مدیریت جذب گردشگر در بافت‌های تاریخی با تکیه بر وجوه کالبدی محیط شهری (نمونه موردی: حدفاصل امامزاده حسن تا کاروانسرای شاه‌عباسی شهر کرج)

فصلنامه جغرافیایی فضای گردشگری

دوره 11، شماره 43، شهریور 1401، صفحه 37-56   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حسنا ورمقانی^*

استادیار گروه معماری،دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران.

چکیده

بافت تاریخی شهرها مجموعه متنوعی از قابلیت‌های گردشگری را در خود جای داده­اند که در صورت توجه و هدایت مناسب می­توانند به ارتقای گردشگری و درنتیجه توسعه شهری بینجامند. در مقاله حاضر به‌کمک روش تحقیق توصیفی تحلیلی و از طریق تمرکز بر مفهوم پیاده­راه گردشگری و تعریف مؤلفه­های اثرگذار بر آن، مدل نظری تحقیق تدوین شده و سپس کاربرد آن در محدوده بافت تاریخی مطالعه مورد آزمون تجربی قرار می‌گیرد. هدف تحقیق دریافت و آزمون راهبرد مؤثر در مدیریت جذب گردشگر و ارتقای تعاملات اجتماعی شهروندان در محدوده بافت تاریخی شهر کرج و تعمیم نتایج به پیشنهادهای مدیریت انسانی پایدار در محدوده‌های بافت‌های تاریخی شهرهاست. یافته‌ها شامل تدوین برنامه راهبردی و ملاحظات طراحی بر روی نقشه طرح تفصیلی شهر است. عوامل سرزندگی و جذابیت محیط بنابر فرصت‌های بالقوه کالبدی، محیطی و طبیعی درون محور مطالعاتی قابلیت بیش‌تری در جذب گردشگر دارند. نفوذپذیری و خوانایی به‌علت خصوصیات کالبدی، نشانه‌ها و پیکربندی فضایی محدوده در میان شاخص‌ها وضعیت بهتری را داراست. همچنین شاخص‌های سلامت عمومی/ آموزش و برابری/ پایداری محیطی به دلیل قابلیت‌های ویژه بافت، عوامل عمده در جذب گردشگران شهری به این منطقه به شمار می‌آید.

کلیدواژه‌ها

مدیریت جذب گردشگر؛ مسیرهای پیاده گردشگری؛ بافت تاریخی گردشگری؛ شهر کرج.  

مراجع

• بنتلی، ا.‌ی. 1398. محیط‌های پاسخده: کتابی راهنما برای طراحان. ترجمه مصطفی بهزادفر. چاپ چهاردهم.
• دانشگاه علم و صنعت. 418 صفحه.
• پاکزاد، ج. 1397. راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران. چاپ نهم. انتشارات شهیدی. 472 صفحه.
• تیبالدز، ف. 1396. شهرهای انسان­محور: بهبود محیط شهری در شهرهای بزرگ و کوچک. ترجمه فیروزه جدلی و حسن‌علی لقابی. چاپ سوم. دانشگاه تهران. 114 صفحه.
• حبیبی، س.م. 1380. مسیر پیاده گردشگری. نشریه هنرهای زیبا، 9: 51-43.
• حبیبی، ک. شیخ احمدی، ا. ویسی، ص.، خلیقی، ن. 1400. سنجش سیاست‌های سه‌گانه پیاده‌مداری در بافت تاریخی ارومیه از منظر نحوه و میزان تفکیک حرکت سواره و پیاده. مطالعات مدیریت ترافیک، 62: 172-133.
• دیناری، ا. 1389. گردشگری شهری در ایران و جهان. چاپ 2. مشهد: واژگان خرد.
• رضایی، ن.، غناء، ا. 1398. بررسی علل ناکامی مدیریت شهری در توسعه گردشگری شهری (مطالعه موردی: تهران). پژوهش در گردشگری، 1(2): 75-65.
• سرائی، م.ح.، حج‌فروش، ش.ا. 1398. امکان‌سنجی پیاده‌مداری و تأثیر آن بر احیای بافت تاریخی شهرها (مطالعه موردی: خیابان قیام در شهر یزد). جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، 17(2): 170-147.
• غفاری گیلانده، ع.، محمدی، س. 1398. بررسی تأثیر پیاده‌راه در توسعه گردشگری شهری (منطقه نمونه گردشگری شورابیل شهر اردبیل). جغرافیا، 10(1): 713-695.
• قادری، ا.، اعرابی، س.س. 1399. رقابت‌پذیری گردشگری شهری در ایران (با استفاده از مدل یکپارچه دوآیر). آمایش محیط، 49: 228-203.
• Bernaciak, A., Rzeńca, A., Sobol, A. 2018. ”New” public urban space: citizens’ initiatives in participatory budgeting in Katowice. Łódź and Poznań. REGIONAL STUDIES ON DEVELOPMENT, 22(4): 197-202.
• Calle-Vaquero, M., García-Hernández, M., Mendoza de Miguel, S. 2021. Urban Planning Regulations for Tourism in the Context of Overtourism. Sustainability, 13, 70. 1-22.
• Generalov, V.P., Generalova, E.M. 2022. Potential of Buildings Creating High-Quality Urban Environment. Earth and Environmental Science. 1-6.
• Gilderbloom, J.I., Riggs, W.W., Meares, W.L. 2015. An examination of walkability’s impact on housing values, foreclosures and crime. Cities, 42, 13-24.
• Gómez, L.A.E. 2019. Residents’ Opinions and Perceptions of Tourism Development in the Historic City of Toledo, Spain. Sustainability, 11,3854, 1-24.
• Guilarte, Y.P., González, R.C.L. 2018. Sustainability and visitor anagement in tourist historic cities, Journal of Heritage Tourism, 13(6): 489-505.
• Huang, X., Weesep, J.V. 2019. Cultural Values and Urban Planning in China: Development of the Historic City of Yangzhou. Journal of Urban History, 1-22.
• Mínguez, C., Piñeira, M.J., Fernández-Tabales, A. 2019. Social Vulnerability and Touristification of Historic Centers. 11, 4478: 1-24.
• Pulyaevskay, O., Pulyaevskay, E. 2019. Modern assessment of social psychological sustainability and urban environment quality. Materials Science and Engineering, 1-10.
• Sik Kima, J., Wang, Y.W. 2018. Tourism Identity in Social Media: a Chinese Historic City. Transactions of the Association of European Schools of Planning, 2: 63-80.