وضعیت معمــاری در دورة سـاسـانیـان و تفاوت آن با معمـاری عصـر هخامنشیـان

فصلنامه تاریخ

مقاله 9، دوره 18، شماره 69، مرداد 1402، صفحه 281-310   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

مهدی رمضانی¹؛ امیر تیمور رفیعی^{* 2}؛ حسین محمدی³

¹دانشجوی دکترای تاریخ اسلام، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسلامی، محلات، ایران

²استادیار گروه تاریخ واحد محلات ،دانشگاه آزاد اسلامی ، محلات ، ایران

³استادیار گروه تاریخ ، دانشگاه خوارزمی ، تهران ، ایران

چکیده

معماری دورة ساسانی در واقع ادامه‌دهنده و کامل‌کنندة معماری اشکانی و درعین‌حال یادآور معماری هخامنشی است. با شکل‌گیری حکومت ساسانیان، جامعه ایران روبه‌رشد نهاد و با تنظیم یک برنامه دقیق و کارآمد در امر شهرسازی، معماری و صنعتی کردن جامعه، توجه دنیای متمدن هلنی و رومی را به‌سوی خود جلب نمود. فرهنگ و هنر ساسانیان دنباله‌روی هنر و فرهنگ هخامنشی و پارتی بوده است. تلاش ساسانیان بر آن بود که خود را به فرهنگ عصر هخامنشی نزدیک سازند. آنان در هنرِ معماری، حجاری، گچ‌بری، ساختن طاق‌های گنبدی و تالارهای وسیع بدون ستون برتری خود را نسبت به دوره‌های قبل نشان دادند. در معماری، نقوش برجسته و حجاری‌های عصر ساسانی تفاوت‌ها و شباهت‌هایی با دورة هخامنشی به‌خصوص از نظر موضوع و محتوا دیده می‌شود. اردشیر بنیان‌گذار سلسله ساسانی، قبل از به قدرت رسیدن حاکم شهر دارابگرد پارس بود و معماری آن شهر و همچنین شهر گور یا فیروزآباد را بنا به سنت معماری دورة پارتی به‌صورت دایره‌ای بنیاد گذاشت. در این مقاله که به روش تحلیلی - توصیفی انجام می‌شود به سؤالات روش ساخت، مصالح و کارکرد بناهای عصر ساسانیان به چه صورت بوده است؟ و تفاوت آن با معماری عصر هخامنشیان چه بوده است؟ پاسخ داده خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

وضعیت؛ معماری؛ ساسانیان؛ هخامنشیان؛ گنبد سازی

مراجع