بررسی چندمؤلفه‌ عرفانی درمنظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 73، مهر 1401، صفحه 302-320   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین روکش¹؛ فرهاد کاکه رش^{* 2}؛ مهری پاکزاد³

¹دانشجوی دکتری تخصصی زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مهاباد،دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران.

چکیده

مبانی عرفان وتصوف از مهم­ترین درون­مایه­های فرهنگ اسلامی وادبیات فارسی وکردی بوده و درآثار بزرگان ادب وعرفان به­ویژه ادب عامیانه کردی بازتاب فراوانی داشته­است. مام احمدلطفی، یکی از راویان این داستان به­صورت  فولکلوریک (ادبیات شفاهی)«بیت کردی»است که به تأثیر از داستان شیخ صنعان عطار روایت­کرده­­است اما به­لحاظ مردم­شناسی وجامعه­شناختی، تلفیقی بین عرفان عطار و اعتقادات عرفانی دوره و جغرافیای راوی درآن نمایان است و دیدگاه­های متفاوت عرفانی را ارائه­داده­است. این مقاله با هدف مؤلفه­های عرفانی در منظومۀ شیخ صنعان ادب عامیانۀ کردی با روایت مام احمدلطفی باروش پژوهشی ، توصیفی ـ تحلیلی نگارش­شده­است.یافته­های مقاله نشان­می­دهد که داستان کردی شیخ صنعان هرچند در کلیّات و مضمون و مفهوم آن مطابق با شیخ صنعان عطار است اما هم در قالب و  فرم وهم در محتوا تفاوت­هایی دارد که نشان از تأثیرات فرهنگی قوی و تحولات فرهنگ عرفانی در دوره­های گوناگون است. تغییرات در شخصیت­های مهم تأثیرگذار و حتی بعضی آداب عرفانی آشکار است.

کلیدواژه‌ها

تصوف؛ عرفان؛ شیخ صنعان؛ ادب عامیانۀ کردی

مراجع