تاثیر اندازه دولت بر شاخص مقاومتی اقتصاد ایران: رهیافت خودرگرسیون برداری (VAR)

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 5، دوره 9، شماره 1، شهریور 1401، صفحه 103-128   

نویسندگان

علی شاهین پور¹؛ حسن عباسی²

¹استادیار، گروه اقتصاد،دانشگاه آزاد اسلامی واحد عجب شیر

²کارشناسی ارشد،گروه اقتصاد،دانشگاه ازاد اسلامی واحد عجب شیر

چکیده

به‌دلیل وجود ناملایماتی در روابط بین‌الملل و وجود تحریم‌های بین‌المللی برای اقتصاد کشور، مقاوم‌سازی اقتصاد کشور از اهمیت برخوردار است. دراین‌راستا، بخش خصوصی هزینه‌های زیادی را متحمل شده و احتمال فعال بودن بخش خصوصی بدون دخالت دولت مشکل خواهد بود. لذا هدف مطالعه حاضر، بررسی تاثیر اندازه دولت بر شاخص ‌مقاومتی اقتصاد ‌ایران بوده و از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در این مطالعه برای تخمین مدل از روش خودتوضیح برداری (VAR) دربازه 1357-1395، و برای بررسی ارتباط بلندمدت بین متغیرها از روش همگرایی جوهانسن- جوسیلیوس استفاده شده است. برای تعیین وقفه بهینه از معیار شوارتز– بیزین استفاده شده و طول وقفه بهینه، یک برآورد گردید. آماره آزمون ماتریس اثر وجود چهار بردار همگرایی بین متغیرهای مدل و آماره آزمون حداکثر مقادیر ویژه وجود دو بردار همگرایی بین متغیرهای مدل را تأیید می‌نمایند. بر اساس یافته‌های پژوهش اندازه دولت، بر رشد اقتصادی ایران (به‌عنوان شاخص مقاومتی) تاثیر مثبت داشته‌است. به‌طوریکه یک شوک در اندازه دولت باعث افزایش در شاخص مقاومتی اقتصاد ایران شده است. این افزایش تا سال دهم با نوسانات همراه بوده و بعد از آن افزایش مداوم پیدا کرده و این افزایش تا سال سی‌ام ادامه داشته است.

کلیدواژه‌ها

اندازه دولت؛ اقتصاد مقاومتی؛ خود توضیح برداری VAR؛ هم‌جمعی

مراجع

ابراهیمی، محسن و زیرک، معصومه(1391)، «رابطه علی شاخص مقاومتی و سرمایه گذاری در ایران: تحلیل تجربی از اقتصاد مبتنی بر رویکرد مقاومتی»، مجله اقتصادی-دوماهنامه بررسی مسائل و سیاست های اقتصادی، شماره 9 و10
اندرس، والتر (1386)، اقتصادسنجی سری‌های زمانی با رویکرد کاربردی، جلد دوم، ترجمه مهدی صادقی و سعید شوال‌پور، تهران، دانشگاه امام صادق.
بازمحمدی، حسین و چشمی، اکبر(1386)، «اندازه دولت در اقتصاد ایران»، بانک مرکزی، اداره بررسی ها و سیاستهای اقتصادی، شماره 29.
تفضلی, فریدون، (1372)، تاریخ عقاید اقتصادی, نشرنی، تهران, ایران.
رضایی، مجید، (1383)، «جایگاه نهاد دولت در عرصه اقتصاد»، مجله: اقتصاد اسلامی ; شماره 14
زارع فکری، وحید(1394)، «الگوی بهینه تخصیص درآمدهای نفتی به تملک دارایی‌های سرمایه‌ای بر اساس قیود ارائه شده توسط نظریه اقتصاد مقاومتی»، دانشگاه امام صادق، پایان نامه کارشناسی ارشد
عظیمی, حسین، (1380)، «دولت در علم اقتصاد و توسعه اقتصادی»، فصلنامه فرهنگ و اندیشه, سال اول شماره دوم، تابستان.
فشاری، مجید، پورغفار، جواد، (1393)، «بررسی و تبیین الگوی اقتصاد مقاومتی در اقتصاد ایران»، مجله اقتصادی، شماره های 5 و 6، صص 29-40.
کریمی، کیوان و حمیدنیا، سمیه و مهدی زاده، هادی و مهدی زاده، مهدی و حمیدنیا، مرتضی(1395) «بررسی تروریسم اقتصادی در پرتو تحریم ها و لزوم توجه به اجرای الگوی اقتصاد مقاومتی»، اولین همایش ملی آینده پژوهی، علوم انسانی و امنیت اجتماعی
گویا، محمدعلی، (1393)، «تحلیل رفتارهای اقتصادی در اقتصاد مقاومتی با تکیه بر آموزه های اسلامی (مطالعه موردی مصرف و تولید)»، دانشگاه اما صادق(ع)، پایان نامه کارشناسی ارشد.
گویا، محمدعلی، (1394)، اقتصاد مقاومتی چیست؟ تاملی بر تعاریف اقتصاد مقاومتی و پیشنهاد تعریفی جدید، (سایت https://gptt.ir/post).
مهدیزاده، سمانه، شیخ زاده، مهدیه، (1392)، «اقتصاد مقاومتی بر تحریم»، کنفرانس بین المللی اقتصاد در شرایط تحریم
مهران‌فر، مهدی، خاوری نژاد، ابوالفضل(1395)، «تبیین و اندازه گیری شاخص های اقتصاد مقاومتی»، اولین کنفرانس اقتصاد ایران
نوفرستی، محمد، (1391)، ریشه واحد و همجمعی در اقتصادسنجی، موسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران، ایران.

Bin Mohd Aznan, Muhammad Syawal, Goh, Han-Hwa, Koong, Seow-Shin, Tan, Siow-Hooi,(2022), Nonlinear threshold approach for asymmetric effects of government size on economic growth in an emerging Asian economy: the Malaysian experience, Heliyon no. 8, https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2022.e10524.
https://gptt.ir/post
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=217374
Li, Xin, Hui, Eddie C.M., Shen, Jianfu (2022), Institutional development and the government response to COVID-19 in China, Habitat International, no. 127, https://doi.org/10.1016/j.habitatint.2022.102629.
Nguyen, C.T., Trinh, L.T., (2018), The impacts of public investment on private investment and economic growth. J. Asian Bus. Econ. Stud. 25 (1), 15–32.
Nyasha, S., Odhiambo, N.M., (2019), Government size and economic growth: a review of international literature. Sage Open 9 (3).
Rodrik, D., (1996), Why Do More Open Economies Have Bigger Governments? NBER Working Paper Series. NBER Working Paper 5537.
 Stepanyan, A., Leigh, L., (2015), Fiscal policy implications for labor market outcomes in middle-income countries. IMF Working Papers 15 (17), 1.
Wu, Shih-Ying, Tang, Jenn-Hong, Lin, Eric S., (2010), The impact of government expenditure on economic growth: How sensitive to the level of development?, Journal of Policy Modeling, no. 32, pp 804–817. doi:10.1016/j.jpolmod.2010.05.011.