اثر روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی و مرسوم در تاریخ و تراکم کاشت مختلف بر بهبود عملکرد گندم

فصلنامه پژوهش های علوم کشاورزی پایدار

مقاله 5، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 6، شهریور 1401، صفحه 63-78   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/sarj.2022.1962341.1078

نویسندگان

نصرت الله حیدرپور¹؛ رهام محتشمی^{* 2}؛ امین نامداری¹

¹استادیار، موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گچساران، ایران.

²مربی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد، سازمان تحقیقات آموزش

چکیده

برنامه‌ریزی و تولید در سطوح زیر کشت دیم، همواره با محدودیت‌هایی همراه بوده که در آن‌ها تغییرات میزان بارش و دمای هوا، از سالی به سال دیگر گسترده و غیرقابل ‌کنترل است. از طرفی در سال‌های با بارندگی زیاد، مدیریت منابع تولید از جمله کود و بذر نیز تأثیرگذار هستند. از این رو به‌منظور بررسی اثر سیستم‌های کشت حفاظتی و مرسوم بر عملکرد گندم در قبل و بعد از بارندگی مناطق دیم گرمسیری، این آزمایش به‌صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1396 تا 1398 اجرا شد. تیمارها شامل کرت اصلی زمان کاشت با دو سطح: D₁ قبل از بارندگی و D₂ بعد از بارندگی، کرت فرعی روش کشت با دو سطح: T₁ حفاظتی و T₂ مرسوم و کرت فرعی فرعی مصرف بذر در 3 سطح:S₁ ، S₂، وS₃  به‌ترتیب به‌میزان 200، 300 و 400 دانه در مترمربع، بود. نتایج نشان داد که در اثر عوامل زمان کاشت و تراکم بذر، هیچ یک از صفات، اختلاف معنی‌داری نداشته؛ ولی مقادیر حاصل از کشت تیمارها قبل از بارندگی در تراکم‌های 300 و 400 دانه بالاتر بودند. اعمال روش کشت نیز ضمن ایجاد اختلاف معنی‌دار در عملکرد دانه و زیست توده، موجب شد که کشت حفاظتی به‌ترتیب با 3634 و 8394 کیلوگرم در هکتار نسبت به حالت مرسوم با 2819 و 6114 کیلوگرم در هکتار، افزایش نشان دهد. همچنین این روش قبل از بارش پاییزه در تراکم 300 دانه، بیش‌ترین مقادیر تعداد بوته، تعداد سنبله بارور و وزن هزار دانه را داشت. بنابراین به‌لحاظ کاهش هزینه تولید، در مجموع، روش کشت حفاظتی پیش از بارش پاییزه با تراکم 300 دانه در مترمربع برای تولید گندم دیم در منطقه قابل توصیه است.

کلیدواژه‌ها

مصرف بذر؛ بارش پاییزه؛ زمان کاشت

مراجع