مضمون پایداری در شعر حمید سبزواری و موسوی گرمارودی

مطالعات نقد ادبی

دوره 17، شماره 52، شهریور 1401، صفحه 219-245   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن حبیبی¹؛ طاهره خبازی^{* 2}؛ معصومه خدادادی مهاباد³

¹دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد پیشوا ـ ورامین. ایران

²استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد ورامین،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

³استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی واحد ورامین،دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

ادبیات پایداری، تحت تأثیر جنبش های دینی وملّی و نیز با پیدایش انقلاب اسلامی و بروز جنگ تحمیلی و ضرورت دفاع مقدس بیش از پیش رواج یافت و بسیاری از شاعران و نویسندگان متعهد به عنوان سخنگوی آرمان­های انقلابی و مردمی و در حمایت از ایثارگران، مضامین پایداری را در آثار خود بیان کردند. حمید سبزواری و موسوی گرمارودی، دو تن از شاعران مشهور ادبیات آیینی، پایداری و انقلاب اسلامی هستند که در این زمینه فعالیت دارند. شاعران پرگویی که بیشتر قالب­های شعری را در خدمت ادبیات پایداری به­کار گرفته و برای هر مناسبتی در انقلاب اسلامی شعر سروده­اند و به همین علّت به شاعر انقلابی مشهورند.
پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سوال است چه عواملی بر شکل­گیری اندیشه­ی پایداری این دو شاعر نقش داشته و مهمترین مضامین پایداری در اشعار این دو چیست؟
نتایج تحقیق نشان می­دهد دیدگاه پایداری دو شاعر به هم نزدیک است و در زمینه ادبیات پایداری، همچون: جهاد و ایثار و شهادت، فلسفه­ی انتظار و حماسه عاشورا، حق طلبی و استعمار و استکبارستیزی  را، به­ویژه پس از پیروزی انقلاب در اشعارشان آورده­اند. نقش مردم در ایجاد این تفکر چشم­گیر است.  مردم ایران  که از دیرباز ستم ستیزی را سرلوحه کارهای خود قرار داده و همه جا علیه نامردمی ها شوریده است. این روحیه باعث ایجاد تپش هماهنگ قلب و قلم، ایمان و احساس ضرب­آهنگ زیبایی در آثار این دو شده که جانمایه­اش حقیقت طلبی و انعکاس دردها و آرمان­ها است .

کلیدواژه‌ها

ادبیات پایداری؛ موسوی گرمارودی؛ حمید سبزواری؛ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس

مراجع

آقاجانی، مریم و رسول نیا، امیر حسین.(1391). پایداری و ناپذیرایی در شعر، درویش وموسوی گرمارودی، ادب عربی، تهران، سال 4، شماره 3 .  

بخشوده، حبیب اله.(1384). نمادگرایی در حوزۀ شعر سبپید  مقاومت، مجله کیهان  ورزشی، شماره 233.

همو.(1384). نمادگرایی در حوزۀ شعر سپید  مقاومت، مجله مشکوه، شماره 81.

بهلولی، محمد.(1388). نخل ولایت در سایه سار، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 88.

پرویز زاد، شهلا.(1381). کتابشناسی حمید سبزواری، کیهان فرهنگی، شماره 191.

حسنلی، کاوس.(1384). تصویر زمان در شعر فارسی، مجله کیهان فرهنگی، شماره 222.

درویش و موسوی گرمارودی، ادب عربی، تهران، سال 4، شماره 3.

دلاویز، مسعود.(1390). سمبولیسم اجتماعی، اصول و شکل­های آن در شعر معاصر  فارسی، مجله کتاب ماه ادبیات، شماره 58.

زاهدی، تورج.(1381). ذوق شاعری و موسیقایی، کیهان ورزشی، شماره 191.

سبزواری،حمید.(1387). تو عاشقانه سفر کن، چاپ اول، تهران، نشر تکا.

سجودی، فرزان.(1385). ساختار شعر پایداری، مجلۀ بیناب، ش 10.

شهری برآبادی، محمد.(1366). دگرگونی­های شعر فارسی پس از انقلاب اسلامی، مجله مشکوه، شماره 14.

طاهری، قدرت الله.(1387). نگاهی به جریان های شعری فعال در عصر انقلاب اسلامی، مجله کتاب ماه ادبیات، شماره 136.

فیض، مصطفی.(1387). حال اهل درد، چاپ اول، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

کافی، غلامرضا.(1381). دستی بر آتش، چاپ اول، شیراز، نوید شیراز.

کاکایی، عبدالجبار.(1380). بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان، چاپ اول،   تهران، انتشارات پالیزان.

مجاهدی، محمد علی.(1395). شکوه شعر عاشورا، چاپ اول، قم، مرکز تحقیقات اسلامی.

محقق، جواد.(1389). کلمات در خط مقدم، چاپ اول، تهران، روایت فتح.

محمدی خیرآبادی.(1382). جلوه­هایی از فرهنگ شهادت در شعر  انقلاب، مجله مشکوه.

 اکبری، منوچهر.(1381). دریچه ای بر سبک شعر انقلاب اسلامی، دریچه ای بر سبک  شعر انقلاب اسلامی، مجله اندیشۀ انقلاب اسلامی، شماره 3.

موسوی گرمارودی، علی.(1384). برآشفتن گیسوی تاک، چاپ سوم، تهران، سوره مهر.