نگاهی مقاصدی به قذف و آثار آن در فقه مذاهب اسلامی

فقه و مبانی حقوق اسلامی

دوره 15، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 123-142   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2022.694648

نویسندگان

جبراییل فولادیان قراخانلو¹؛ حمید عیوضی^{* 2}

¹دانشجوی دکترا، گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز،ایران[e-mail]

²دانشگاه ازاداستادیار گروه فقه وحقوق اسلامی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران(نویسنده مسؤول) [e-mail]

چکیده

مقاصد شریعت، یعنی حکمت­ها، علل و اسراری که شارع در هنگام وضع هر حکمی از احکامش آن را مدنظر داشته است به تعبیر دیگر هدف وجودی شریعت، حفظ و گسترش سه مقوله شرعی: ضروریات، حاجیات و تحسینیات بوده و در این میان، مقاصد شرعی ضروری یعنی حفظ دین، جان، مال، عقل، نسل و عرض و آبرو که مقاصد ستّه ضروری نیز نامیده میشوند بیش از مقاصد دیگر خودنمایی می‌کنند و حفظ عرض و آبرو مهم­ترین ضروریات بوده و شارع مقدس با تشریع حد قذف که هشتاد تازیانه است سعی در صیانت و حراست از آن دارد ولی با این وجود، متأسفانه بعضی از افراد در جامعه اسلامی خیلی راحت با آبروی مردم بازی می‌کنند و بخاطر اغراض شخصی و گاه سیاسی، دیگران را به اعمال خلاف شرع متهم می‌کنند و آنچه در این میان بیشتر مایه تأسف می‌باشد متهم نمودن پیروان مذاهب مختلف اسلامی به اعمال خلاف شرع و عفت توسط برخی خطیبان و علمای مذاهب دیگر اسلامی است و این مسئله موجب توسعه تفرقه و کینه و دشمنی میان پیروان فِرَق و مذاهب اسلامی شده است. لذا این تحقیق در خصوص قذف از نوع تحلیلی به روش اسنادی است و یافته‌ها حاکی از آن است که در فقه مذاهب اسلامی با نگرش مقاصدی به قذف و احکام و حکمت تشریع حرمت و حد آن از منظر قرآن و روایات اسلامی، می‌توانیم گام‌های عملی در ضرورت حفظ عرض و آبروی مردم و تحکیم وحدت هر چه بیشتر آحاد جامعه اسلامی و نیز توسعه وحدت میان پیروان مذاهب مختلف اسلامی برداریم.

کلیدواژه‌ها

قذف؛ حد؛ مقاصد شریعت؛ فقه مذاهب اسلامی

مراجع