بررسی اصول حقوق مصرف، رقابت و مالکیت فکری در حقوق اسلامی و اتحادیۀ اروپا

فقه و مبانی حقوق اسلامی

دوره 15، شماره 1، خرداد 1401، صفحه 179-198   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.3495/jiil.2022.694651

نویسندگان

یحیی میرزامحمدی فرد قراخانلو¹؛ اباست پورمحمد^{* 2}؛ ناصر مسعودی³؛ مصطفی نورالهی⁴

¹دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران . [e-mail]

²استادیار گروه حقوق ، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران. (نویسنده مسئول) [e-mail]

³استادیار گروه حقوق ، واحد مراغه، دانشگاه آزاد اسلامی، مراغه، ایران. [e-mail]

⁴استادیار گروه حقوق، دانشگاه خاتم، تهران، ایران.

چکیده

با بررسی حقوق رقایت اتحادیۀ اروپایی که بر مواد ۱۰۱ تا ۱۰۲ معاهده اروپایی مبتنی می‌باشد حقوق بهره برداری یک بنگاه اقتصادی از قدرت بازار با استفاده از راههای نا مناسب تحصیل یا حفظ بازار را در صورتی که دارای موقعیت مسلط یا منجر به سوء استفاده گشته و موجب اخلال در رقابت سالم گردد، مرتکب عمل ضد رقابتی دانسته و سوء استفاده از موقعیت مسلط را به موجب ماده ی ۸۲ معاهده ممنوع دانسته است. قیمت گذاری محصولات و خدمات از ابزارهای اساسی رقابت و یکی از شروط لازم برای یک بازار رقابتی، حق تعیین قیمت به صورت آزادانه برای بنگاه‌ها است. تمام انحصارهای قانونی از جمله انحصار ناشی از حقوق مالکیت فکری از دیدگاه حقوق رقابت ممکن است در مواردی از موانع ورود به بازار و با ایجاد اختلال در بازار گردد. مفاد قاعدۀ نهی از ایجاد ضرر، نفی حکم به لسان نفی موضوع و یا حکم حکومتی باشد. در حقوق اسلامی قاعده لاضرر، موضوع عدم اسراف در خصوص حقوق رقابت و ماکیت فکری صادق است ولی نمی‌توان به استناد این قاعده اثبات حکم کرد؛ اما اگر مفاد آن نهی از ضرر و یا حکم حکومتی باشد می‌توان برای ممانعت از انحصار قانون وضع کرد، زیرا حاکم میتواند مانع انحصاری شود که موجب ضرر می‌شود. این مقاله در صدد است به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی اصول حقوق مصرف، رقابت و مالکیت فکری در حقوق اسلامی و اتحادیۀ اروپا بپردازد.

کلیدواژه‌ها

رقابت؛ مالکیت فکری؛ مصرف؛ اروپا؛ اسلام

مراجع