روش شناسی ساختار محتوایی آیات مدنی مشتمل بر "قل" در ده جزء اول قرآن

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 مهر 1401

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.30495/qsf.2022.1964696.2913

نویسندگان

شهناز ناظریان^{* 1}؛ احمدرضا غایی²؛ سیده فاطمه هاشمی³

¹دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن وحدیث ،واحد تهران مرکز،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ،ایران

²استادیار گروه علوم قرآن وحدیث، واحد تهران مرکز ،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ،ایران (نویسنده مسئول )

³استادیار گروه علوم قرآن وحدیث ،واحد تهران مرکز ،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ،ایران

چکیده

شناخت محتوای پیامهای "قل" (مقول "قل") در آیاتی که خداوند خطاب به پیامبر فرمان داده است که چه پیام هایی را به مخاطبان ابلاغ کند و ساختار و روش های به کار رفته در آنها از یک سو می تواند آشنایی با بخش عظیمی از حقایق قرآن را فراهم آورد و از سوی دیگر ما را در راستای شناخت بیشتر جایگاه و عظمت نبی اکرم به عنوان مخاطب اول – و به تبع ، عترت و اهل بیت ایشان - قرار دهد.

مسلمانان ، اهل کتاب ، منافقان و کفار نیز ازدیگر مخاطبان و دریافت کنندگان پیام ها هستند که در مرتبه پایین تر مورد خطاب قرار گرفته اند. لیکن به واسطه پیامبر اکرم این پیام ها را دریافت می کنند .

یافته های تحقیق در یک نگاه اجمالی نشان می دهد: این دسته از آیات دربردارنده ضروری ترین و مهمترین پیام های خالق به بندگانش است که محور دعوت تمام انبیاء الهی بوده است. دعوت به توحید ، تصدیق نبوت ، تذکار به معاد ، معرفت عدل الهی ، احیای ارزش های اخلاقی و انجام احکام الهی از مهمترین پیامها می باشند.

بنا بر آنچه از ظواهر آیات مذکور و برخی روایات استفاده می شود قرآن، پیام های خود را ( بسته به مخاطب و هدف خطاب) با روش های مختلفی همچون تألیف قلوب، هدایت ، تربیت و تزکیه ، اتمام حجت و ... بیان نموده است .

کلیدواژه‌ها

روش شناسی "؛ ساختار محتوایی"؛ آیات مدنی"؛ ، "؛ مشتمل بر قل"؛ "؛ ده جزء اول قرآن"