مطالعه فیتوشیمیایی عناصر معدنی گیاه دارویی (Tragopogon collinus) جمع آوری شده از مناطق رویشی شمال غرب ایران

کاربرد شیمی در محیط زیست

دوره 12، شماره 47، مهر 1400، صفحه 43-51   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حجت اقبال^{* 1}؛ مهدی احمدی سابق²

¹گروه فیتوشیمی، مرکز تحقیقات علوم پایه، دانشگاه تبریز، ایران.

²گروه شیمی آلی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران.

چکیده

بنابراین جمعیت‌های یک گونه دارویی که در شرایط اکولوژیکی مختلف رویش یافته‌اند از نظر کمیت و کیفیت مواد موثره تیپ‌های متفاوت و متنوعی را تشکیل می‌دهند که البته این تنوع منجر به تفاوت در دامنه فعالیت دارویی و بیولوژیک نیز می‌شود. به همین منظور بررسی عناصر معدنی گیاه دارویی شنگ از تیره ستاره آسا یا کاسنی Asteraceae از سه رویشگاه متفاوت جنوار داغی از دامنه کوه‌های جنوبی در ارتفاع 3800 متری، قاشقا بلاغ در جنوب شرقی در ارتفاع 2400 متری، ییلاق قارا یاتاغ در جنوب غربی در ارتفاع 1600 متری، در منطقه سبلان شهرستان مشکین‌شهر واقع در شمال‌غربی ایران و خاک محل رشد آن‌ها انجام شد. عناصر معدنی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، سدیم، آهن، روی، منگنز، مس و کادمیوم به وسیله دستگاه فوتومتر شعله-ای و اسپکترومتر جذب اتمی اندازه‌گیری و با یکدیگر مقایسه شدند. تجزیه و تحلیل آماری و میانگین ها توسط آزمون دانکن و رسم نمودار نشان داد که به غیر از عناصر منیزیم، روی، مس و کادمیم سایر عناصر تحت تاثیر منطقه رویشی دارای اختلاف معنی-دار می‌باشد. مشاهدات نشان داد که گیاه دارویی شنگ دارای بیشترین میزان نیتروژن، کلسیم و آهن در منطقه جنوار داغی و فسفر و پتاسیم در منطقه ییلاقی قارا یاتاغ می باشد. و همچنین کمترین میزان منگنز در منطقه جنوار داغی در مقایسه با دو منطقه قارایاتاغ و قاشقابلاغ مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

تیره کاسنی؛ گیاهان دارویی؛ عناصر معدنی؛ اسپکتروفتومتر؛ مشگین‌شهر

مراجع