بازشناسی فقهی تربیت جنسی و مطابقت آن با سند 2030

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

دوره 18، شماره 68، شهریور 1401، صفحه 11-34   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2022.694906

نویسندگان

سید علی پورمنوچهری^{* 1}؛ هادی آبانگاه²

¹استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

²دانشجوی دکتری فقه‌ و مبانی حقوق اسلامی، واحد تهران مرکز، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

تربیت جنسی مجموعه ای از اقدامات تربیتی شامل آموزش آداب، هدایت، مراقبت، و به کارگیری روش های درستی است که موجبات رشد غریزه جنسی انسان را جهت تعالی وی فراهم می نماید تا فرد بتواند قدردان وجود خود باشد و آداب لازم را جهت روابط درست با جنس موافق و مخالف خود فراگیرد. از نظر اسلامی نیز تربیت جنسی به کارگیری شیوه هایی مبتنی بر الزامات فقهی جهت ایجاد رفتارهای جنسی سالم است به گونه ای که انسان، حکم وجوب و حرمت را در مسائل جنسی تشخیص داده و عفت، خلق و خوی او باشد. این تعریف از جهت احکام فقهی وجوب، حرمت و کراهت مستنداتی مانند آیات 5 سوره مومنون و آیات 33، 58 و 59 سوره نور و ادله روایی محکم از معصومین (ع) را در باب رعایت حریم خصوصی، حفظ حیا و جدا نمودن بستر در کودکی و.. دارد. از نظر عقلی نیز دارای پشتوانه ای شدید است چرا که به استناد قاعده ملازمه آنچه عقل قبیح می شمارد شرع نیز حرام و قبیح می داند. لذا نظاره و یا اقدام بر آنچه حرام شرعی و به ضرر انسان است توسط عقل سلیم نیز تایید نمی گردد. به همین دلیل در این جستار به تربیت جنسی و نه آموزش آن به جهت ارتباط تنگاتنگ آن با ارتکاب گناه پرداخته شده و به تعدیل و هدایت آن در مسیر صواب و تاکید بر خویشتن بانی و آگاه سازی از پیامدهای ناگوار آموزش جنسی بر پایه مستندات آن پرداخته شده و در عین حال با سند 2030  که برخلاف فقه اسلامی، تاکید بر آموزش جنسی از کودکی و آزادی روابط حتی با جنس موافق دارد در مقام مقایسه و تطبیق قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

تربیت؛ تربیت جنسی؛ الزامات شرعی؛ فقه اسلامی؛ سند 2030

مراجع

منابع فارسی:

1)اعرافی، علی رضا (1388 ). فقه تربیتی ( تعلم). تهران: نشرحوزه و دانشگاه.

2)اعرافی، علی رضا ( 1388 ). فقه تربیتی. تهران : نشر گیسوم

3)امینی، ابراهیم ( 1385 ).  اسلام و تعلیم و تربیت. تهران: نشر انجمن اولیا و مربیان.

4)برازش، علی رضا (1394 ). تفسیر اهل البیت (ع ). تهران: نشر امیر کبیر.

5)ثابت، حافظ ( 1387 ). تربیت جنسی در اسلام. تهران:  نشر موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).

6)حاجی ده­آبادی، محمد علی ( 1397 ). درآمدی بر نظام تربیتی اسلام. قم : نشر مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.

7)حجتی، سید محمد ( 1385 )  تعلیم و تربیت اسلامی. تهران : انتشارات دفتر فرهنگ اسلامی.

8)داودی، محمد ( 1388 ). تربیت اخلاقی. قم : نشر پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

9)دورکیم، امیل ( 1376 ).  تربیت و جامعه شناسی. ترجمه محمد علی کاردان. تهران : نشر دانشگاه تهران.

10)دهخدا، علی اکبر ( 1377 ).  لغت نامه. تهران : نشر دانشگاه تهران.

11)دفریتاس، کریستال ( 1398 ). کلیدهای آموزش و مراقبت از سلامت جنسی در کودکان. تهران :  نشر صابرین.

سند 2030

12)شکوهی، غلامحسین ( 1389 ). مبانی و اصول آموزش و پرورش. تهران : نشر به نشر.

13)صانعی، مهدی ( 1380 ). پژوهشی در تعلیم و تربیت اسلامی. تهران : نشر سناباد.

14)فقیهی، علی ( 1393 ). تربیت جنسی: مبانی، اصول و روش ها از منظر قرآن و حدیث. قم : نشر دارالحدیث.

15)قرائتی، محسن (1374 ). تفسیر نور. تهران : نشر موسسه دار الحق.

16قطب، محمّد ( 1389 ). روش تربیتی اسلام و کاربرد عملی آن، ترجمه­ی محمود ابراهیمی. سنندج :  نشرآراس.   

17)مطهری(ره)، مرتضی (1373 ). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران : نشر صدرا.

18)ملکی، حسن (1377 ). مبانی و اصول تربیت. تهران : نشر آییژ.

19)مکارم شیرازی، ناصر ( 1353 ). تفسیر نمونه. تهران :نشر دارالکتب الاسلامیه.

20)میالاره، گاستون ( 1375 ). معنی و حدود علوم تربیتی، ترجمه محمد علی کاردان. تهران: نشر دانشگاه تهران.

منابع عربی

 قرآن کریم.

 نهج البلاغه، سید رضی ( 1376 ). ترجمه سید جعفر شهیدی. تهران : نشر علمی فرهنگی.

1. ابن بابویه، محمد بن علی ( 1363 ). من لا یحضره الفقیه.قم : نشر جامعه مدرسین حوزه علمیه.
2. ابن منظور، ابوالفضل (1405ق ). لسان العرب. بیروت : نشر دار صادر.
3. بخاری الجعفی، محمد ( بی تا ). صحیح بخاری. بیروت : نشر دار الفکر.
4. بجنوردی، سید حسن ( 1377 ). القواعد الفقهیه، قم : نشر الهادی.
5. جزیری، عبدالرحمن (1419 ). الفقه علی المذاهب الاربعه و مذهب اهل بیت (ع). بیروت : نشر دارالثقلین.
6. حاکم نیشابوری، ابوعبدالله ( بی تا ). المستدرک علی الصحیحین. بیروت .
7. حلّی (علامه حلی)، حسن بن یوسف (1382 ). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. قم : نشر بوستان کتاب.
8. حلی (محقق)، جعفر بن حسن (1408ق ). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم : نشر موسسه اسماعیلیان.
9. دارقطنی، علی بن عمر ( بی تا ). السنن. بیروت : نشر دارالفکر.
10. زکریاء، احمد (1404 ). معجم مقاییس اللغه. قم : نشر مکتب الاعلام الاسلامی.
11. طباطبایی حائری( صاحب ریاض)، سید علی ( 1418ق ). ریاض المسائل فی تحقیق الاحکام بالدلائل. قم : نشر آل البیت.
12. طباطبایی، سید محمد حسین ( 1370 ). المیزان. تهران: نشر رجاء.
13. طباطبایی، سید محمد حسین ( ). سنن النبیّ، ترجمه و تحقیق محمد هادی فقهی. تهران : نشر السلامیه.
14. طبرسی، فضل بن حسن (1383 ). تفسیر مجمع البیان. تهران : نشر ناصر خسرو.
15. طوسی، ابوعلی (1366 ). الخلاف. قم : نشر جامعه ی مدرسین حوزه علمیه.
16. طوسی، ابوعلی ( 1412ق ). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. قم : نشر دایرة المعارف.
17. عاملی، محمد بن حسن (حرّ عاملی) ( 1403ق ). وسائل الشیعه. تهران : نشر الاسلامیه.
18. عاملی (شهید ثانی)، ز، 1409ق، منیه المرید فی ادب المفید و المستفید، ترجمه محمد باقر ساعدی خراسانی، انتشارات مکتب الاعلام الاسلامی، قم، چاپ چهارم.
19. عاملی ( شهید ثانی)، زین الدین ( 1413 ق ). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم : نشر معارف اسلامیه.
20. آمدی،س.ع ، غرر الحکم.
21. فیض کاشانی، محسن ( 1430ق ). الوافی. اصفهان : نشر عطر عترت.
22. کلینی، محمد بن یعقوب (1391 ). الاصول من­الکافی ( الکافی ) تصحیح شیخ نجم الدین آملی. تهران : نشر المکتبه الاسلامیه.
23. مجلسی، محمد ( 1403 ). بحارالانوار. بیروت : نشر موسسه الوفاء.
24. محدث قمی، شیخ عباس ( 1376 ). نفثه المصدور، ترجمه محمد باقر کمره­ای. تهران : نشر کتابچی.
25. محمدی ری شهری، محمّد (1427ق ). میزان الحکمه. قم : نشر موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
26. معلوف، لوییس (1384 ). المنجد للطلاب، ترجمه محمد بندر ریگی. تهران : نشر ایران، تهران.
27. موسوی خمینی(ره)، روح الله ( 1378 ).  کشف الاسرار. تهران : نشر موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
28. ناصح علوان، عبدالله ( 1412ق ). تربیه الاولاد فی الاسلام. بیروت : نشر دار السلام.
29. نجفی، محمد حسن ( 1413 ق ). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. بیروت : نشر دار احیاء التراث العربی.
30. نوری (محدث نوری)، میرزا حسین ( 1408 ق ). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم : نشر آل البیت (ع) لاحیاء التراث.

مقالات

1. اعرافی، علی، مهری رمی، تقی ( 1394 ). نقش رعایت توان متربی در تربیت عبادی از منظر فقهی. مجله مطالعات فقه تربیتی. شماره 24
2. اعرافی، علی، موسوی، سید نقی ( 1392 ). نماز آموزی به فرزندان در فقه تربیتی اسلام. مجله پژوهش در مسائل تعلیم وتربیت اسلامی. شماره 19
3. جدیدی، حامد ( 1389 ). بررسی و تحلیل سند 2030. تارنمای راسخون.
4. رفیعی، بهروز ( 1387 ). تربیت جنسی در اسلام. فصلنامه تربیت اسلامی. شماره 8
5. سجادی، سید مهدی ( 1379 ). رویکردها و روش های تربیت اخلاقی و ارزشی، بازنگری و نوع شناسی. مجله پژوهش های علوم انسانی. شماره 3
6. فهیمی، محمد ظاهر ( 1378 ). روش­های عادتی دینی از منظر آموزه­های اسلامی. موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، مجموعه مقالات همایش تربیت دینی، قم
7. ملکی، حسن ( 1390 ). تربیت عبادی کودکان، نشریه اسلام و پژوهش­های تربیتی، سال سوم، شماره 1
8. یوسف­پور، احمد و همکاران ( 1396 ).  تحلیلی بر سند 2030 یونسکو، دومین کنگره بین المللی علوم انسانی، مطالعات فرهنگی.