مقایسه تطبیقی استعاره‌ مفهومی شراب عرفانی در غزلیات مولانا، خمریه ابن فارض مصری و ساقی‌نامه‌ ظهوری ترشیزی

عرفان اسلامی

دوره 19، شماره 73، مهر 1401، صفحه 377-396   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

لیلا سلیمانزاده¹؛ محمدرضا شادمنامن²؛ حسین آریان^{* 3}؛ توفیق هاشم‌پور سبحانی⁴

¹دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران[e-mail]

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.نویسنده مسئول:[e-mail]

⁴استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

این مقاله بر اساس چهارچوب نظری نظریه لیکاف و جانسون به بررسی و مقایسه تطبیقی استعاره مفهومی شراب عرفانی مشترک در غزلیات مولانا و قصیده خمریه(میمیه) ابنفارض مصری و ساقی­نامه ظهوری ترشیزی پرداخته­است.و هدف آن معرفی نگاشت­نام­های شراب عرفانی و حوزه­های مبدا آن از جنبه الهی و و عرفانی آن در اشعار مذکور است. چراکه با مقایسه تطبیقی و تحلیل معنایی این واژه می­توان نگرش یک ملت و جامعه را در یک حوزه مفهومی درک­کرد و میزان تاثیر و تاثر آن­ها را سنجید و به نقاط اشتراک و افتراق این شعرا در به­کارگیری این واژه پی­برد.
پس به این منظور پس از جست­وجو در پیکره­های مورد بحث، عبارات استعاری فراوانی که دربرگیرنده استعاره مفهومی شراب عرفانی هستند به­دست­آمد و برمبنای آن­ها نگاشت­نام­ها و حوزه­های مبدا استخراج­گردید و با طبقه­بندی آن­ها و اراِئه شواهد لازم به تحلیل و مقایسه آن­ها پرداخته­شد و مفهوم اصلی و کانونی شراب عرفانی در اشعار مذکور مشخص­گردید.

کلیدواژه‌ها

استعاره مفهومی؛ شراب؛ عرفان؛ مولانا؛ خمریه؛ ساقی‌نامه

مراجع