تدوین بسته ارزش‌های زندگی زناشویی و اثربخشی آموزش آن بر اختلافات زوجین و بهزیستی روانی زنان دارای عدم رضایت زناشویی

زن و مطالعات خانواده

مقاله 5، دوره 15، شماره 58، اسفند 1401، صفحه 85-105   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/jwsf.2022.1945044.1631

نویسندگان

الهه سرفرازی¹؛ سمانه سادات طباطبایی^{* 2}

¹دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند، خراسان جنوبی، ایران

²استادیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد بیرجند، دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند، خراسان جنوبی، ایران (نویسنده مسئول) [e-mail]

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تدوین بسته ارزش‌های زندگی زناشویی و اثربخشی آموزش آن بر اختلافات زوجین و بهزیستی روانی زنان دارای نارضایتی زناشویی بود. پژوهش به روش ترکیبی (کیفی- کمی) انجام گرفت. پس از بررسی منابع علمی نوشتاری، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 نفر از متخصصان روانشناسی، تدوین بسته آموزشی صورت گرفت. روایی محتوایی بسته تدوین شده بر اساس شاخص لاواشه 94/0 می‌باشد. در بخش کمی از بین زنان دارای نارضایتی زناشویی شهر مشهد، 30 نفر با استفاده از روش هدفمند انتخاب و در دو گروه به طور تصادفی (گروه آزمایش و کنترل) قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه اختلافات زناشویی ثنایی (1379) و پرسشنامه بهزیستی روان‌شناختی ریف (1989) بود. بر اساس مؤلفه‌های استخراج شده از متون علمی و مصاحبه با متخصصان روانشناسی، بسته تدوین شده شامل آموزش ارزش‌های زوجین و فردی، اولویت‌بندی ارزش‌های زندگی، بیان تعارض ارزش‌ها و زندگی در راستای ارزش‌ها در طی 8 جلسه یک ساعته آموزش داده شد. تحلیل داده‌ها به کمک نرم‌افزار spss به روش تحلیل کوواریانس انجام گرفت. نتایج نشان داد که آموزش ارزش‌های زندگی باعث کاهش اختلافات زوجین و همه ابعاد آن به جز جدا کردن امور مالی از یکدیگر و افزایش بهزیستی روانی و همه ابعاد آن در زنان دارای نارضایتی زناشویی شده است (05/0=p). در نتیجه روانشناسان و مشاوران می‌توانند از این بسته آموزشی برای غنی‌سازی زندگی زنان متأهل استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

ارزش‌های زندگی؛ بهزیستی روانی؛ تعارضات زناشویی؛ زنان دارای نارضایتی زناشویی

مراجع

آسوده، م؛ خلیلی، ش؛ دانشپور، م؛ غلامعلی لواسانی، م (1390). عوامل موثر بر ازدواج موفق: از دیدگاه زوجین خوشبخت، برگرفته از سایت www.prepare-enrich.com.

بورگ، و؛ گال، م (1393). روش­های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی (جلد 1). ترجمه احمدرضا نصراصفهانی و همکاران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).

ثنایی، ب و همکاران (1387). مقیاس های سنجش خانواده و ازدواج، تهران: انتشارارت بعثت.

ماجدی، پ (1395). بررسی تاثیر آموزش ارزش های زندگی بر رشد اخلاقی دانش آموزان مدارس دخترانه ابتدایی آموزش و پرورش منطقه 5 شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد تعلیم و تربیت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

محمدی حسینی نژاد، ن (1394). بررسی اثربخشی آموزش ارزش های زندگی(مسئولیت پذیری و صلح) برسلامت روان و رشد اجتماعی کودکان دبستانی، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

مقتدری، ن؛ رفاهی، ژ (1390). اثربخشی آموزش ارزش های زندگی بر رشد اجتماعی کودکان و خودکارامدی والدین آنان، پژوهش در برنامه ریزی درسی، 2(30)، ص 39-48.

مقتدری، ن؛ رفاهی، ژ؛ خسروی، ص (1390). اثربخشی آموزش ارزش های زندگی به کودکان پیش دبستانی بر سلامت روان و رشد اجتماعی آنان، روش ها و مدل های روانشناختی، 1(3)، 65-82.

یوسفی، ن؛ یوسفی، ش (1388). ارزش های زندگی، چاپ چهارم، تهران: نشر افق.

 Ahmadi Khoei, Sh., Keshti Arai, N. (2018). Develop a training package to prevent divorce and determine its effectiveness on spouse satisfaction and emotional divorce. Journal of Urmia School of Nursing and Midwifery, 16 (5), 335-345.

Barati, H., Oreyzi, H., Shahir, E. (2020). Correlation of job characteristics with positive (optimism, vitality and positive affect) and negative (tension and impulsivity) components of psychological well-being among employees of Isfahan Gas Transmission Company. Journal of Health Promotion Management, 9(2), 67-80.

Barrett, K., O’Connor, M., McHugh, L. (2019). A systematic review of values-based psychometric tools within acceptance and commitment therapy (ACT). The Psychological Record, 69(4), 457-485.‏

Bojanowska, A., Piotrowski, K. (2019). Values and psychological well-being among adolescents–are some values ‘healthier’than others?. European Journal of Developmental Psychology, 16(4), 402-416.‏

Bramwell, K., Richardson, T. (2018). Improvements in depression and mental health after acceptance and commitment therapy are related to changes in defusion and values-based action. Journal of contemporary psychotherapy, 48(1), 9-14.‏

Cardoso, B. L. A., Costa, N. (2019). Marital social skills and marital satisfaction of women in situations of violence. Psico-USF, 24, 299-310.‏

Da Costa, C. B., Falcke, D., Mosmann, C. P., (2015). Conflitos conjugais em casamentos de longa duração: Motivos e sentimentos. Psicologia em Estudo, 20(3), 411-23.

Dahl, J. (2015). Valuing in ACT. Current Opinion in Psychology, 2, 43-46 .

Eifert, G. H., Forsyth, J. P. (2005). Acceptance and commitment therapy for anxiety disorders: A practitioner's treatment guide to using mindfulness, acceptance, and values-based behavior change. New Harbinger Publications.‏

Fleischmann, J. (2020). Examining Conflict Resolution, Communication, Intergenerational Transmission, and Marital Satisfaction. Orthodox Jews. Hofstra University.‏

Gift, C. (2021). Marriage Dissatisfaction Among Couples Using Facebook: A Qualitative Case Study. Doctoral dissertation, Capella University.‏

Hayes, S. C., Strosahl, K. D., Wilson, K. G. (2011). Acceptance and commitment therapy: The process and practice of mindful change. Guilford Press.

Jalali, M., Arabiar Mohammadi, A. (2017). The effectiveness of commitment and acceptance therapy on the life values of divorced couples. 8th International Conference on Psychology and Social Sciences, Tehran, https://civilica.com/doc/676181.

Macleod, C. M. (2018). Equality and family values: conflict or harmony?. Critical Review of International Social and Political Philosophy, 21(3), 301-313.‏ (In Persian)

Mahmoudian, L., Zanganeh Motlagh, F., Dehestani, M (2021). The effectiveness of "reality therapy" on marital reluctance and psychological well-being of married women. Journal of Health Promotion Management, 10 (4), 97-110.

Omidi, A., Ardestani, S., Hassanabadi, H.R. (2018). Adaptation and factor structure of the valuation questionnaire in the therapeutic approach of acceptance and commitment. Educational Measurement Quarterly, 8 (32), 85-101.

Papp, L. M. (2018). Topics of marital conflict in the everyday lives of empty nest couples and their implications for conflict resolution. Journal of Couple & Relationship Therapy, 17(1), 7-24.

Parry, T. G. (2016). The association between shared values and well-being among married couples. A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of DOCTOR OF PHILOSOPHY. Utah State University. ProQuest Dissertations Publishing,

Reilly, E. D., Ritzert, T. R., Scoglio, A. A., Mote, J., Fukuda, S. D., Ahern, M. E., Kelly, M. M. (2019). A systematic review of values measures in acceptance and commitment therapy research. Journal of Contextual Behavioral Science, 12, 290-304.‏

Ryff, C. (2014). Psychological well-being revisited: Advances in the science and practice of eudaimonia. Psychotherapy and Psychosomatics, 83(1), 10-28.          

Sarebanha, F., Zahrakar, K., Nazariy, A. M. (2015). Association between a value system and marital commitment along couple burnout in nurses. Journal of Occupational Health and Epidemiology, 4(2), 107-115 .

Setiya, K. (2014). Love and the Value of a Life. Philosophical Review, 123(3), 251-280.

Shafei, S., Taqhvaei, D., Safouraei Parizi, M. (2017). Comparison of the effectiveness of life skills training and acceptance and commitment training on the psychological well-being of immigrant women. Islamic Journal of Women and Family, 5 (9).

Shokri, O., Kadivar, P., Farzad, V., Daneshpor, Z., Dastjerdi, R., Paeezi, M. (2008). The study of factor structure of Persian version (3, 9 and 14 item) of Ryyf's psychological Well-Being Scales among students. Journal of psychiatry and clinical psychology, 2(14), 152-161.

Siwek, Z., Oleszkowicz, A., Słowińska, A. (2017). Values realized in personal strivings and motivation, and meaning in life in polish university students. Journal of Happiness Studies, 18(2), 549-573.

Sortheix, F. (2014). Values and well-being: An analysis of country and group influences. Publications of the Department of Social Research.

Wilson, K. G. (2009). Mindfulness for two: An acceptance and commitment therapy approach to mindfulness in psychotherapy. New Harbinger Publications.