واقعه‌نگاری آنات عرفانی (مروری بر ساختار و محتوای شعر قربان ولیئ)

عرفان اسلامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 مهر 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.2234/erfan.2022.695209

نویسنده

رضا بیات^*

استادیار دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران،ایران.

چکیده

قربان ولیئی از شاعران عرفانی‌سرای معاصر است که سروده‌هایش ساختاری یکسان دارند و به شکلی منسجم «واقعه»های عرفانی شاعر را گزارش می‌کنند. در این نوشته، با بررسی ساختار غزل‌های ولیئی هم انسجام فرمی شعر او بازنمایی شده و هم مراحل واقعه، تک به تک گزارش شده است.
مراحل واقعه در شعر ولیئی چنین توصیف شده‌اند: سکوت، ادراک حضور خداوند، زلزله در روح، تخریب «من»، اتحاد با خدا و جهان، انتقال اسرار و ناگفتنی‌ها و در نهایت گزارش پایان واقعه. همچنین در پاره‌ای از شعرها از خلق جدید و خلق لحظه به لحظه سخن گفته شده است و در پایان شعر، شاعر به خلق جدید می‌رسد یا از آن آگاهی پیدا می‌کند.
برای تبیین بهتر جهان معنوی ولیئی از سویی از مأثورات دینی که شاعر بدان‌ها معتقد است کمک گرفته شده و از سویی مبانی عرفان اسلامی مرور شده است. همچنین در تبیین طرح ذهنی شاعر و ساختار بیرونی شعر، از مفاهیم نقد ادبی وام گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

قربان ولیئی؛ شعر عرفانی؛ واقعۀ عرفانی؛ فناء فی الله؛ خلق آن به آن

مراجع