تعیین پیشران‌‌های کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده‌ی گردشگری خلاق شهر اصفهان

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 11، شماره 43، شهریور 1401، صفحه 1-22   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم مصاحبی پور فرد¹؛ احمد خادم الحسینی^{* 2}؛ حمید صابری³؛ رضا مختاری ملک آبادی⁴

¹دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

²دانشیار گروه جغرافیا، مرکز تحقیقات گردشگری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

³استادیار گروه جغرافیا،مرکز تحقیقات گردشگری، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

⁴دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه پیام نور، تهران ، ایران

چکیده

از آنجا که صنعت گردشگری، صنعتی پول‌ساز است کشورها برای به‌دست آوردن درآمد بیشتر با یکدیگر در رقابت هستند. گردشگری خلاق گزینه‎ای جدید است که توانسته نظر گردشگران را به خودش جلب نماید. چرا که سلیقه‎شان تغییر کرده است و دیگر نمی‌خواهند به چشم گردشگر به آنها نگاه شود، ترجیح می‌دهند لختی در فرهنگ بومی زندگی کنند. هدف از پژوهش حاضر، تعیین پیشران‌های کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده‎ی گردشگری خلاق شهر اصفهان است. رویکرد حاکم، بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت ژرفانگر، مبتنی بر پرسشنامه و رویکرد آینده پژوهی می‌باشد. در وهله‌ی نخست، با بهره‌گیری از نظرهای 35 نفر از خبرگان و فعالان حوزه‌ی گردشگری و برنامه‌ریزان شهری در زمینه‌ی شیوه‌ی دلفی، 52 متغیر در 6 حوزه به عنوان متغیرهای مؤثر بر وضعیت آینده‌ی گردشگری خلاق شهر اصفهان استخراج شدند. سپس با استفاده از روش تحلیل اثرات متقابل یا ساختاری توسط نرم‌افزار میک‌مک جهت استخراج متغیرهای اصلی تأثیر‌گذار بر وضعیت آینده‌ی گردشگری خلاق شهر اصفهان مورد تحلیل قرارگرفتند. با قرار دادن عوامل از یک ماتریس 52 × 52 تأثیر هر کدام از این عوامل بر یکدیگر توسط وزن‌دهی عوامل (از صفر تا 3) مشخص گردید. آنچه از وضعیت صفحه‌ی پراکندگی متغیرها می‌توان فهمید حاکی از ناپایداری سیستم می‌باشد. 10عامل کلیدی انتخاب شدند که روابط بین‌المللی کشور با امتیاز 381 دارای بالاترین امتیاز تأثیرگذاری مستقیم و تبلیغات بین‌المللی با امتیاز 368 در رتبه بعدی و سپس نگرش آینده پژوشی نسبت به گردشگری خلاق در رتبه‌ی بعدی قرار گرفتند. اگر چرخ‌‌های گردشگری در شهری به حرکت درآیند و گردشگری رونق پذیرد، شهر به صرافت خلاقیت و پویایی می‌افتد و می‌خواهد از تمامی پتانسیل‌‌هایش بهره ببرد. یافته‌‌ها نشان می‌دهد که شهر اصفهان دارای پتاسیل گردشگری خلاق است. توجه و سرمایه‌گذاری بر روی متغیرهای پیشران می‌تواند راه رسیدن به مهم را هموار سازد.

کلیدواژه‌ها

آینده پژوهی؛ گردشگری خلاق؛ گردشگری شهری؛ آینده‌ی گردشگری خلاق

مراجع

 

1. بخشی،ح. 1393.بررسی جایگاه و ابعاد گردشگری در اسناد فرادستی عمرانی و توسعه‎ی ایران، پژوهشکده‌ی گردشگری جهاد دانشگاهی، همایش بین‎المللی علمی راهبردی توسعه‎ی گردشگری جمهوری اسلامی ایران، چالش‌ها و چشم‌اندازها، دوره 1،1393.
2. محمدی یگانه،ب، اسلامی پریخانی، الف، اسلامی پریخانی، ص. 1395.نقش ابزارهای تبلیغاتی در بازاریابی و جذب گردشگری: مطالعه‎ی موردی استان اردبیل، نشریه‌ی جغرافیای فضای گردشگری، پائیز 1395، دوره 5، شماره 20، صفحه‌ی 1-17.
3. اسکندری ثانی، م، رضایی، الف. 1397.آینده‎پژوهی مدیریت شهری زمینه ساز تحقق رقابت‌پذیری در عرصه‌ی گردشگری (مطالعه‎ی موردی: شهر اصفهان)، نشریه‌ی مطالعات نواحی شهری، سال پنجم، پائیز و زمستان، 1397، شماره 2، (پیاپی 13)،DOI:JUSG.2019.1966/10.22103.
4. ده ده سیلابی،پ،احمدی فرد، ن.1398.تعیین پیشران‌های کلیدی مؤثر بر توسعه‎ی گردشگری با آینده‎پژوهی (مطالعه‎ی موردی: شهرستان استان‌های استان مازندران، نشریه‌ی جغرافیا و پایداری محیط (پژوهشنامه‌ی جغرافیایی، بهار 1398، دوره 9، شماره 30، صفحه‌ی 73-89. Doi;10.22126/GES .2019.1064
5. نصر، ط.1398.شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر گردشگری در کلانشهر شیراز با رویکرد آینده‎پژوهی، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال10، شماره‌ی پیاپی 37، تابستان 1398، شاپا چاپی:5229-2228 شاپا الکتریکی: 3845-2476، Http;//Jupm.Miau.Ac.Ir.
6. تقی نژاد،ک، یزدانی،س،شیخ الاسلامی، ع،ملک حسینی، ع.1399.رویکرد آینده پژوهانه به بازآفرینی خلاق بافت تاریخی شهر گرگان، فصلنامه جغرافیا (برنامه‎ریزی منطقه‌ای)، سال دهم شماره ۱ پیاپی ۳۹، تابستان ۱۳۹۹، Com/P2186797.
7. علی‌اکبری، الف،پوراحمد، الف، جلال آبادی،ل.1397. شناسایی پیشران‎های مؤثر بر وضعیت آینده‎ی گردشگری پایدار شهر کرمان رویکرد آینده‎پژوهی، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی گردشگری و توسعه، سال هفتم، شماره‌ی اول، بهار1397، صفحه‌ی 156-178.Doi:Tms.2020.33013.1953/10.22054
8. نظم فر،ح،علی بخشی. 1398.آینده‎پژوهی برنامه‎ریزی توسعه گردشگری (نمونه موردی استان اردبیل)، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی (آماده‌ی انتشارDoi:10.52547/Jgs.21 ،63،59 1001.1.22287736.1400.21.63.9.1
9. خروتی، م،و امین بیدختی،ع. 1394، نقش مدیریت در صنعت گردشگری ایران، اولین همایش ملی پژوهش‌‌های کاربردی حسابداری، مدیریت اقتصاد، دامغان، Https://Civilica.Com/Doc/450237
10. بهبودی،دباستان،ف.1389.رابطه‌ی گردشگری و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشورهای در حال توسعه (رهیافت علیت در داده‌‌های تابلویی)، نشریه اقتصاد مالی (اقتصاد مالی و توسعه)، تابستان1389، دوره 4، شماره 11، صفحه ی1-17.
11. موسوی، س، بیک محمدی، ح، صرامی، ح .1400. تحلیل بر نقش گردشگران خلاق فرهنگی در جذب گردشگران (مطالعه‎ی موردی:شهر اصفهان)، نشریه‌ی جغرافیا و مطالعات محیطی، سال دهم، بهار1400، شماره 37.
12. رسولی، ن، موسوی، م،هوشیار، ح .1399.تدین سناریوهای گردشگری خلاق در شهر ارومیه، دانش شهرسازی، 4 (4)، 101-116.Doi:10.22124/Upk.2020.15374.1371.
13. خضرنژاد، پ، حدیری چیانه، ر .1395. تحلیلی بر عوامل مؤثر بر شکل‎گیری تصویر مقصد در گردشگری شهری مطالعه‎ی موردی: شهر ارومیه، فصلنامه‌ی علمی-پژوهشی مطالعات شهری، شمارهبیست و یکم.
14. زالی، ن، عطریان، ف .1395. تدوین سناریوهای توسعه‎ی گردشگری منطقه‌ای بر اساس اصول آینده‎پژوهی (مورد مطالعه: استان همدان)، دوره 8، شماره 1، بهار و تابستان 1395، صفحه107-131، Doi 22059.2016.59147
15. Aitchison, C.2009.Exclusive Discourses: Leisure Studies and Disability, Leisure Studies, 28 (4), 375-386.09 Dec 2009, Https://Doi.Org/10.1080/02614360903125096.
16. Aksit Asik, N .2014. Creative Tourism, The Journal of International Social Esearch; Vol: 7, Issue; 31. Www.Sosyalarastirmalar. Com.Issn:1307-9581.
17. Babaee Rashan, H& Bijan Abbasi.2013.: Creative Tourism Entrepreneurship in Rasht, Advances in Environmental Biology,7 (8):2006-2012,2013 ISSN 1995-0756. Creative Tourism Entrepreneurship in Rasht, Advances in Environmental Biology.
18. Bowen, D.2002. Research Through Participant Observation in Tourism: A Creative Solution to The Measurement of Consumer Satisfaction/Dissatisfaction (CS/D. Among Tourists, Journal of Travel Research, 41 (1): 4-14. DOI:10.1177/0047287502041001002.
19. Buhalis, D .2006., Information Communication Technology-Revolutionizing Tourism, December2006, Doi:10.1016/B978-0-7506-6378-6.50031-7.
20. Butler, R.2009.Tourism in The Future: Cycles, Waves or Wheels? Futures, Vol.41, No.6, Pp.346–352. Https://Doi.Org/10.1016/J.Futures.2008.11.002.
21. Chen, Ch, Chou, S.2019., Antecedents and Consequences of Perceived Coolness for Generation Y In The Context Of Creative Tourism - A Case Study Of The Pier 2 Art Center In Taiwan, Tourism Management, Volume72, June 2019, Pages121-129,

Https://Doi.Org/10.1016/J.Tourman.2018.11.016.

22. Coates, J.1985.Foresight in Federal Government Policymaking, Futures Research Auarterly Summer,29-53.
23. Della Lucia, M, Trunfio, Marapina, Go, F.2019.Heritage and Urban Regeneration: Towards Creative Tourism, Tourism In The City Pp 179-191 | Cite As. In Book: Tourism in The City (Pp.179-191), DOI:10.1007/978-3-319-26877-4_12.
24. Duxbury, N, Richards, G, 2019.A Research Agenda for Creative Tourism. Edward Elghar. ISBN: 978 1 78811 071 6, DOI:10.4337/9781788110723.
25. Ferreira, A, Salvador, J, Serra, J, Noemi, M .2020. The Creative and Cultural Tourism Ecosystem: A Conceptual Model, Dos Algarves - A Multidisciplinary Journal, Isbn:2182-5580.

Http://Hdl.Handle.Net/10174/29074.

26. Ferreira, J., Sousa, B.M., Gonçalves, F. .2019. Encouraging The Subsistence Artisan Entrepreneurship in Handicraft and Creative Contexts", Journal of Enterprising Communities: People and Places in The Global Economy, Vol. 13 No. 1/2, Pp. 64-83. Https://Doi.Org/10.1108/JEC-09-2018-0068.
27. Florida, R.2002. The Rise of The Creative Class: and How It’s Transforming Work, Leisure, Community and Everday Life, New York: Basic Books, September 2003, Canadian Public Policy 29(3), DOI:10.2307/3552294.
28. Grodach, Carl, Foster, Nicole, Murdoch III, James .2014., Gentrification and The Artistic Dividend: The Role of The Arts in Neighborhood Change, Journal of The American Planning association, Volume80 ,2014, Issue1, Https://Doi.Org/10.1080/01944363.2014.928584.
29. Horng, J, Tsai Ch, Yang Tingchi, L; Hu Dachian. 2016.Exploring the Relationship Between Proactive Personality, Work environment And Employee Creativity Among Tourism and Hospitality Employees, International Journal Of Hospitality Management, No. 54: Pp25-48.

Https://Doi.Org/10.1016/J.Ijhm.2016.01.004.

30. Ivevic Pringle, Z, Mayer, John D.2009.Mapping Dimensions of Creativity in The Life-Space, May 2009, Creativity Research Journal 21 (2-3), DOI:10.1080/10400410902855259.
31. Kastenholz, E.2010. Cultural Proximity’ As A Determinant of Destination Image, Journal of vacationmarketing, Vol 16, Issue4, Https://Doi.Org/10.1177/1356766710380883.
32. Kolar, T, Zabkar, V.2014. The Effect of General Consumer Attitudes Amd Personality Traits on Attitudes Toward Domestic and Multinational Products in The Balkan Region, Journal of East European Management Studies, Vol. 19, No. 1 .2014., Pp. 58-80 Doi:10.1688/Jeems-2014-01-Kolar.
33. Kononiuk, A, Gilnska, W.2015., Foresight in A Small Enterprise. A Case Study, December 2015, Procedia - Social and Behavioral Sciences 213:971-976. DOI: 10.1016/J.Sbspro.2015.11.513.
34. Law, R.2005. Etourism: Information Technology for Strategic Tourism Management by Dimitrios Buhalis, Journal of Hospitality & Tourism Research, Vol.20, No.1, February, Pp.134-136.International Council on Hotel, Restaurant, and Institutional Education. Doi:10.1177/1096348004270106.
35. Lewis Nathaniel, M. Donald, B.2010. A New Rubric For ‘Creative City’ Potential in Canada’s Smaller Cities. Urban Studies, Vol.47, No.1, Pp. 29-54, DOI:10.1177/0042098009346867.
36. Marques, L, The Making of The Literary City: Edinburgh, Barcelona and Abidos, Literary Tourism: Theories, Practice and Case Studies, 57-70,2019:
37. Marujo, Noemi, Borges, Maria Do Rosario & Serra, Jaime .2020. Tourism, Culture and Creativity: The Case of The CREATOUR Project In the Alentejo/Portugal Region, Advances In Tourism, Technology And Smart Systems Pp 691-704, DOI:10.1007/978-981-15-2024-2_59, Corpus ID: 214033239.
38. Moldoveanu, M, Iona-Franc, Valerio. 2016.Creative Cities- A Model of Sustainable City Planning, Economic Dynamics, and Sustainable Development- Resources,” Factors, Structures and Policies, Peter Lang Academic Research, 2, 31-36.
39. Paliokaitė, A., Martinaitis, Ž., & Reimeris, R. 2015. Foresight Methods for Smart Specialization Strategy Development in Lithuania., Technological Forecasting and Social Change, 111, 123-199. Project: Development of Lithuanian Smart Specialization Strategy DOI: 10.1016/J.Techfore.2015.04.008.
40. Pearce, Douglas. G., & Butler, Richard. W.1993.Tourism Research: Critiques and Challenges. London: Routledge,

Isbn:0415083192,9780415083195.

41. Quinn, B.2019.A Comment On: Arts Festivals, Urban Tourism and Cultural Policy, Journal of Policy Research In Tourism, Leisure And Events, Volume 11, 2019 - Issue Sup1, Pages S8-S12 Published Online: 10 Feb 2019
42. Rhodda, S. .2014. Access Tourism in New Zealand, Available At: Accesstourismnz. Org.Nz (Accessed 27 October).
43. Richards, Gr, Wilson, J .2007., Tourism, Creativity and Development, G155.AIT58966 2007, 338. 4791–Dc22, ISBN 0-203-93369-9 Master E-Book ISBN.
44. Rodrigues-Gutierrez, P, Santa Cruz, F Gonzalez, Pemberthy Gallo, L, Lopez Guzman, T .2020. Gastronomic Satisfaction of The Tourist: Empirical Study in The Creative City of Popayán, Colombia, Journal Of Ethnic Foods7, Article Number;8. 2020.Https://Doi.Org/10.1186/S42779-019-0044-0.
45. Ross, David, Saxena, Gunjan .2019., Participative Co-Creation of Archaeological Heritage: Case Insights on Creative Tourism In Alentejo, Portugal, Annals Of Tourism Research, Volume79, November 019,1027990, Https://Doi.Org/10.1016/J.Annals.2019.102790.
46. Shoshana B.D, Goldberg-Miller, .2017., Keeping Creativity Downtown: Policy Learning From San Francisco, Seattle, And Vancouver for Municipal Cultural Planning in Toronto, Pages 170-190 Published Online: 02 Feb 2018. https://doi.org/10.1080/10632921.2017.1422834
47. Small, I. M., Flett, B. C., Marasas, W. F. O., Mcleod, A., Stander, M. A., And Viljoen, A. .2012. Resistance In Maize Inbred Lines to Fusarium Verticillioides And umonisin Accumulation in South Africa. Plant Dis. 96:881-888
48. Small, Jennie, Darcy, Simon. And Packer, Tanya. .2012., The Embodied Tourist Experiences of People with Vision Impairment: Management Implications Beyond the Visual Gaze, Tourism Management, 33 (4), 941-50. Https://Doi.Org/10.1016/J.Tourman.2011.09.015.
49. Sokolov, A., & Chulok, A.2016. Priorities For Future Innovation: Russian S&T Foresight 2151. Futures, Contents Lists Available at Science direct, Futures, Journal Homepage: Www.Wlsevier. Com /Locate/ Futures.21,12http://Dx.Doi.Org/10.106/J Futures.2015.12.005.
50. Sverko Grdic, Z, Radic, Mn .2012. Foreign Direct Investment and Development of Sustainable Tourism: Case of Republic of Croatia, Conference: 21st Biennal International Congress Tourism & Hospitality Industry 2012.At: Faculty of Tourism and Hospitality Industry Opatija, Croatia
51. Tan, S-Kian, Kung, Shiann, Luh, Ding-Bang .2013., A Model Of ‘Creative Experience’ In Creative Tourism, Annals of Tourism Research,Volume 41, April 2013, Pages 153-174, Https://Doi.Org/10.1016/J.Annals.2012.12.002.
52. Tan, S-Kian, Bang Luh, D, Far Kung, Sh.2014., A Taxonomy of Creative Tourists in Creative Tourism, Tourism Management Volume 42, June 2014, Pages 248-259, Https://Doi.Org/10.1016/J.Tourman.2013.11.008.
53. chards, G, Marques, L.2012.Exploring Creative Tourism: Introduction, Projects: Collaborative Consumption and Creative Tourism: Possible Approaches in The Cariri Region CREATOUR - Creative Tourism Destination Development in Small Cities and Rural Areas, URI, Http://Hdl.Handle.Net/10026.1/11698.
54. 2008. Creative Economy Report 2008: The Challenge of Assessing The Creative Economy: Towards Informed Policymaking. United Nation, NCTAD/DITC/2008/2.ISBN 978-0-9816619-1-9.
55. Vanista Lazarevic, E, Boris Koru Znjak, A, Deviatoric, Mirjana. 2016. Culture Design-Led Regeneration as A Tool Used to Regenerate Deprived areas. Belgrade, The Savamala Quarter; Reflections on An Unplanned cultural Zone, Energy and Buildings 115. Elsevier.
56. Yozcu, O, Orhan I .2010. A Model Proposal on The Use of Creative Tourism Experiences in Congress Tourism and The Congress Marketing Mix, Pasos, Pasos. Revista De Turismo Y Patrimonio Cultural, Vol. 8, Núm. 3, 2010, Pp. 105-113, Doi: 10.25145/J.Pasos.2010.08.038.