یادکرد شخصیت های انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در مجموعه « سرود سپیده» حمید سبزواری

فصلنامه زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 14، شماره 52، آبان 1401، صفحه 64-87   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/farsij.2022.1920159.1445

نویسندگان

مریم حداد خانشان^{* 1}؛ رستم امانی²؛ حمیدرضا فرضی^{* 3}

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، تبریز، ایران.

³دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

اشعار تقدیمی به شخصیت‌های پایداری در یادکرد، گرامیداشت، بزرگداشت و سوگ سروده یکی از موضوعات اصلی شعر دفاع مقدس است. در این مقاله مجموعه «سرود سپیده» حمید سبزواری در موضوع یادکرد شخصیت‌های پایداری انقلاب اسلامی و دفاع مقدس مورد بررسی قرار گرفته است، سبزواری به خاطر بازگویی وقایع انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، عنوان «پدر شعر انقلاب اسلامی» گرفته است، ایشان در بخشی از این مجموعه، اشعار تقدیمی برای شخصیت‌های انقلابی، رزمندگان و شهدای دفاع مقدس سروده است. در مورد امام خمینی(ره)، رهبر معظم آیت-الله علی خامنه‌ای، آیت‌الله مطهری، آیت‌الله طالقانی، آیت‌الله منتظری، آیت‌الله بهشتی، رجایی و باهنر، حسین آیت و مصطفی چمران، شعر تقدیمی مستقل دارد و اشعاری نیز برای کل رزمندگان و شهدای دفاع مقدس سروده است، شعر تقدیمی در تکریم امام خمینی(ره) بیشتر از دیگر شخصیت-هاست. نتایج بررسی این اشعار نشان می‌دهد: سبزواری با زبان ساده و عاری از تکلف و عناصر بلاغی متداول در ادبیات، شعر تقدیمی سروده است، مشخصه زبانی و بلاغی، به کارگیری واژه‌های آرکائیسم، عرفانی و آرایه‌های تشبیه و تلمیح است که بیشترین فراوانی را دارد. اندیشه شاعر در توصیف شخصیت‌ها، مدح و ستایش، وصف پایداری، دلاوری، رشادت آنها و سوگ سروده میباشد. در اثنای این مضامین نیز پیروزی انقلاب اسلامی، قیام امام خمینی(ره) بر علیه طاغوت و ارزشمندی شهادت را آورده است

کلیدواژه‌ها

انقلاب اسلامی؛ دفاع مقدس؛ سبزواری؛ سرود سپیده؛ شخصیت‌های پایداری

مراجع

منابع

1. بابایی،رضا.(1386) «امام خمینی از ولادت تا ولایت»، نشریه مربیان، ش30، صص105ـ 125
2. ترکی، محمدرضا.(1395)« ادبیات انقلاب اسلامی، درنگی در مفاهیم و مؤلفه‌ها» برگرفته از کتاب ادبیات انقلاب اسلامی(مجموعه مقالات) زیر نظر محمدرضا ترکی، سمت و فرهنگستان زبان و ادب فارسی، صص 3 ـ 7
3. زارع، غلامعلی.(1385) «سیر تحول درون‌مایه‌های اجتماعی در شعر معاصر ایران» رساله دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس.
4. سبزواری، حمید.(1367) سرود درد، تهران: کیهان.
5. ـــــــــــــــــــ. .(1368) سرود سپیده، کیهان.
6. ــــــــــــ .(1386) حال اهل درد(مروری بر خاطرات و اشعار حمید سبزواری)، تدوین، مصطفی فیض، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
7. سلیمانی، زهرا.(1395) یک جهان شور و ندا(بررسی صور خیال در اشعار حمید سبزواری، تهران: تیرگان.
8. سنگری، محمدرضا .(1386) در سایۀ خورشید، تهران: لوح زرین.
9. شیر شاهی، افسانه .(1390) شعر مقاومت و دفاع مقدس، تهران: مرکز اسناد انقلاب.
10. صنعتی، محمدحسین.(1389) آشنایی با ادبیات دفاع مقدس،تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.
11. کافی، غلامرضا.(۱۳۹۰) شناخت ادبیات انقلاب اسلامی، تهران: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.
12. نورائی نیا، زهره، اکبری بیرق،حسن.(1393) «حمله غزها به خراسان و بازتاب آن در قصاید فارسی» مجله تاریخ ادبیات، شماره3(پیاپی 74)،صص 197 ـ 214