بررسی و تحلیل واژه‌های طلب و طرب در غزلیات مولانا

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 73، مهر 1401، صفحه 341-360   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمیدرضا غفاریان‌مبهوت¹؛ محمدعلی خالدیان^{* 2}؛ حسنعلی عباسپوراسفدن³

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی،واحد گرگان،دانشگاه آزاد اسلامی،گرگان،ایران

²استادیارگروه زبان و ادبیات فارسی، واحدگرگان، دانشگاه آزاد اسلامی،گرگان،ایران. نویسنده مسئول: [e-mail]

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدگرگان، دانشگاه آزاد اسلامی،گرگان،ایران.

چکیده

هر قشر وگروهی برای بیان ویژگی­های مسلک و روش خود از زبان خاّص خویش استفاده­می­کند. عرفا و متصّوفه نیز از این قضیه مستثنی نیستند؛ به همین دلیل آنان از آغاز نیمه دوّم قرن دوّم طریق تصوّف اسلامی و به­دنبال آن، اصطلاحات زیادی به­وجودآورده و به شرح وتوضیح آن ها پرداخته­اند. بنا به اعتقاد اکثر عرفا اوّلین منزل در سلوک طریقت، طلب و شوق انسان برای بازگشت به وطن خویش است. مولانا معتقد است که شرط طلب این است که طالب را لرزه عشق باشد، در غیر این صورت باید پیر را خدمت­کند تا به برکت وجود او و با ارشاد او حال طلب در او به­وجودآید. مولانا مدّتی در طلب بود و پس از آنکه به مطلوب رسید، طرب را آغازکرد و برنامه او برای زندگی همگان همین بود که یا باید در طلب کوشید و یا در طرب. به حق، عمر او بعد از آشنایی با شمس و تحوّل روحی اش در طلب گذشت. نگرش مولانا به طرب و شادی نگرش مثبت است. او که فرا مکان و فرا زمان  می­اندیشد و هیچ­گاه غم را در دل  خود جای­نمی­دهد و همیشه از عشق و سماع و رقص داد­می­زند و همگان را دعوت به شادی می­نماید، آن هم شادی پایدارکه عاشق شدن است و دیدار معشوق. دراین پژوهش می­خواهیم یکی به بررسی چگونگی وچرایی روی آوردن مولانا به «طلب» و«طرب و شادمانی» بپردازیم .

کلیدواژه‌ها

طلب؛ طرب؛ عشق؛ غزلیات مولوی؛ شوق

مراجع