عوامل ارتباطی و اجتماعی موثر بر مصرف کالاهای آرایشی و بهداشتی قاچاق (مورد مطالعه: شهروندان بالای 15 سال استان آذربایجان‌غربی)

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 3، دوره 16، شماره 58، خرداد 1402، صفحه 47-70   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jss.2022.1961430.1470

نویسندگان

مینا عبدالعلی زاده ترکمانی¹؛ بیتا شاه منصوری^{* 2}؛ ربابه پورجبلی³

¹گروه علوم ارتباطات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز ، ایران

²گروه علوم ارتباطات، دانشکده علوم اجتماعی، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران ( نویسنده مسئول ) [e-mail]

³استادیار ، گروه علوم اجتماعی، واحد زنجان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، زنجان ، ایران

چکیده

گسترش مصرف در جهان کنونی تا آنجا پیش رفته است که امروزه شاخص سبک زندگی به‌ شمار می‌آید و حتی برخی، زندگی مدرن را بدون مصرف،  بی‌معنا می‌دانند. در این راستا از آنجایی که مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق در استان آذربایجان غربی روند رو به افزایشی پیدا کرده لذا در این تحقیق به بررسی عوامل ارتباطی و اجتماعی موثر بر مصرف کالاهای آرایشی و بهداشتی قاچاق در استان آذربایجانغربی پرداخته می‌شود. روش تحقیق از نوع پیمایشی بوده و جامعه آماری شامل شهروندان بالای 15 سال استان آذربایجان‌غربی می‌باشد که 674 نفر از آن‌ها به شیوۀ نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای برای مطالعه انتخاب شده‌اند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری و توسط نرم افزارهای SPSS و Lisrel تحلیل شده‌اند. نتایج تحقیق نشان داد که میزان مصرف لوازم بهداشتی و آرایشی قاچاق در میان پاسخگویان بیشتر از حد متوسط می‌باشد و میزان استفاده‌ از رسانه‌های داخلی کمتر از حد متوسط و میزان استفاده از رسانه‌های خارجی و مجازی بیش از حد متوسط می‌باشد. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای جنس (به نفع زنان)، پایگاه اقتصادی - اجتماعی (در جهت مثبت)، میزان استفاده از رسانه‌های داخلی (در جهت منفی)، میزان استفاده از رسانه‌های خارجی (در جهت مثبت)، میزان استفاده از رسانه‌های مجازی (در جهت مثبت)، سواد سلامت (در جهت منفی) و تمایزطلبی (در جهت مثبت) تاثیر معناداری بر مصرف لوزام بهداشتی و آرایشی قاچاق دارند که متغیرهای مستقل مذکور توانستند 43 درصد از کل تغییرات متغیر وابسته (مصرف لوزام بهداشتی و آرایشی قاچاق) را تبیین نمایند که تاثیر رسانه‌های خارجی و مجازی بیش از سایر متغیرها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

لوازم آرایشی و بهداشتی قاچاق؛ مصرف‌گرایی؛ رسانه؛ آذربایجان‌غربی

مراجع

- آقائی بجستانی، فرهاد؛ مرادی حقیقی، مهدی (1390)حمایت از تولید ملی و جلوگیری از قاچاق کالا، فصلنامه علوم جنایی سمنان، 2 (6): 67-86

2-  احمدی منش، حامد (1390) بررسی سبک زندگی و مصرف، کتاب علوم اجتماعی، 24:19- 60 

3- اکبری، محمد؛ بوستانی، داریوش؛ زیدآبادی، الهام (1394)، بررسی عوامل موثر بر میزان استفاده دانشجویان دختر از لوازم آرایش، مجله زن در فرهنگ و هنر، زمستان، دوره 7، شماره 4: 453-437.

4- بهار، مهری (۱۳۹۰)، مجله مصرف و فرهنگ، تهران: نشر سمت، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی.

5- خانلری، امیر؛ کیماسی، مسعود؛ ترکستانی، محمدصالح؛ یعقوبیان، ایمان (1398)، ارائه مدل رفتار انتخابی مصرف کنندگان لوازم آرایشی لوکس: تحلیلی بر رفتار زنان ایرانی، مجله زن در توسعه و سیاست، بهار، دوره 17، شماره 1: 1- 25

6- سفیری، خدیجه؛ قبادی، مهناز (1392)، فرهنگ زیبایی و جامعه مصرفی (با تاکید بر مصرف‌گرایی در لوازم آرایشی)، مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، تابستان، دوره دوم، شماره 2: 98-79.

7- شرف‌الدین، سید حسین (1394)، مصرف‌گرایی در سبک زندگی مدرن و دینی، مجله پژوهش‌نامه سبک زندگی، پاییز و زمستان، سال اول، شماره 1: 30-7

8- کیانی، مژده؛ موگویی، فریبا (1392)، عوامل اقتصادی- اجتماعی موثر بر میزان استفاده از لوازم آرایش توسط دختران زیر 20 سال یزدان شهر نجف آباد، مجله پوست و زیبایی، بهار، دوره 4، شماره 1: 1-9

9-  کاظمی، احمد (1391) سرگردانی و زندگی روزمره ایرانی، تهران: انتشارات فرهنگ جاوید، چاپ اول

10- قربانی، ابراهیم؛ جوانمرد، محمد؛ ابراهیمی، علی (1396)، بررسی نقض فضای مجازی در افزایش ورود کالای قاچاق از مرزها (مورد مطالعه: شهرستان مرزی ارومیه)، مجله علوم و فنون مرزی، پاییز، سال 8، شماره 3: 56-31.

11- طالبی دلیر، معصومه؛ اکبری، حسین (1393)، رسانه و مصرف‌گرایی، مجله رسانه و فرهنگ، پاییز و زمستان، سال چهارم، شماره 2: 150-123

12- وارسته‌فر، افسانه (1388)، بررسی الگوی مصرف زنان شهر تهران، فصلنامه پژوهش اجتماعی، شماره 5: 62-41.

1. 1. Anjana, S., S. (2018). A study on factors influencing cosmetic buying behavior of consumers. International Journal of Pure and Applied Mathematics, 118 (9), P.p: 453-459.‏
2. 2. Awobamise, A., O. (2018). Increased Consumerism in a Networked-Nigeria: A Study on the Effect of E-Malls and Social Media on Youth Spending. Journal of Digital Media & Interaction, 1 (2), P.p: 40-55.‏
3. 3. Bourdieu, Pierre. (2011). Discrimination, social critique of taste judgments, translated by Hassan Chavoshian, Tehran: Sales press. .

4.Clarita, N. M. A., & Setiowati, R. (2020). Factors impacting customer attitude toward buying halal cosmetics in Jabodetabek. The Winners, 21 (1).‏

5. 5. DiMaggio, P. (1994). “Social stratification, lifestyle, and social cognition”. Social stratification: Class, race, and gender in sociological perspective, P.p: 458-465.
6. Kelm, O. & Dohle, M. (2018). Information, communication and political consumerism: How (online) information and (online) communication influence boycotts and boycotts. New Media & Society, 20 (4), P.p: 1523-1542.‏
7. Lashi Parsa, R. (2008). Challenges and perspectives of goods smuggling, Police Human Development Journal, 5th year, No: 18, P.p: 91-118.
8. Mariji, Sh. & Moazen Sultanabadi, M. (2016). Investigating the relationship between identity and gender with consumption in two western and Islamic approaches, Journal of Religion and Cultural Policy, 7, P.p: 55-74.
9. Sama, R., & Trivedi, J., P. (2019). Factors affecting consumers' loyalty towards halal cosmetics: an emerging market perspective. International Journal of Business and Emerging Markets, 11(3), P.p: 254-273.‏
10. Sari, W., T. (2017). Cosmetics and consumption (An analysis of consumer culture in cosmetic product selection). International Journal of Social Science and Humanity, 7 (8), P.p: 535-539.‏
11. Sharma, V. & Kalra, R. (2020). Study of Impact of Social Media on the Buying Behavior of the Consumers in Cosmetics Industry. International Journal of Business Management Insight & Transformations [ISSN: 2581-4176 (online)], 4 (1).‏
12. Sundararajan, A. (2019). Commentary: The twilight of brand and consumerism? Digital trust, cultural meaning, and the quest for connection in the sharing economy. Journal of Marketing, 83 (5), P.p: 32-35.‏
13. Varastefar, A. & Mokhtari, H. (2009). Examining the consumption patterns among women in Tehran, Social Research Quarterly, 2nd year, 5 (1), P.p: 41-62
14. Vijayalakshmi, S., & Anuradha, M. (2020). Influence of television cosmetic advertisements on cosmetics consumption among college students. PalArch's Journal of Archaeology of Egypt/ Egyptology, 17 (7), 12230-12237.‏