تحلیل و بررسی محتوایی«طوفان هفتگی» فرخی یزدی

تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)

دوره 14، شماره 53، مهر 1401، صفحه 88-112   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/dk.2022.694811

نویسنده

محمود صادق زاده^*

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد، ایران.

چکیده

محمد فرخی یزدی به جز سرایش اشعار سیاسی و انتشار روزنامۀ انتقادی طوفان، برای نشر فعالیت‌های ادبی، ترویج شعر و گسترش زبان و ادب فارسی و رواج آثار ادبی اروپایی مجلۀ «طوفان هفتگی» را به مدت دو سال منتشر می‌کند. در این جستار با بازخوانی 41 شمارۀ موجود طوفان هفتگی به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و ارزیابی کمّی به معرفی و بررسی انگیزه‌های انتشار، ساختار صوری، اهمّیت و کیفیت، محتوا و نویسندگان و شاعران این مجله پرداخته می‌شود. این مجلۀ ادبی به دلیل جایگاه والای مسئولان، انتشار مقالات سودمند ادبی، هنری و تاریخی و کیفیت و تنوع مطالب ادبی ایران و جهان از همکاری نویسندگان و شاعران مشهوری همچون: ملک­الشعرای بهار، عبدالحسین هژیر، اسماعیل یکانی، سید احمد کسروی، سید عبدالرحیم خلخالی، علی جواهرالکلام، مهدی بهرامی، عمیدی، رسام ارژنگی، ابوالقاسم سحاب و ... بهره می‌برد. از میان نویسندگان و شاعران خارجی، بیشتر از ترجمۀ آثار تولستوی، حسین دانش و رضا توفیق بیک و ویکتور هوگو استفاده شده است. طوفان در دورۀ دوم انتشار به‌دلیل سیاست‌های دورۀ رضاشاهی شیوۀ ملایم‌تری را در پیش می‌گیرد و بیشتر به مطالب اجتماعی، اقتصادی و ادبی توجه می‌کند و ضمن تأکید بر عناصر هویت ایرانی و سنت‌های ادبی به‌شیوۀ متعادل به نواندیشی نیز روی می‌آ‌ورد. از‌این‌رو، به‌دلیل ضرورت نوگرایی و با درک موقعیت زمانه بیشتر از متون نثر و ادبیات داستانی در ترجمه‌های آثار غربی بهره می‌برد.

کلیدواژه‌ها

نشریات ادبی؛ مشروطیت؛ طوفان هفتگی؛ تحلیل محتوایی

مراجع

کتاب‌ها

آذری شهرضایی، رضا (1381 ) فرّخی یزدی، سرانجام یک رؤیای سیاسی، تهران: شیرازه.

براون، ادواردگرانویل (1335 ) تاریخ مطبوعات و ادبیّات ایران در دورۀ مشروطیّت، ترجمۀ محمّد عبّاسی، تهران: معرفت.

بهار، محمّدتقی(ملک الشّعرا) (1365) مجلۀ دانشکده، به کوشش محمود رفعت، تهران: علمی.

دانش‌پژوه، محمّد تقی (1363) فهرست میکروفیلم‌های کتاب‌خانۀ مرکزی دانشگاه تهران، جلد 3، تهران.

رحمییان، هرمز (1380) ادوار نثر فارسی، تهران: سمت.

ذاکرحسین، عبدالرّحیم (1377) ادبیّات سیاسی ایران در عصر مشروطیّت، 2 جلد، تهران: علم.

ذاکرحسین،‌ عبدالرّحیم (1370) مطبوعات سیاسی ایران در عصر مشروطیت، تهران: دانشگاه تهران.

ساروخانی، باقر (1382) روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی؛ بینش‌ها و فنون، جلد2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

سپانلو، محمدعلی (1369) چهار شاعر آزادی، تهران: انتشارات نگاه.

صدرهاشمی، محمّد (1363) تاریخ جراید و مجلّات ایران، 4 جلد، اصفهان: کمال.

فرّخی یزدی، محمّد (1369) دیوان فرّخی یزدی، به اهتمام حسین مکّی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

فرّخی یزدی، محمّد (1380) دیوان فرّخی یزدی، (همراه با اشعار نویافته، با مقدّمۀ دکتر محمّدعلی اسلامی ندوشن)، به کوشش حسین مسرّت، تهران: نشر قطره.

فرّخی یزدی، محمّد، آیینۀ افکار (روزنامه)، سال1، شمارۀ 1 (12/10/1302) به جای «طوفان»، سال 3، شمارۀ37.

فرّخی یزدی، محمّد، پیکار (روزنامه)، سال 1، شمارۀ 1 (2/9/1301)، به جای «طوفان»، سال 2، شمارۀ 31.

فرّخی یزدی، محمّد، ستارۀ شرق (روزنامه)، سال 1، شمارۀ 1 (16/9/1300) به جای «طوفان»،‌ سال 1، شمارۀ 22.

فرّخی یزدی، محمّد، روزنامۀ طوفان، سال 1، شمارۀ 1 (2/6/1300) تا سال 8 (بهمن 1307)، (دورۀ کامل).

فرّخی یزدی، محمّد، طوفان هفتگی، سال 1، شمارۀ 1 (24/11/1306) تا سال 2، شمارۀ 23 (23/11/1307) (دورۀ کامل).

قاسمی، سیدفرید (1379) تاریخ روزنامه‌نگاری ایران (مجموعۀ مقالات)، 2جلد، تهران: روزگار.

قاضی‌زاده، علی‌اکبر (1379) جان باختگان روزنامه‌نگار، (محمّد فرّخی‌یزدی)، تهران: انتشارات جامعۀ ایرانیان.

کریپندورف، کلوس (1983) تحلیل محتوا، مبانی روش‌شناسی، ترجمۀ هوشنگ نائینی، تهران: نشر نی.

گلبن، محمّد (1351) بهار و ادب فارسی، 2جلد، (مجموعۀ یک‌صد مقاله از ملک‌الشّعرای بهار)، با مقدّمۀ غلامحسین یوسفی، تهران: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

کُهن، گوئل (1362) تاریخ سانسور در مطبوعات ایران، تهران: مؤسّسۀ انتشارات آگاه.

مسرت، حسین و غلامرضا محمّدی (1376) شاعر لب‌دوخته، یزد: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

معتمدنژاد، کاظم (2536) روش تحقیق در محتوی مطبوعات، (با کلیّاتی در بارۀ تجزیه و تحلیل محتوی ارتباطات جمعی)، تهران: دانشکدۀ علوم ارتباطات اجتماعی.

مکّی، حسین (1359) تاریخ بیست ساله، 8 جلد، تهران: امیرکبیر. مولانا، حمید (بی تا) سیر ارتباطات اجتماعی، تهران: دانشکدۀ ارتباطات اجتماعی.

مقالات

جلالی پندری، یدالله. (1385). شیوۀ نثرنویسی فرّخی یزدی. نشریۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، 19(پیاپی 16)، 61-86.