روش شناسی اسماء بارلاس در تفسیر و خوانش ضد پدر سلارانه از قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2022.1959173.2869

نویسندگان

نازنین کیانی فرد^{* 1}؛ مهدی لکزایی²

¹دانشجوی دکترای تخصصی، رشته مطالعات زنان ، گرایش مطالعات تطبیقی زن در ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم ، ایران

²استادیار و عضو هیات علمی دانشکده ادیان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم ، ایران

چکیده

متن مقدس قرآن نه تنها مردسالار نبوده بلکه در بسیاری از موارد الهام بخش و حامی زنان نیز می باشد. این موضوع را اسماء بارلاس یکی از متألهان مسلمان زنانه‌گرا در دوران معاصر ابا استفاده از «هرمنوتیک قرآنی» نشان داده است.او بر این باور است که متن قرآن نه‌تنها احتیاجی به بازآفرینی مجدد ندارد، بلکه به‌هیچ‌وجه زن‌ستیز نیست و قالبی مردمحور ندارد. قرآن نگاه کاملاً مثبتی به زنان دارد؛ اما فرهنگ مردسالارانه و سلطه‌محور باعث شده است که بر اساس همان تعصبات خودمحورانه، تفسیرهای یک‌سویه‌ای برای توجیه ظلم به زن صورت گیرد.وی برای زدودن خوانش و تفاسیر پدرسالارانه از قرآن، روش‌شناسی سنتی را نقد کرده و از مفاهیم متنیت و میان‌متنیت و فرامتنیت در گفتمان دینی مسلمانان استفاده کرده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی‌تحلیلی، با توسل به روش‌شناسی «هرمنوتیک قرآنی» و با تفسیر توسط خود آیات قرآن (به‌صورت دست‌اول)، مفاهیم تساوی‌طلبانه و ضدمردسالارانه از اسلام را که به‌اشتباه جایگزینِ متن زن‌ستیز ومردسالارانه در دین اسلام شده است، بررسی می‌کند. او با توسل به اصل خود افشاگری الاهی مبتنی بر اصل توحیدی و انکار تصویر مردسالارانه خدا و مقام نمادین پدر درقرآن سعی در اثبات این امر دارد.

کلیدواژه‌ها

هرمنوتیک قرآنی؛ پدرسالاری؛ خودافشاگرایی الاهی؛ تفاوت‌گذاری جنسی

مراجع