بررسی قضا و قدر از منظر آیات و احادیث با دیدگاه مولانا در مثنوی

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 73، مهر 1401، صفحه 132-154   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

احمد سلیمانی¹؛ سید هاشم گلستانی^{* 2}

¹دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران.

²استاد گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان(خوراسگان)، اصفهان، ایران.. نویسنده مسئول: [e-mail]

چکیده

پژوهش حاضر به روش تحلیلی - توصیفی به تشریح دیدگاه مولانا پیرامون جبر و اختیار و تبیین مواضع وفاق و اختلاف آن­ها بدون رجحان یکی بر دیگری می­پردازد که با هدف ایجاد بستری مناسب در قاب مقایسه و تحلیل، ذهن مخاطب را در این خصوص مشخصاً به سمت و سوی یک مطالعه منسجم و منطبق با مبانی دینی بین عرفان و آیات سوق­می­دهد. اعتقاد به «قضا و قدر» ناشی از اعتقاد به اصل علیّت عمومی در جهان است، براساس اعتقاد به این اصل، در عالم، هر پدیده‌ای علت و اندازه‌ای دارد و چیزی بدون علت و بدون اندازه‌گیری معیّن، به­وجود­نمی‌آید. هدف این تحقیق بررسی قضا و قدر در آیات و احادیث با دیدگاه مولوی است. در مثنوی معنوی مولانا، ارتباط عقل با قضا و قدر به شکلی زیبا و مناسب برجسته­شده­است. مولانا همانند گذشتگان خود تصوّر واحد و ملموسی از عقل و قضا و قدر ندارد، به همین خاطر در اثر معروف خود مثنوی معنوی به تشریح این موضوع می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها

قضا و قدر؛ اختیار؛ عقل؛ آیات و روایات؛ مولوی؛ مثنوی معنوی

مراجع