بررسی چگونگی نسبت بین حق‌تعالی وخلق در نگاه عرفانی امام‌علی(ع)

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 73، مهر 1401، صفحه 361-376   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

روح اله جعفری^*

دانش آموخته دکتری تخصصی عرفان اسلامی؛ پژوهشگر عرفان، مدیر گروه علمی عرفان‌های نوپدید [e-mail]

چکیده

حضرت حق تعالی نسبتی با خلق را داراست که از بیانات ژرف امیر مؤمنان حضرت علی (ع)، قابل­استنباط می­باشد. به­جهت خلأ جدی کتب عرفانی از بحث متمرکز و جامعِ نقلی- استدلالی در موضوع و نیاز اساسی به بررسی سنجش ­رانه برداشت­های وحدت وجودیِ بزرگان اهل فن در این باب، پژوهش حاضر با هدف بررسی چگونگی نسبت بین حق­ تعالی و خلق در نگاه عرفانی امام علی(ع) در مأثورات حضرت، با رویکرد اسنادیِ معتبر و به روش توصیفی- تحلیلی انجام­گرفته­است. بنا به نتایج یافته­های پژوهش، حضرت حق که مبدأ هستی است در همه عالَم سریان­دارد. خداوند در حدود و مراتب اشیاء داخل نیست و درعین­حال از حیثِ وجودی، از عالَم خارج نیست. این معنا، همان معیّت قیّومی حق تعالی با خلق می­باشد. بنابراین، همه خلق، شؤون و مراتب ظهورِ وجودِ خداوند هستند. البته شأن، هرگز در حدی نیست که معیت با ذات حق داشته­باشد. یعنی هیچ موجودی در مرتبه ذات حق تعالی نیست تا با او معیّت داشته­باشد. به همین جهت، حق تعالی در مقام ذات، تنهایِ تنهاست و در مقام ظهور، دارای معیّت قیّومی با خلق می­باشد. یافته­های تحقیق، تأیید فحواییِ وحدت وجود به معنای صحیح کلمه را نیز دربردارد. 

کلیدواژه‌ها

وجود شناسی عرفانی؛ حق و خلق؛ امام علی (ع)؛ وحدت وجود

مراجع