بررسی رابطه بین نرخهای ارز و رشد بهره وری کل عوامل تولید یک تحلیل تجربی بر مبنای داده های پنل در کشورهای منتخب

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 2، دوره 9، شماره 1، شهریور 1401، صفحه 23-47   

نویسنده

محمد رضا شهاب

استادیار گروه علوم اقتصادی، واحدسمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران

چکیده

بهره وری از مفاهیم  مهم و رشد آن ضرورتی بنیادی در راستای رشد و توسعه  همه کشور های جهان محسوب می شود. از اینرو مطالعه و شناساییِ متغیرها و عواملِ موثر بر آن خصوصا بمنظور سیاستگذاریهای مناسب  بسیار ضروری است. هدف اصلی در این مطالعه عبارتست از بررسی اثر نوسانات ارزی بر رشد بهره وری کل عوامل تولید و برای تحقق این هدف ، درطراحی فرضیه ها وتصریح مدلِ تحقیق از مباحث نظریِ مطرح شده در دسته سوم از نظریات رشد درونزا الهام گرفته شده است. بمنظور بررسی و آزمون فرضیه ها ، از متدولوژی داده های پنل استفاده  و مدل تحقیق برای منتخبی از 7 کشورِ عضوِ سازمان بهره وری آسیایی (APO) از جمله ایران طی دوره زمانی ده ساله  در قالب رهیافتهای مختلف برآورد شده و مجموعه آزمونهای لازم از جمله آزمون لیمر و آزمون هاسمن برای تعیین وجود اثرات مقطعی و نوع اثرات ثابت یا تصادفی اجرا گردید.
نتایج برآوردها ، فرضیه اول مبنی بر وجود رابطه معنی دار بین نوسانات نرخ ارز و رشد بهره وری کل عوامل تولید و فرضیه دوم که حاکی از وجود رابطه معکوس بین نوسانات  نرخ ارز و  رشد بهره وری کل عوامل تولید است را تایید می کند. بعلاوه مطالعه دستاوردهای دیگری هم در رابطه با نحوه و جهت اثرات سایر متغیرها نظیر درجه باز بودن اقتصاد در تجارت خارجی و شرایط تورمی بر رشد بهره وری کل عوامل تولید دارد.دربخش انتهایی مقاله نیز توصیه های سیاستی مطرح شده است.
 

کلیدواژه‌ها

رشد بهره وری کل عوامل تولید؛ نوسانات ارزی؛ داده های پنل؛ اثرات ثابت؛ اثرات تصادفی

مراجع

امینی، علیرضا (1384). اندازه گیری و تحلیل روند بهره‌وری به تفکیک بخشهای اقتصادی ایران،مجله برنامه و بودجه شماره 93، ص78

امینی،علیرضا و انصاری،زهرا(1391). تحلیل نقش سرمایه انسانی و تحقیق و توسعه در ارتقای بهره‌وری کل عوامل تولید در بخش‌ها ی خدماتی منتخب،فصلنامه علوم اقتصادی،سال اول، شماره اول، صفحات 79-57

امینی، علیرضا و همکاران(1391). طراحی نظام جامع اندازه گیری و تحلیل شاخص‌ها ی بهره‌وری به تفکیک بخش‌ها ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایران، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه ریزی وابسته به معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری.

باقرزاده،علی(1391). تحلیل ارتباط تحقیق و توسعه(R&D)،سرمایه انسانی و بهره‌وری کل عوامل تولیددر بخش صنعت ایران،فصلنامه مدیریت صنعتی، سال هفتم، شماره 22، صفحات 126-117

دیزجی، منیژه(1397). پیش بینی بهره‌وری کل عوامل تولید در اقتصاد ایران، نشریه راهبرد اقتصادی، دوره7، شماره 25، صفحات 70-45

ربیعی،مهناز(1387).نقش تحقیق و توسعه در توسعه اقتصادی کشورها،فصلنامه رشد فناوری،دوره چهارم،شماره 15، صفحات 40-35

رجایی،یدالله (1391). تاثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر تولید و بهره‌وری کل عوامل بنگاه‌ها ی صنعتی،فصلنامه فراسوی مدیریت، سال پنجم،شماره20،صفحات 126-101

سالواتوره، دومینیک(1370). تئوری و مسائل اقتصاد بین الملل، حسن گلریز و هدایت ایران پرور، تهران،نشر نی

شاه آبادی، ابوالفضل(1386) اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی، تجارت بین الملل و سرمایه انسانی بر بهره‌وری کل عوامل اقتصاد ایران. جستارهای اقتصادی، صفحات134-99

شاه آبادی، ابوالفضل. کردبچه، حمید و حاجی عزیزی، پروانه(1398). تاثیر کارآفرینی بر بهره‌وری کل عوامل تولید، نشریه اقتصاد و الگوسازی(اقتصاد)، دوره10، شماره2، صفحات 209-185

شهاب، محمدرضا (1395)، مبانی اقتصادسنجی داده‌های پانل و کاربرد ای ویوز برای آن، سمنان، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی

شهیکی تاش،محمد نبی و شیوایی،الهام (1391). سنجش رشد بهره‌وری عوامل تولید(TFP) و اثر مقیاس بر مبنای تابع تجزیه پذیر مرزی ( مطالعه موردی صنایع ایران)، سیاستگذاری اقتصادی، سال چهارم، شماره هفتم،صفحات 146-127

کازرونی، علیرضا و رستمی، نسرین(1386). اثرات نامتقارن نوسانات نرخ ارز برتولید واقعی و قیمت در ایران،پژوهشنامه اقتصادی، سال هفتم، شماره 2،صفحات 196-177

 گجراتی، دامودار(1384). مبانی اقتصاد سنجی، حمید ابریشمی، تهران، دانشگاه تهران

Amini, A. (2011).The evaluation of TFP in Iran. Review of Economics Journals, 32(1), 111-128

Asian productivity organization (2014). APO Productivity Databook ,Tokyo , Keio University Press.

Bitors , G and Panas ,E (2001). is there and inflation-productivity trade-off? some evidence from the manufacturing sector in Greece, Applied Economics,33(15),1961-1969

Coe, D., Helpman, E., & Hoffmaister, A. W. (1995). International R&D spillovers, European Economic Review, 39(5), 859-887

Emrah, K. Seyit, O. & Kamran K.(2021).Structural change, modernization, total factor productivity and natural resources sustainability: An assessment with quantile and non-quantile estimators, Resources Policy, volume74, article102433.

Gutierrez, L. (2011).Labour productivity in some countries. Journal of Economics, 3(4), 186-204

Hunbaye, J. (2008).The Role of Productivity Growth: The Case of industry in US. Journal of American Economics, 21(2), 132-150.

Helpman, E. (2001).TFP in economics. Journal of industrial economy,6(1),32-54

Higon, D.A.(2007),The impact of R&D spillovers on UK manufacturing TFP: A dynamic panel approach, Research Policy, 36(7) , 964-979

Junbing, H. Xiaochen, C. Shuo, H. Sen, T. & Hongyan, L.(2019). Technological factors and total factor productivity in china:Evidence based on a panel threshold model, China Economic Review, Volume 54,271-285.

Lee, G. (2006). The effectiveness of international knowledge spillover channels. European Economic Review, 50(8), 2075-2088.

Malin, S. Licheng, P & Yuping S(2022).Green technology progress and total factor productivity of resources-based enterprises: a perspective of technical compensation of environmental regulation. Technical Forecasting and social chang, Volume 174, article121276.

Romer, S. (2009). Growth model theory and practice. Willy Press.19-200.

Satayeh, A. (2011). The TFP and R&D relationship in India. Journal of India Economics , 12(3) ,56-78

Schumacher, R.(2009).The survey of India industry TFP, Journal of Management, 21(3),11-28

Solow, R. (1956). A contribution to the theory of economic growth. Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.

 Murat, S. & Federica, S.(2018). A cross-country analysis of total factor productivity using micro-level data, Central Bank Review, Volume 5, Issue 1, 13-27.

The Conference Board (2014). Total EconomyDatabaseTM- Data: Growth Accounting and Total Factor Productivity:1990-2013 , New York , January 2014, available on: http:/www.conference-board.org/data/economydatabase/

Wenrong P. Tao, X. Zhuwang, W. & Lish M.(2022). Digitaleconomy:An innovation driver for total factor productivity. Journal of Bussiness Research,volume 139,303-311.

Xiaoqing, C. Xinwang, L. & Qingyuan, Z.(2022). Comparative analysis of total factor productivity in China's high-tec industries. Technical Forecasting and social chang, Volume 175, article 121332.