مدل ساختاری نقش واسطه‌ای تنظیم هیجان منفی در رابطه بین طرحواره‌های ناسازگار اولیه با تجربه آشفتگی روانشناختی نوجوانان

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

دوره 15، شماره 57، خرداد 1401، صفحه 83-104   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jinev.2021.1924267.2445

نویسندگان

سیما عبدزاده¹؛ معصومه آزموده^{* 2}؛ محمدآزاد عبدالله پور³؛ شعله لیوارجانی⁴

¹دانشجوی دکتری،گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

²استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

³استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد. ایران

⁴استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین مدل ساختاری تأثیر طرحواره‌های ناسازگار اولیه بر تجربه آشفتگی روانشناختی از طریق تنظیم هیجان منفی در نوجوانان انجام شد. پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی-همبستگی براساس معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دوره متوسطه دوم شهر میاندوآب در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 4779 نفر بود. نمونه آماری پژوهش شامل 399 نفر از دانش‌آموزان بود که با استفاده از فرمول اسلووین به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسشنامه‌های طرحواره‎های ناسازگار اولیه، تنظیم شناختی هیجان و مقیاس آشفتگی روانشناختی بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها به وسیله نرم‌افزار Spss-26 و Amos-21 انجام شد. تحلیل داده‌ها نشان داد که مسیر‌های مستقیم طرحواره‌های ناسازگار اولیه به تنظیم هیجان منفی و آشفتگی روانشناختی و مسیر مستقیم تنظیم هیجان منفی به آشفتگی روانشناختی از نظر آماری معنی‌دار بودند (05/0>p). همچنین، مدل تأثیر طرحواره‌های ناسازگار اولیه بر آشفتگی روانشناختی از طریق تنظیم هیجان منفی (05/0>p) از برازش متوسطی برخوردار بود. به‌طورکلی با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان مطرح کرد که طرحواره‌های ناسازگار اولیه به عنوان ساختارهای شناختی منجر به تشکیل باورهای غیرمنطقی شده و با ایجاد و تشدید فرایندهای تنظیم هیجان منفی موجب بروز و تداوم آشفتگی روانشناختی در نوجوانان گردند. 

کلیدواژه‌ها

طرحواره‌های ناسازگار اولیه؛ تنظیم هیجان منفی؛ آشفتگی روانشناختی؛ نوجوانان

مراجع

آهی، قاسم؛ محمدی فر، محمدعلی و بشارت، محمدعلی (۱۳۸۶). پایایی و اعتبار فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ. مجله روان‌شناسی و علوم تربیتی، ۳۷(3)،۲۰-۵.

خانی، زهرا.، بشارت، محمدعلی.، فراهانی، حجت اله. (1399). نقش واسطه‌ای نظم جویی هیجانی در رابطه بین روان ‌سازه‌های سازش نایافته اولیه و نشانه‌های اضطراب. روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 17 (66)، 130-117.

سیاح، مهدی؛ اولی پور، علیرضا؛ اردمه، علی؛ شهیدی، شکوه و یعقوبی عسگر آباد، اسماعیل (1393). پیش‌بینی سلامت روان و عملکرد تحصیلی دانشجویان از طریق راهبردهای شناختی تنظیم هیجان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. توسعه آموزش جندی شاپور، 5 (1)، 44-38.

شعبانی خدیو، امیر و احمدیان، حمزه (1398). رابطة ارضاء نیازهای بنیادی روانی و اختلال تنظیم هیجانی با نقش میانجیگری طرحواره‌های ناسازگار اولیه در دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا همدان. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 20 (1)، 111-101.

شعبانی، جعفر (1396). پیش‌بینی اضطراب امتحان براساس طرحواره‌های ناسازگار اولیه در دانش‌آموزان متوسطه دوم شهر گرگان. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 4 (2)، 57-47.

عطادخت، اکبر؛ دانشور، سمیه؛ فتحی گیلارلو، مهناز و سلیمانی، اسماعیل (1394). پروفایل آشفتگی روانشناختی مادران و افسردگی، اضطراب و استرس نوجوانان شهر اردبیل در سال ۱۳۹۳. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، ۱۴ (۷)، 560-549.

مصرآبادی، جواد (1398). کاربست آمار استنباطی در علوم رفتاری. تبریز: انتشارات دانشگاه شهید مدنی آذربایجان.

یوسفی، رحیم؛ ادهمیان، الهام و عبدالمحمدی، کریم (1395). نقش طرحواره‌های ناسازگار اولیه، صفات شخصیت و سبک‌های دلبستگی در پیش بینی علائم نشانگان ضربه عشق دانشجویان دختر. مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، 14 (3)، 190-171.

Ahi, Q., Mohammadifar, M., & Besharat, M. (2007). Reliability and validity of Yang Schema Short Form Questionnaire. Journal of Psychology and Educational Sciences, 37(3): 20-5 [In Persian].

Altan, A. A., & Sohtorik İlkmen, Y. (2020). Attachment and psychological distress: The mediator role of Negative Mood Regulation Expectancies. Journal of Clinical Psychology, 76(4): 778–786.

Arvidsdotter, T., Marklund, B., Kylén, S., Taft, C., & Ekman, I. (2016). Understanding persons with psychological distress in primary health care. Scandinavian Journal of Caring Sciences, 30, 687–694.

Atadokht, A., Daneshvar, S., Fathi Gilarlou, M., Soleymanyi, I. (2015). The psychological distress profile of mothers and adolescents´ depression, anxiety and stress in ardabil in 2014. Journal of Rafsanjan University of Medical Sciences, 14(7), 549-560 [In Persian].

Atilola, O. (2017). Child mental-health policy development in sub-Saharan Africa: broadening the perspectives using Bronfenbrenner's ecological model. Health Promotion International, 32(2): 380-391. doi:10.1093/heapro/dau065

Auerbach, R. P., Abela, J. R. Z., & Ringo Ho, M.-H. (2007). Responding to symptoms of depression and anxiety: Emotion regulation, neuroticism, and engagement in risky behaviors. Behaviour Research and Therapy, 45(9), 2182-2191.

Baziliansky, S., & Cohen, M. (2020). Emotion regulation and psychological distress in cancer survivors: A systematic review and meta-analysis. Stress and Health, https://doi-org.ezp.semantak.com/10.1002/smi.2972

Beck, A., Wright, F. D., Newman, C., & Liese, B. (1993). Cognitive therapy of substance abuse. New York: Guilford Press.

Bester, G. (2019). Stress experienced by adolescents in school: the importance of personality and interpersonal relationships. Journal of Child & Adolescent Mental Health, 31(1): 25-37.

Calvete, E., Orue, I., & Hankin, B. (2015). A longitudinal test of the vulnerability-stress model with early maladaptive schemas for depressive and social anxiety symptoms in children. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 37(1): 85–99. doi: 10.1007/s10862-014-9438-x

Collishaw, S., Maughan, B., Natarajan, L., & PicklesTrends, A. (2010). in adolescent emotional problems in England: a comparison of two national cohorts twenty years apart. Journal of child psychology and psychiatry, and allied disciplines, 51, 885-894.

Dvir, Y., Ford, J. D., Hill, M., & Frazier, J. A. (2014). Childhood maltreatment, emotional dysregulation, and psychiatric comorbidities. Harvard Review of Psychiatry, 22(3): 149–161.

Estévez, A., Jauregui, P., Ozerinjauregi, N., & Herrero-Fernández, D. (2017). The Role of Early Maladaptive Schemas in the Appearance of Psychological Symptomatology in Adult Women Victims of Child Abuse. Journal of Child Sexual Abuse, 26(8): 889-909.

Fernández-Fernández, V., Losada-Baltar, A., Márquez-González, M., Paniagua-Granados, T., Vara-García, C., & Luque-Reca, O. (2020). Emotion regulation processes as mediators of the impact of past life events on older adults’ psychological distress. International Psychogeriatrics, 32(2): 199-209.

Garnefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2001). Negative life events, cognitive emotion regulation and emotional problems.  Personality and Individual Differences, 30,1311- 1327.

Gilbert, P., & Procter, S. (2006). Compassionate mind training for people with high shame and self-criticism: Overview and pilot study of a group therapy approach. Clinical Psychology and Psychotherapy, 1, 353-379.

Gong, J., & Chan, R. C. K. (2018). Early maladaptive schemas as mediators between childhood maltreatment and later psychological distress among Chinese college students. Psychiatry Research, 259, 493-500.

Green, K. M., Zebrak, K. A., Robertson, J. A., Fothergill, K. E., & Ensminger, M. E. (2012). Interrelationship of substance use and psychological distress over the life course among a cohort of urban African Americans. Drug and Alcohol Dependence, 123(1): 239-248.

Howell, A. N., Leyro, T. M., Hogan, J., Buckner, J. D., & Zvolensky, M. J. (2010). Anxiety sensitivity, distress tolerance, and discomfort intolerance in relation to coping and conformity motives for alcohol use and alcohol use problems among young adult drinkers. Addictive Behaviors, 35(12):1144–1147.

Jiang, S. (2020). Psychological well-being and distress in adolescents: An investigation into associations with poverty, peer victimization, and self-esteem. Children and Youth Services Review, 111, 104824.

Khani, Z., Besharat, M., & Farahani, H. (2020). The Mediating Role of Emotion Regulation in the Relationship Between Maladaptive Schemas and Anxiety Symptoms. journal of developmental psychology, 17(66): 117-130 [In Persian].

Kim, M. S. (2020). Psychiatric symptoms and emotion regulation strategies among the unemployed people in Korea: A latent profile analysis. PLOS ONE, 15(8): e0236937.

Lee, H., Lee, E. Y., Greene, B., & Shin, Y. J. (2019). Psychological Distress among Adolescents in Laos, Mongolia, Nepal, and Sri Lanka. Asian Nursing Research, 13(2): 147-153.

Lee, J. Y. (2010). The effects of emotion regulation strategies on emotion dysregulation. The Korean Journal of Counseling and Psychotherapy, 22(3): 821–841.

Lesperance, T. (2013). Temporal relationships between psychological distress and risky behaviors in a sample of homeless and at-risk youth (Order No. 1543707). Available from ProQuest Dissertations & Theses Global. (1431981549). Retrieved from https://proxy.library.mcgill.ca/login?url=https://www-proquest-com.

Ma, Y., & Fang, S. (2019). Adolescents' mindfulness and psychological distress: the mediating role of emotion regulation. Frontiers in psychology, 10, 1358. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01358

Marengo, S. M., Klibert, J., Langhinrichsen-Rohling, J., Warren, J., & Smalley, K. B. (2019). The relationship of early maladaptive schemas and anticipated risky behaviors in college students. Journal of Adult Development, 26(3): 190-200.

Masomi, R., Hejazi, M., & Sobhi, A. (2014). The relationship between depression and early maladaptive schemas, obsessive rumination and cognitive emotion regulation. Indian Journal of Fundamental and Applied Life Sciences, 4(3): 1159–1170.

Mc Donnell, E., Hevey, D., McCauley, M., & Ducray, K. N. (2018). Exploration of Associations Between Early Maladaptive Schemas, Impaired Emotional Regulation, Coping Strategies and Resilience in Opioid Dependent Poly-Drug Users. Substance Use & Misuse, 53(14): 2320-2329.

Misrabadi, J. (2019). Application of inferential statistics in behavioral sciences. Tabriz: Publications of Shahid Madani University of Azerbaijan [In Persian].

Mohammadkhani, S., Hasani, J., Akbari, M., & Yazdan Panah, N. (2020). Mediating role of emotion regulation in the relationship of metacognitive beliefs and attachment styles with risky behaviors in children of iran-iraq war veterans with psychiatric disorders. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 25 (4): 396-411.

Mortier, P., Cuijpers, P., Kiekens, G., Auerbach, R., Demyttenaere, K., & Green, J., et al. (2018). The prevalence of suicidal thoughts and behaviours among college students: a meta-analysis. Psychological Medicine, 48(4): 554–565.

Okwaraji, F. E., Obiechina, K. I., Onyebueke, G. C., Udegbunam, O. N., & Nnadum, G. S. (2018). Loneliness, life satisfaction and psychological distress among out-of-school adolescents in a Nigerian urban city. Psychology, Health & Medicine, 23(9): 1106-1112.

Paxton, R. J., Valois, R. F., Watkins, K. W., Huebner, S., & Wazner Drane, J. (2007). Associations between depressed mood and clusters of health risk behaviors. American Journal of Health Behavior, 31, 272–283.

Pengpid, S., & Peltzer, K. (2019). Early substance use initiation and psychological distress among adolescents in five ASEAN countries: A cross-sectional study. Psychology Research and Behavior Management, 12, 1003-1008.

Rezaei, M., Ghazanfari, F., & Rezaee, F. (2016). The role of childhood trauma, early maladaptive schemas, emotional schemas and experimental avoidance on depression: A structural equation modeling. Psychiatry Research, 246, 407–414.

Roemmele, M., & Messman-Moore, T. L. (2011). Child abuse, early maladaptive schemas, and risky sexual behavior in college women. Journal of Child Sexual Abuse, 20(3): 264-283.

Ruiz de Lara, C. M., Navas, J. F., & Perales, J. C. (2019). The paradoxical relationship between emotion regulation and gambling-related cognitive biases. PLOS ONE, 14(8): e0220668.

Estévez, A., Ozerinjauregi, N., Herrero-Fernández, D., & Jauregui, P. (2019). The Mediator Role of Early Maladaptive Schemas Between Childhood Sexual Abuse and Impulsive Symptoms in Female Survivors of CSA. Journal of Interpersonal Violence, 34(4): 763–784. https://doi.org/10.1177/0886260516645815

sayyahBargard, M., olapour, A., ardame, A., shahidi, S., & yaghoobi askarabad, E. (2014). Prediction of Mental Health and Academic Performance of students within Cognitive Emotional Regulation Strategies in Medical Sciences University of Jundishapur in Ahvaz. Educational Development of Judishapur, 5(1): 37-44. [In Persian]

shabani khadiv, A., & ahmadiyan, H. (2019). studying the relationship between of Basic psychological needs satisfaction and the Emotional Regulation disorder with the mediation of early maladaptive schemas at Bu-AliSina university students. Knowledge & Research in Applied Psychology, 20(1): 101-111. [In Persian]

Shabani, J. (2017). Predict the Test Anxiety based on Early Maladaptive Sachems among Second Grade High School Students in Gorgan. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 4(2): 47-57. [In Persian]

Shojaati, A., Kalantari, M., & Mulavi, H. (2019). Do emotional abuse and personality traits predict early maladaptive schemas and social anxiety. Early Child Development and Care, 1-14. doi:10.1080/03004430.2019.1621860

Simons, R. M., Sistad, R. E., Simons, J. S., & Hansen, J. (2018). The role of distress tolerance in the relationship between cognitive schemas and alcohol problems among college students. Addictive behaviors, 78, 1–8.

     https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2017.10.020

Suteja, W., Holman, M., Wedagama, P., & Suthanaya, P. A. (2018). The influence of age and gender of student motorcycle riders on traffic violations and accidents using a structural equation model. MATEC Web of Conferences 195, 04015.

Thimm,  J. C.  (2017).  Relationships  between  early  maladaptative  schemas, mindfulness.  Self-compasion,  and  psychological  distress. International Journal  of  Psychology Psychological  Therapy,  17, 1-15.

Tian, S., Zhang, T.-Y., Miao, Y.-M., & Pan, C.-W. (2021). Psychological distress and parental involvement among adolescents in 67 low-income and middle-income countries: A population-based study. Journal of Affective Disorders, 282, 1101-1109.

Turner, M. J., Aspin, G., & Gillman, J. (2019). Maladaptive schemas as a potential mechanism through which irrational beliefs relate to psychological distress in athletes. Psychology of Sport and Exercise, 44, 9-16.

     doi:https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2019.04.015

Weiss, N. H., Tull, M. T., & Gratz, K. L. (2014). A preliminary experimental examination of the effect of emotion dysregulation and impulsivity on risky behaviors among women with sexual assault-related posttraumatic stress disorder. Behavior modification, 38(6): 914–939.

Yakın, D., Gençöz, T., Steenbergen, L., & Arntz, A. (2019). An integrative perspective on the interplay between early maladaptive schemas and mental health: The role of self-compassion and emotion regulation. Journal of clinical psychology, 75(6): 1098–1113. https://doi.org/10.1002/jclp.22755

Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. New York: Guilford Press.

Yousefi, R., Adhamahian, A., & Afnhglmhamane, K. (2016). The role of early maladaptive schemas, personality traits and attachment styles in prediction symptoms of female students love trauma syndrome. Women's Studies Sociological and Psychological, 14(3): 171-190 [In Persian].