بررسی تعهد ایمنی سازندگان سیستم‌های دیجیتال و نرم‌افزاری در فقه اسلامی، حقوق موضوعه ایران و اروپا

مجله پژوهش های فقه و حقوق اسلامی

دوره 18، شماره 68، شهریور 1401، صفحه 35-54   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/ijrj.2022.694907

نویسندگان

سید محمدرضا حسینی¹؛ علیرضا مظلوم رهنی^{* 2}؛ علیرضا رحب زاده اصطهباناتی³

¹دانشجوی دکترای حقوق، واحدقشم، دانشگاه آزاد اسلامی، قشم، ایران

²استادیار گروه حقوق،واحد شهر قدس،دانشگاه ازاد اسلامی،تهران،ایران

³استادیار حقوق خصوصی، دانشگاه رجاء، قزوین ، ایران

چکیده

سیستم های دیجیتالی و نرم افزاری بدون شک نیروی حیاتی حاکم بر جامعه اطلاعاتی می‌باشد؛ به گونه‌ای که در عصر حاضر دارای نقش عظیمی در اقتصاد و اشتغال‌های جامعه ایفا می‌کند. با گسترش به کارگیری آن در جنبه‌های مختلف زندگی، مقوله نقص و معایب نیز در این زمینه بوجود آمده است. مقاله حاضر با روش کتابخانه‌ای و اسنادی « تعهد ایمنی سازندگان سیستم‌های دیجیتال و نرم‌افزاری را در فقه اسلامی، حقوق موضوعه ایران و اروپا» را مورد بحث و بررسی قرار داده و نتیجه اینکه: تعهد ایمنی را می‌توان از آثار فقهای اسلامی بدست آورد، زیرا تأکید آنان بر تولید بدون ضرر بوده و این گونه مباحث را می‌توان از لابلای قواعد فقهی کشف نمود. وجود کالاهای ایمن در بازار هر کشور، لازمه سلامت و رفاه عمومی شهروندان آن کشور است، لذا حق ایمنی و برخورداری از سیستم‌های دیجیتالی و نرم‌افزاری ایمن در زمره حقوق بشر و حقوق بنیادین هر مصرف کننده به شمار می رود. نظر به اهمیت فوق العاده حق ایمنی، در قوانین حمایت از مصرف کنندة در حقوق ایران و اروپا، توجه ویژه ای به این حق شده و تمهیدات مختلفی برای تضمین رعایت آن از سوی عرضه کنندگان - اعم از تولیدکننده و توزیع کننده - پیش بینی گردیده است . در سطح بین المللی نیز به ویژه در اتحادیه اروپا، اهتمام فراوانی برای تحقق این منظور صورت پذیرفته است . با این همه، وضع در کشور ما تا حدی متفاوت است و مقررات موجود به هیچ وجه وافی به مقصود نمی باشند. 

کلیدواژه‌ها

تعهد ایمنی؛ سیستم‌های دیجتالی و نرم‌افزاری؛ فقه اسلامی؛ حقوق موضوعه ایران؛ اروپا

مراجع

ابن منظور، محمد بن مکرم (1425. لسان العرب(چاپ سوم).دارصادر.بیروت.

 اردبیلی، احمد بن محمد (1403). مجمع الفائده و البرهان(چاپ اول)دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامع مدرسین حوزه علمیه  قم.

امیدی، مهرانگیز (۱۳۷۶). نگاهی به حقوق مصرف کننده(چاپ دوم) انتشارات سازمان برنامه و بودجه.تهران.

بجنوردی، محمدحسن (1419). القواعد الفقهیه(چاپ اول)تحقیق: مهدی مهریزی.نشر الهادی. قم.

بحرانی، هاشم (1334). البرهان فی تفسیر القرآن(چاپ اول). ‌دارالکتب العلمیه.قم.

بحرانی، یوسف بن احمد بن ابراهیم، (1405). الحدائق الناظرة فی احکام العترة الطاهره(چاپ اول) .دفتر انتشارات اسلامی. قم.

جبعی عاملی، زین الدین (شهید ثانی).(۱۴۱۳). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام(چاپ اول). مؤسسة المعارف الإسلامیة. قم.

جبعی عاملی، زین الدین بن علی (شهید ثانی).(۱۴۱۰). الروضة البهیة(چاپ دوم ). انتشارات داوری. قم.

جعفری تبار، حسن (۱۳۷۵). مسئولیت مدنی سازندگان و فروشندگان کالا(چاپ سوم ).ناشر دادگستر. تهران.

جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1388). مبسوط در ترمینولوژی حقوق(چاپ دوم ).انتشارات گنج دانش.تهران.

حرعاملی، محمد بن حسن. (1409). وسائل الشیعه، مؤسسه آل البیت(ع)(چاپ چهارم119. قم.

خویی، ابوالقاسم (1410). منهاج الصالحین(چاپ اول). نشر مهر. قم.

1. رافعی، عبدالکریم بن محمد (بی‌تا). فتح العزیز فی شرح الوجیز(چاپ سوم ).مطبع دارالفکر. بیروت.
2. روحی، محمد (1392)،.عرف از منظر قرآن، حدیث. فقه و عقل.( چاپ اول) دانشگاه تربیت مدرس.تهران.
3. زبیدی، محمد بن محمد (1425). تاج العروس من جواهرالقاموس(چاپ دوم ). تحقیق: جمعی از محققین، دارالهدایة، بی‌جا.
4. السعدی، عبدالرحمان بن ناصر (1413).القواعد الحسان لتفسیر القرآنچاپ دوم ) دار ابن الجوزیه. عربستان.
5. شافعی، محمد بن ادریس.(1403) الام، مطبع دارالفکر(چاپ دوم ).بیروت.
6. صدیقی مشکنانی، محسن (1397).اصول مهندسی نرم افزار(چاپ دوم ).نشر مُمِد.تهران.
7. طاهری، حسن (1418).حقوق مدنی(چاپ اول).دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. قم.
8. طباطبایی یزدی.محمدکاظم(1378).حاشیة المکاسب(چاپ اول).نشر اسماعیلیان. قم.
9. طباطبایی، محمدبن علی (1414). ریاض المسائل(چاپ پنجم). موسسه النشر الاسلامی. قم.
10. طرابلسی، عبدالعزیز بن البراج (1406).المهذب(چاپ دوم).مؤسسه النشر الاسلامی .بیروت.
11. طوسی، ابوجعفر بن محمد بن حسن (بی‌تا). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی(چاپ اول)دار الاندلس. بیروت.
12. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن (1407). الخلاف(چاپ سوم ).دفتر انتشارات اسلامی. قم.
13. عسقلانی، ابن حجر.(بی‌تا). تلخیص الحبیر(چاپ اول).دارالفکر.بیروت.
14. علامه حلی، حسن بن یوسف (1410).ارشاد الاذهان الی الاحکام الایمان( چاپ دوم ). دفتر انتشارات اسلامی.قم.
15. علامه حلی، حسن بن یوسف (1418). قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام( چاپ دوم ).موسسه النشر الاسلامی.قم.
16. علیدوست، ابوالقاسم (1394). فقه و عرف،( چاپ اول). نشر سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.قم.
17. عمید زنجانی. (1367).فقه سیاسی( چاپ اول). نشر امیرکبیر. تهران.
18. غروی اصفهانی، محمدحسین (کمپانی). (1418). حاشیه کتاب المکاسب( چاپ اول). انوار الهید.قم.
19. فراهیدی، خلیل بن احمد. (بی‌تا).العین( چاپ اول). تحقیق مهدی مخزومی و ابراهیم سامرائ.دار مکتبة الحلال. بی‌جا.
20. کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۳).عقود معین(چاپ پنجم)شرکت انتشارات با همکاری بهمن برنا. تهران.
21. کاتوزیان، ناصر (1388) حقوق مدنی (ضمان قهری- مسئولیت مدنی)، ‌( چاپ سوم ).انتشارات گنج دانش. تهران.
22. کلینی، محمد بن یعقوب (1381).اصول کافی(چاپ چهارم)مکتب الصدوق، تهران.
23. گلباغی ماسوله، سیدعلی جبار (1378) درآمدی بر عرف،چاپ اول)دفتر تبلیغات اسلامی. قم.
24. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳ ق). بحارالانوار(چاپ اول). مؤسسة الوفاء. بیروت.
25. محقق حلّی، جعفر بن حسن (1408)( چاپ دوم ). شرایع الاسلام الحلال و الحرام.دارالاحیاء تراث. بیروت.
26. محقق داماد، مصطفی (۱۳۷۹). تقریرات قواعد فقه.دوره کارشناسی ارشد حقوق خصوصی.دانشکده حقوق.دانشگاه شهید بهشتی. تهران.
27. محقق داماد، مصطفی (1406). قواعدفقه(چاپ اول).مرکزنشرعلوم اسلامی.تهران
28. مراغی حسینی، میرعبدالفتاح (1417). العناوین الفقهیه( چاپ اول).دفتر انتشارات اسلامی. قم.
29. موسوی خمینی، مصطفی (1375). الخیارات(چاپ اول).موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.تهران.
30. میرزای قمی، ابوالقاسم، (1371).جامع الشتات( چاپ اول).نشر کیهان. تهران.
31. ملایی کندلوس،فخرالدین.پاکی، سمیرا(1393).ماهیت گارانتی،آثار و احکام آن از منظر فقه امامیه و حقوق ایران.فصلنامه پژوهش های فقه و حقوق اسلامی.سال دهم.شماره سی و هفت.
32. نراقی، ملااحمد(1408). عوائد الایام: مکتب بصیرتی، مطبع الغدیر، قم، چاپ اول.
33. نووی، محیی الدین، (بی‌تا)، المجموع فی شرح المهذب( چاپ اول). دارالفکر.بیروت، .
34. W. Clarkson, 1992, West's Business 6" Ed New York West