Switzerland, 2017.

[31] Daniel, C.; Technometrics 1, 311-341, 1959.

[32] Mee, R.J.; Quat. Technol., 47, 107-109, 2015.

[33] Park, K.H. Mohapatra, D.; Reddy, B.R.; Nam, C.W.; Int. J. Miner. Process 80, 261–5, 2006.

[34] Park, K.H.; Mohapatra, D.; Reddy, B.R.; J. Hazard. Mater. B 138, 311–6, 2006.