استعاره مفهومی حوزه‌ی خشم در داستانهای سنگ صبور، خشم و هیاهو و میرامار

مطالعات نقد ادبی

دوره 17، شماره 52، شهریور 1401، صفحه 45-81   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نسرین محمودی برمسی¹؛ مریم ایرجی^{* 2}؛ ژینوس شیروان³

¹دانشجوی دکترای زبانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.تهران، ایران.

²استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.تهران، ایران(نویسنده مسئول).

³استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.تهران، ایران.

چکیده

این مقاله، پژوهشی توصیفی ـ تحلیلی بر اساس نظریه‌ی استعاره‌ی مفهومی است که به بررسی استعاره‌های مفهومی حوزه خشم در سه اثر داستانی سنگ صبور (فارسی)، خشم و هیاهو (انگلیسی) و میرامار (عربی) می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند  یکی از پربسامدترین حوزه های مبدا مشترک  که هر سه نویسنده از آن برای بیان مفهوم انتزاعی خشم استفاده کرده اند استعاره خاص «خشم، شیی و وسیله است» می باشد البته فقط با بودن یک حوزه ی مبدا مشترک نمی توان بطور قوی بر جهانی بودن استعاره های مفهومی تاکید کرد و تفاوت های موجود نشان­دهندة فرهنگ ویژه بودن این استعاره های خاص است.  اما در رابطه با استعاره‌های سطح عام در این داستان‌ها مشخص شد که هر سه نویسنده صادق چوبک و ویلیام فاکنر و نجیب محفوظ، بیشترین بهره را در حوزه خشم از استعاره عام «احساسات، شیی هستند» برده‌اند و می توان گفت که در سطح استعاره های عام جهانی بودن استعاره ها قابل تایید است.

کلیدواژه‌ها

استعاره مفهومی؛ استعاره عام؛ خشم؛ فارسی؛ انگلیسی؛ عربی

مراجع

ابراهیمی، ب. عامری، ح.  ابوالحسنی چیمه، ز.(1398). تحلیلی استعاری زبانشناختی بر ضرب‌المثل‌های حوزۀ احساسی خشم در زبان های فارسی و ترکی، فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین. 9(3).34-17

چوبک، صادق.(1369). سنگ صبور، چاپ جدید، شرکت کتاب، لوس آنجلس :1369 براساس چاپ اول ، تهران، 1345 .

خداپرستی، فرج الله.(1376). فرهنگ جامع مترادف و متضاد زبان فارسی، دانشنامه‌ی فارس: شیراز.

روحی، م. روشن، ب. راسخ مهند، م.(1397). بررسی استعاره های خشم در زبان های فارسی، کردی و گیلکی در چهارچوب شناختی، زبان فارسی و گویش های ایرانی، سال سوم. (5)1. 56-31

طبیبیان. س.ح.(1387). فرهنگ فرزان فارسی ـ عربی، فرزان، تهران.

فاکنر، ویلیام.(1397). خشم و هیاهو، ترجمه­ی صالح حسینی، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات نیلوفر.

محفوظ، نجیب.(2007). میرامار، قاهره، دارالشروق.

همو.(1394). میرامار، ترجمه رضا عامری، تهران، دنیای اقتصاد.

Ansah, Gladys Nyarko. (2014). Culture in embodied cognition: Metaphorical/metonymic conceptualizations of FEAR in Akan and English. Metaphor and Symbol, 29 (1): 44-58.

Crisp, P., Gibbs, R., Deignan, A., Low, G., Steen, G., Cameron, L., Semino, E., Grady, J., Cienki, A., & Kövecses, Z. (The Pragglejaz Group). (2007). MIP: A method for identifying metaphorically used words in discourse. Metaphor and Symbol, 22(1), 1–39.

Geeraerts, D. & Grondelaers, S. (1995). Looking Back at Anger: Cultural Traditions and Metaphorical Patterns. In: J. Taylor and R. MacLaury (ed.), Language and the Cognitive Construal of the World. Berlin: Mouton de Gruyter, 153-179.

Kövecses, Z. (1986) Metaphors of Anger, Pride, and Love: A Lexical Approach to the Structure of Concepts. Amsterdam-Philadelphia: John Benjamins.

Kövecses, Z. (1990). Emotion concepts. Berlin and New York: Springer-Verlag. http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4612-3312-1

Kövecses, Z. (2003). Metaphor and linguistic expressions. In Z. Kovecses (2005) Metaphor in Culture Universality and Variation (pp. 130-140). Cambridge׃ Cambridge University Press.

Kövecses, Z. (2006) Embodiment, Experiential Focus, and Diachronic Change in Metaphor. Paper presented at the 2005 Symposium on New Approaches in English Historical Lexis. In: R.W. McConchie, O. Timofeeva, H. Tissari & T. Säily (eds.), Selected Proceedings of the 2005 Symposium on New Approaches in English Historical Lexis (HEL-LEX). Cascadilla Proceedings Project, Somerville, MA, USA, 1-7.

Lakoff, G. (1987) Women, Fire and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago: University of Chicago Press.

Matsuki, K. .(1995). Metaphors of anger in Japanese. In J. Taylor & R.E. Maclaury (Eds.), Language and the Cognitive Construal of the World (pp.137-151). Berlin: Mouton de Gruyter.