مقایسه‌ هشت داستان کوتاه فارسی بر اساس نقد زن- محور"

مطالعات نقد ادبی

دوره 17، شماره 52، شهریور 1401، صفحه 171-193   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

پانته آ نبی ئیان^*

مدرس دانشکده علوم اجتماعی و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

با درنظر داشتن چارچوب نظریه جوزفین دونوان، ضمن انتخاب دو نویسنده مرد، به‌عنوان نویسندگان مشهور معاصر، به نام هدایت و ‌آل‌احمد، جلوه زن، در فرهنگ مردسالار و نفوذ این فرهنگ در آثار نویسندگان مرد، به تصویر کشیده شده‌است. اهداف این مقاله، بررسی جلوه زن، در ادبیات مردان می‌باشد تا تجلی زن در قالب‌های کلیشه‌ای و ابزاری در این دست آثار به نمایش درآید. فرض بر آن بود که در داستان‌های این دو نویسنده مرد، زن به‌صورت کلیشه‌ای و با نقش‌های قالبی به خواننده ‌ارائه شده‌است و هدایت و‌آل‌احمد در برخورد با زن در مقام یک عضو مستقل جامعه، با ساختارهای فرهنگی، اجتماعی و سنتی مردسالارانه، موضع‌گیری حمایتگرانه­ای در برابر نمایش زنان در داستان‌هایشان، اتخاذ نکرده‌اند. پس از بررسی و تحلیل هشت داستان، می­توان نتیجه گرفت که زن، در این آثار، دارای نقشی کلیشه‌ای و ابزاری است و اهمیت ثانویه و نقشی منفعل دارد و به هر نحو، تسلیم ملزومات فرهنگ مردسالار زمان خویش و محقق‌کننده اهداف مرد است.

کلیدواژه‌ها

فمینیسم؛ نقد فمینیستی؛ زن؛ زن‌ستیزی

مراجع

آل­احمد،جلال.(1400). سه تار، تهران، انتشارات وزرا.

پاینده، حسین.(1390). گفتمان نقد، تهران، انتشارات نیلوفر.

تایسن، لویس.(1387). نظریه‌های نقد ادبی معاصر، ترجمه مازیار حسین‌زاده و فاطمه حسینی، تهران، نگاه   امروز.

عامری، حیات و میاحی، الهام.(1390). نقدنامه: مجموعه مقالات نخستین همایش ملی نظریه و نقد ادبی در ایران به کوشش دکتر محمود فتوحی، تهران، خانه کتاب.

فتوحی، محمود.(1389). نقدنامه، همایش ملی نظریه و نقد ادبی در ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.

گرین، ویلفرد و همکاران.(1376). مبانی نقد ادبی، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، انتشارات نیلوفر.

مک‌کاریک، ایرناریما.(1383). دانش‌نامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه.

هدایت، صادق.(1400). سگ ولگرد، تهران، انتشارات نگاه.

همو.(1311). سه قره خون، تهران، انتشارات امیرکبیر.

Beasley, Chris, (1999), What is feminism, An introduction to feminist theory, Sage publication LTD., London.

Buchanan, Mike, (2012), Feminism, The ugly Truth, eBook it.com.

Donovan, Josephine, (1989), Feminist literary Criticism, Exploration in  theory, University Press of Kentucky.

Donovan, Josephine, (1997), Beyond the Net, Feminist Criticism as a Moral  Criticism, in twentieth century Literary Theory, A Reader, Ed K.M. Newton, London, Macmillan.

Elain, Aston, (1995). An introduction to feminism, theatre, Routledge, London.

Elizabeth, A. Flynn, (2002), Feminism beyond modernism, The board of  trustees Illinois University, USA.

Fairbanks, Carol, (1976), Women in literature, Criticism of the seventies, Scarecrow press.

Kirby, Mark, et al, (2000), Socially in perspective, Heineman educational publishers, Oxford ox2 educational & professional publishing LTD.

Kumar das, Bijay, (2005), Twentieth Century Criticism, Atlantic publishers &  distributors LTD., New Delhi.

Regisrer, cheri,(1975), American feminist literary criticism, Lexington               University Press of Kentucky.

Safder Kharabe, A. (2009), English Language and literary criticism,

discovery publishing house, PVT. LTD. Sachin printers, Delhi.

Sontag, Susan, (1964), Against interpretation, Evergreen review.

Showalter, Elaine, (1997), Towards a Feminist Poetics, in Twentieth century Literary Theory, A Reader, ed. K.M. Newton. London, Macmillan.

Tandon, Neeru, (2008), Feminism, A paradigm shift, Atlantic publishers & distributors LTD., New Delhi.