آسیب شناسی مسئولیت پذیری دانش آموزان مدارس دوره ابتدایی

فصلنامه علمی پژوهش های یاددهی و یادگیری دانشگاه آزاد واحد بجنورد

مقاله 3، دوره 18، شماره 73، اسفند 1401   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/educ.2022.1959627.2878

نویسندگان

غلامرضا رئیسی خیرآبادی¹؛ فریبا کریمی^{* 2}؛ نرگس سعیدیان³

¹دانشجوی دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) اصفهان، ایران.

²دانشیار دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.(نویسنده مسئول)

³دانشیار مدیریت آموزشی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، آسیب‌شناسی مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان مدارس دوره ابتدایی بود. روش پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای کیفی مصاحبه‌ها انجام شد. داده‌ها با استفاده از تکنیک مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و معیار اشباع نظری در بین 13 نفر از متخصصان آموزش ابتدایی و اساتید روان شناسی حوزه کودک و نوجوان انجام شد. و ضمن تحلیل محتوا و مضامین نسبت به استخراج مؤلفه‌ها و عناصر آسیب شناسی مسئولیت‌پذیری دانش‌آموزان اقدام شده است. جامعه آماری کلیه مدیران، معلمان و کارشناسان دوره ابتدایی در استان‌های تهران، اصفهان و یزد بودند که از بین آن‌ها به صورت تصادفی طبقه‌ای متناسب با حجم تعداد 480 نفر انتخاب گردید. یافته‌های به‌دست آمده شامل 98 کد مفهومی بود که در 6 مفهوم اصلی با مفاهیم فرعی متفاوت دسته‌بندی گردید. مفهوم اصلی شامل آسیب‌های مربوط به نظام آموزشی با 2مفهوم فرعی و 12 کد مفهومی، آسیب‌های مربوط به آموزشگاه با 2 مفهوم فرعی و 16 کد مفهومی، آسیب‌های مربوط به خانواده با 4 مفهوم فرعی و 33 کد مفهومی، آسیب‌های مربوط به دانش‌آموز با 2 مفهوم فرعی و 18 کد مفهومی، آسیب‌های مربوط به فضای مجازی با 2 مفهوم فرعی و 9 کد مفهومی، و عوامل فرهنگی و تربیتی با 2 مفهوم فرعی و 10 کد مفهومی به دست آمد. بنابراین، نتیجه‌گیری می‌شود که آسیب‌شناسی وضعیت موجود مسئولیت‌پذیری در مدارس نظام آموزش و پرورش کشور، ضرورتی اجتناب-ناپذیر است؛ چرا که بهبود فرآیندهای یاددهی و یادگیری و در نتیجه موفقیت دانش‌آموزان به میزان مسئولیت-پذیری و پذیرش تعهد در جنبه‌های مختلف آموزشی و اجتماعی وابسته است.

کلیدواژه‌ها

مسئولیت پذیری؛ آسیب‌های نظام آموزشی؛ خانواده؛ فضای مجازی؛ عوامل فرهنگی و تربیتی

مراجع