درایت و دلدادگی از دیدگاه فردوسی با نگاهی بر داستان زال و رودابه

مطالعات نقد ادبی

دوره 17، شماره 52، شهریور 1401، صفحه 9-21   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فهیمه پیام عسگری¹؛ محمد زیار^{* 2}

¹دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فرانسه، گروه فرانسه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران.

²دانشیار گروه فرانسه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

چکیده

در این مجال دیدگاه فردوسی را در باره عشق و عقل با نگاهی بر داستان زال و رودابه بررسی می‌کنیم تا بدانیم در جریان یک داستان عاشقانه پرماجرا خرد ورزی و صلح طلبی به چه میزان نزد فردوسی و قهرمانان شاهنامه اهمیت دارد. زال و رودابه تصویر جامع و باورپذیری از عشق و دلدادگی و خرد و میهن پرستی به دست می­دهند که نمایانگر دیدگاه واقع‌بینانه فردوسی و تعامل انسان عاشق با روزگار و مشکلات زمان خویش است. از اینرو در بستری باور پذیر زال عاشق که بر خلاف بسیاری از داستان­های عاشقانه اسطوره زیبایی جسمانی نیست با بهره جستن از خرد و پشتکار و انسانیت برای وصال یار تلاش می­کند. در جریان داستان عشق و مهر ورزی به­همراه جنگاوری، میهن پرستی و خردورزی متبلور می­شود و فردوسی در فراسوی عشق زمینی زن و مرد پدیده­ای عمیق و متعالی و زیبا را ترسیم می­کند که پیام تعامل، خردورزی، سازش و تعصب گریزی دارد.

کلیدواژه‌ها

عشق؛ زال؛ رودابه؛ خرد

مراجع

حمیدیان، سعید.(1387). درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، چاپ سوم، انتشارات ناهید.

حافظ، شمس الدین محمد.(1391). دیوان حافظ: از نسخه محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی،  نشر پیک فرهنگ.

ریاحی، محمدامین.(1375). «فردوسی»، انتشارات طرح نو.

فردوسی، ابوالقاسم.(1393). شاهنامه، پیرایش جلال خالقی مطلق، دو جلد، چاپ اول، انتشارات سخن.

فردوسی، ابوالقاسم.(1387). شاهنامه، جلد اول برپایه چاپ مسکو، چاپ چهارم، انتشارات هرمس.

همو.(1312). شاهنامه فارسی، به تصحیح رمضانی محمد، جلد اول، تهران، انتشارات خاور.

معین، محمد.(1363). فرهنگ لغت فارسی، جلد دوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.

مینوی، مجتبا.(1357). «فردوسی و شعر او»، انتشارات کتابخانه دهخدا.

Patrick Ringgenberg, Une introduction au Livre des Rois (Shâhnâmeh) de Ferdowsi. La Gloire des Rois et la Sagesse de l'Épopée, Paris, L'Harmattan, 2009.

Mohl,  Jules, Barbier de Meynard, Le livre des rois, traduction complète et commentaires (7 volumes), Imperial National,1838-1878.

Lecoq, Pierre, Shâhnâmeh le livre des Rois, traduit du persan en vers libres et rimés, Paris, Les Belles Lettres, Geuthner, 2019.