بررسی زندگی شاه داعی شیرازی و معرفی ستۀ او

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 14، شماره 52، آبان 1401، صفحه 147-171   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1963163.1634

نویسندگان

سیده شهناز سلیمانی¹؛ امیدوار مالملی^{* 2}؛ سید علی سهراب نژاد³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایذه، ایذه، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه، ایران

³گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد ایذه، دانشگاه آزاد اسلامی، ایذه. ایران.

چکیده

چکیده :
نظام الدّین محمود، ملقّب به داعی الی الله، متخلص به داعی (810-870هـ.ق) از شاعران و عارفان سدۀ نهم هجری بود که با نوزده واسطه نسبش به حسین بن علی بن ابی طالب می-رسید. او هم شخصیتی اهل دانش بود و هم اهل عرفان. آثاری که از او به یادگار مانده، دال بر دو بعد او دارد. در بررسی آثار او به خوبی تأثیر مولانا جلال‌الدین محمد بلخی و ابن عربی مشهود است. به علاوه کتابی با عنوان نسائم گلشن نوشته که شرح مفصلی بر گلشن راز شیخ محمود شبستری است. علاوه بر آثار نسبتاً فراوانی که از او به دست ما رسیده، دیوان شعری دارد که بالغ بر سیزده هزار بیت می‌شود. این دیوان را سید محمد دبیر سیاقی به سال 1339 و 1349 هـ.ش در دو مجلد چاپ و منتشر کرده است. جلد اول این اثر مجموعۀ شش منظومه در قالب مثنوی است که اهم اندیشه‌های او را دربرگرفته است. در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است و از منابع کتابخانه‌ای بهره گرفته‌ایم، قصد داریم ضمن بررسی بررسی زندگی شاه داعی شیرازی به معرفی ستۀ او بپردازیم. نتایجی که از این مقاله بع دست می آید نشان می‌دهد که شاه داعی از شاعران و عارفانی است که از ابن عربی تأثیر پذیرفته و ستۀ او نیز که گاه با زبان سمبلیک و نمادین نوشته‌شده است ابداعات قابل توجهی دارد که قبل از او در مثنوی سرایی مرسوم نبوده است.
کلیدواژه‌ها: شاه داعی شیرازی، ستۀ داعی، شاه نعمت الله ولی

کلیدواژه‌ها

کلیدواژه‌ها: شاه داعی؛ شیرازی؛ ستۀ داعی؛ شاه نعمت الله ولی

مراجع

قرآن کریم.

ابن خلدون (۱۳۸۲). مقدمه. ترجمه پروین گنابادی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

ایزوتسو، توشیهیکو (۱۳۹۰). خلق مدام. ترجمه: شیوا کاویانی. تهران: تعلمی و فرهنگی.

جامی، عبدالرحمن (۱۳۸۹). نقد النصوص فی شرح الفصوص. تصحیح: میلیام چیتیک. تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.

چیتیک، ویلیام (۱۳۹۰). طریق عرفانی معرفت از دیدگاه ابن عربی. ترجمه: دکتر مهدی نجفی افرا. تهران: جامی.

داعی. نظام الدین محمد (۱۳۳۹). مثنویهای شش­گانه. تصحیح: محمد دبیر سیاقی. تهران: کانون معرفت.

داعی، نظام الدین محمد (۱۳۴۱). دیوان شاه داعی. تصحیح: محمد دبیر سیاقی. تهران: کانون معرفت.

دهخدا، علی اکبر (۱۳۸۰). لغت نامه. لوح فشرده. تهران: انتشارات تهران.

دلاور، علی (۱۳۸۰). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.

رازی، ابن مسکویه (۱۳۸۱). تهذیب الاخلاق. ترجمه: علی اصغر حکمت. تهران: اساطیر.

زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۹). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.

زمانی، کریم (۱۳۷۹). شرح جامع مثنوی معنوی. تهران: اطلاعات.

زمانی، کریم (۱۳۸۹). میناگر عشق. تهران: نی.

سجادی، سید جعفر (۱۳۷۸). فرهنگ علوم فلسفی و کلامی. تهران: انتشارات امیرکبیر.

سجادی، سید جعفر (۱۳۷۹). فرهنگ معارف اسلامی. تهران: انتشارات کومش تهران.

سنایی، ابوالمجد مجدود (۱۳۸۲). حدیقه‌الحقیقه. تصحیح مریم حسینی. تهران: نشر مرکز دانشگاهی.

شبستری، شیخ محمد (۱۳۹۰) گلشن راز. مقدمه و تصحیح و توضیحات: صمد موحد. تهران: طهوری.

شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۹۲). زبان شعر در نثر صوفیه. تهران: سخن.

عداس، کلوس (۱۳۸۷). در جست‌وجوی کبریت احمر. ترجمه: فریدالدین رادمهر. تهران: انتشارات نیلوفر.

نصر، سید حسین (۱۳۷۱) سه حکیم مسلمان. ترجمه: احمد آرام. تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.