تحلیل روان‌شناختی منظومۀ فرهاد و شیرین وحشی بافقی با تأکید برمکانیزم‌های دفاعی فروید

جستار نامه: ادبیات تطبیقی (فارسی- انگلیسی)

مقاله 4، دوره 6، شماره 20، شهریور 1401، صفحه 87-115   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ستار عبدالله پور¹؛ آرش مشفقی^{* 2}؛ غلامحسین جوانمرد³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران. (نویسندۀ مسئول)

³دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد بناب، دانشگاه پیام‌نور، بناب، ایران

چکیده

از مهم‌ترین مؤلفه‌های نظریۀ روان‌کاوی فروید، «مکانیزم‌های دفاعی» است. به عقیدۀ وی همۀ مردم برای رسیدن به آرزوهایشان کوشش می‌کنند، اگر در رسیدن به آرمانشان ناکام شوند، دچار فشار روانی می‌شوند و برای رویارویی با فشار روانی، از مکانیزم‌های دفاعی استفاده می‌کنند. منظومۀ فرهاد و شیرین وحشی بافقی، ظرفیت‌های قابل‌ تأمل برای بررسی مکانیزم‌های دفاعی فروید را دارد و می‌تواند از دید روان‌‌شناختی، بررسی شود. این پژوهش با روش توصیفی_- تحلیلی به تحلیل روان‌شناختی منظومۀ فرهاد و شیرین وحشی بافقی با تأکید بر مکانیزم‌های دفاعی فروید پرداخته است و به این پرسش پاسخ داده که هرکدام از شخصیت‌های این منظومه، برای کاهش و غلبه بر آسیب‌های روانی از چه راه‌های مقابله‌ای و مکانیزم‌های دفاعی استفاده می‌کنند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد، این شخصیت‌ها نیز مانند دیگر افراد جامعه، هنگام ناکامی و پریشانی به مکانیزم‌های دفاعی، به ‌خصوص فرافکنی و خیال‌پردازی و ... متوسل می‌شوند تا بر مسائل و اضطراب‌های ایجاد شده فائق آیند و آشفتگی درونی خود را کاهش دهند.

کلیدواژه‌ها

نقد روان‌شناختی؛ مکانیزم‌های دفاعی فروید؛ منظومۀ فرهاد و شیرین؛ وحشی بافقی

مراجع