ارائة مدل پارادایمی فقر و تبیین جامعه‌شناختی آن در مناطق محروم استان خوزستان( مورد مطالعه: شهرهای حمیدیه و اندیکا)

مطالعات جامعه شناختی شهری

مقاله 2، دوره 12، شماره 43، شهریور 1401، صفحه 33-64   

نوع مقاله: علمی-پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/uss.2022.694999

نویسندگان

معصومه باقری¹؛ علی بوداقی²؛ سجاد بهمنی^{* 3}؛ مرضیه شهریاری²

¹دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

²استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

³استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز(نویسنده مسؤول)

چکیده

این مطالعة کیفی، با هدف ارائة مدل پارادایمی فقر و تبیین جامعه‌شناختی آن در شهرهای محروم اندیکا و حمیدیه در استان خوزستان به انجام رسیده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، نظریه داده‌بنیاد است.  در این پژوهش از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده و تعداد مشارکت‌کنندگان 40 نفر بوده است. بعد از کدگذاری، نوزده مقولة اصلی پدیدار شد. پاردایم ظهوریافته، در بعد شرایط شامل(چالش تأمین اعتبار از طریق جذب اعتبارات بخش دولتی و خصوصی، ضعف فرهنگ کار و مهارت‌آموزی در میان جوانان(ساختمان ذهنی دولت‌گرا)، بی توجهی به شایسته‌سالاری در مدیریت شهرستان، عدم حمایت ویژه از مناطق محروم استان، عدم خودباوری جوانان در نتیجه محرومیت( پذیرش روانی فرهنگ فقر)، توزیع ناعادلانة فرصت‌ها در نتیجة وجود فساد اداری، نارضایتی از میزان حمایت دولت و مشکل نقدینگی در راه‌اندازی بنگاه‌های کوچک، خانگی و زودبازده، ضعف سرمایة اجتماعی جوانان در مناطق شهری) و در بعد کنش – تعامل (کلید اشتغال؛ مهارت‌آموزی همراه با نگاه کارآفرینی، ایجاد و تقویت شهرک‌های صنعتی، تخصیص اعتبارات ملی و ویژه، شایسته‌سالاری و انتخاب مدیران متخصص، جهادی و اثربخش، ظرفیت‌های اجتماع‌محور، پشتوانة رفع فقر) و در بعد پیامدها (نزاع‌ها و تنش‌های طایفه‌ای و قومی به عنوان عامل تشدید چرخة فقر، بی‌قدرتی و بیگانگی اجتماعی، کاهش کیفیت سبد کالای مصرفی خانوارها  و تورم غذایی( فرسایش شاخص قدرت خرید مردم)، احساس یأس اجتماعی، فرسایش اعتماد اجتماعی، آسیب‌های اجتماعی) است که حول یک مقولة هسته به نام «فقر شهری در پیوند با محرومیت از فرصت‌ها در روستا و حاشیه‌ها» شکل گرفته­اند.
 
واژه‌های کلیدی
فقر شهری، روش نظریة داده‌بنیاد، شهرهای اندیکا و حمیدیه
 

کلیدواژه‌ها

فقر شهری؛ روش نظریة داده‌بنیاد؛ شهرهای اندیکا و حمیدیه

اصل مقاله

.

مراجع

آسایش، حسین (1374) اصول و روشهای برنامه ریزی روستایی، انتشارات پیام نور.

آسایش، حسین (1377) جغرافیای فقر، سنجش رنج بشر در جهان، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 48 و 47.

 ایمان، محمدتقی (1388). مبانی پارادایمی روش‌های پژوهش کمی و کیفی در علوم انسانی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

ایمان، محمدتقی .(1391). روش‌شناسی تحقیقات کیفی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

ایمان، محمدتقی.(1387). «ارزیابی پارادایمی انسان به‌ عنوان عنصر اساسی در طراحی پارادایم الهی»، فصلنامة حوزه و دانشگاه، روش‌شناسی علوم انسانی، سال 14، شمارة: 54، 46- 25.

ایمان، محمدتقی؛ محمدیان، منیژه. (1387). «روش‌شناسی نظریة زمینه‌ای»، فصلنامة روش‌شناسی علوم انسانی،دورة 14، شمارة۵۶: 54-31.

پور طاهری، مهدی: طالبی، حسین؛ رکن الدین افتخاری، عبدالرضا(1390) تحلیل عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر کاهش فقر روستایی با تأکید بر فقر غذایی: بخش خلجستان استان قم، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورة پانزدهم، شمارة2، صص 61-80.

تودارو، مایکل.(1382). توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمة غلامعلی فرجادی. تهران: انتشارات کوهسار.

خالدی، کوهسار و زورار پرمه(1384). بررسی وضعیت فقر در مناطق شهری و روستایی ایران، فصلنامة اقتصاد کشاورزی و توسعه، شمارة 49.

راغفر، حسین و زهرا ابراهیمی.(1386). فقر در ایران طی سالهای 83-1368، فصلنامة رفاه اجتماعی، شمارة 24.

زیاری، کرامت‌ا... .(1377). مدل‌های تحلیلی فقر، توزیع درآمد و نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران، فصلنامة تحقیقات جغرافیایی شمارة 48.

زیاری، کرامت‌ا... .(1381). طرح پژوهشی بررسی تأثیر حضور و عدم حضور افاغنه در ساختار اشتغال شهر یزد، طرح پژوهشی چاپ نشده.

زیاری، کرامت‌ا... .(1383). مکتب‌ها و نظریه‌ها و مدل‌های برنامه و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه یزد.

زیاری، کرامت‌ا... .(1389). اصول و روش‌های برنامه­ریزی منطقه‌ای، انتشارات دانشگاه تهران.

عباس‌زاده، محمد؛ نصرالهی وسطی، لیلا. (1397). عوامل مؤثر بر فقر از دیدگاه زنان متأهل با تحصیلات عالی، فصلنامة توسعة اجتماعی ( توسعة انسانی سابق)، دورة 13، شمارة 1، صص 7-36 .

عامری سیاهویی، حمیدرضا؛ رستم گورانی، ابراهیم؛ بیرانوندزاده، مریم. (1389). سکونتگاههای غیررسمی، امنیت و توسعة پایدار شهری، مطالعة موردی: شهر بندرعباس. مجلة مطالعات امنیت اجتماعی، شمارة 24 ، صص 60 - 37

کیویستو، پیتر. (1383). اندیشه­های بنیادی در جامعه‌شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران: نشر

گیدنز، آنتونی؛ بردسال، کارن. (1391). نظریه جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی

میری آشتیانی، الهام. (1382). مقدمه‌ای بر آسیب‌شناسی مسائل اجتماعی در ایران با مقدمۀ دکتر محمدرضا تاجیک، تهران، نشر فرهنگ، چاپ اول.

نصرت‌آبادی، مهدی؛ عبدالهی، احمد؛ راغفر، حسین؛ صالحی، مسعود. (1390). وضعیت فقر در استان کرمان: ۱۳۸۵-۱۳۶۸. رفاه اجتماعی، ۱۱ (۴۲) :۳۳۶-۳۱۵.

نقدی، اسدالله؛ زارع، صادق. (1390). «الگوی زیست حاشیه، تهدیدی برای توسعه و سلامت شهری»، مطالعات شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، سال 1، شماره 1: 146-125.

نقدی، اسدالله؛ زارع، صادق(1391). «حاشیه‌نشینی به مثابة آپاندیست شهری»، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 2، شمارة 5: 81-65.

ASROL, Asrol;  AHMAD, Hafsah (2018) Analysis of factors that affect poverty in Indonesia, Journal of Espasious, Vol. 39 (Number 45), p:14

Baumberg. B. Bell. K and Gaffney. D (2012).Benefits Stigma in Britain. By. Is available from www.turn2us.org.

Gweshengwe, B., & Noor Hasharina Hassan. (2020). Defining the characteristics of poverty and their implications for poverty analysis. Cogent Social Sciences, 6(1) , 1 - 10.

Lewis, O. (1996). "The Culture of Poverty". In G. Gmelch and W. Zenner, eds, Urban Life. Waveland Press.

 Bourgeois. L. (1931). Solidarite (Paris: Armand Colin)

Bourgois. Phillipe (2001). Culture of Poverty". International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. Waveland Press.

 Chen, Shaohua and Martin Ravallion(2007), Absolute Poverty Measures for the Developing World(1981-2004), World Bank Policy Research Working Paper 4211.

2014. M. Arif & Shujaat Farooq, 2014. "Rural Poverty Dynamics in Pakistan: Evidence from Three Waves of the Panel Survey," The Pakistan Development Review, Pakistan Institute of Development Economics, vol. 53(2), pages 71-98.

Goode. Judith and Edwin Eames (1996). "An Anthropological Critique of the Culture of Poverty". In G. Gmelch and W. Zenner. Urban Life. Waveland Press.

Hardesty. Donald L. (1977). Ecological Anthropology. New York: Jhon wiley Sons

Link. B. and J. Phelan. (2001). on stigma and its public health implications. Stigma and global health developing a research agenda.Washington. D.C.: National Institutes of Health.

Ortega, A R., Macgeorge I.(2011) ,"Dsting -off the file: A review of knowledge on urban ornithology in Latin America", Journal of landscape and Urban Planning. 101 (12) 1–10.

Patton, M (2001). Qualitative Research & Evaluation Methods. London: Sage Publications.

Salem, Ali Asghar;  Bayat, Neda (2018) Factors Influencing Poverty in Iran Using a Multilevel Approach, Journal of Money and Economy Vol. 13, No. 1, pp. 81-106.

Small M.L. Harding D.J. Lamont M. (2010). "Reconsidering culture and poverty". Annals of the American Academy of Political and Social Science 629 (1): 6–27. Doi: 10.1177/0002716210362077

Simler, K., Harrower, S., Massingarela, C., (2003). Estimating poverty indices from simple indicator surveys, In conference on Growth, poverty reduction and human development in Africa, Centre for the Study of African Economies, University of Oxford.

YahieA.M (1993). The Design and Management of Poverty Alleviation Projects in Africa: Evolving Guidelines236

United Nations Human Settlements Programme (2016). World Cities Report . First published. by (UN-Habitat).