شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی

دانش شناسی

مقاله 2، دوره 15، شماره 58، آذر 1401، صفحه 1-16   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

طیبه آباش¹؛ فهیمه باب الحوائجی^{* 2}؛ داریوش مطلبی³

¹دانشجوی دکتری مدیریت اطلاعات و دانش ،دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

²دانشیار گروه علوم ارتباطات و دانش. دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

³دانشیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یادگار امام خمینی (ره) شهرری.ایران.

چکیده

هدف: مدیریت دانش روشی برای کمک به سازمان‌ها به منظور استفاده مؤثر از دانش است که ممیزی دانش اغلب گام اولیه فعالیت در این حوزه است. هدف از تحقیق حاضر شناسایی و اولویت بندی ابعاد ممیزی دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی بود.
روش پژوهش: روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی-پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری تحقیق شامل مدیران نهایی و مدیران بخش‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت  علوم تحقیقات و فناوری است. روش نمونه‌گیری کتابخانه‌ها، با توجه به پراکندگی آنها در کل کشور ابتدا به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای و سپس به روش هدفمند کتابخانه مرکزی بزرگترین دانشگاه مرکز استان  بود. در نهایت تعداد 279 نفر از مدیران نهایی و مدیران بخش‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های وابسته به وزارت  علوم تحقیقات و فناوری به عنوان نمونه آماری تحقیق انتخاب شدند. پرسشنامه ی ممیزی دانش با 99 گویه تدوین شده است و شامل 14 بعد چشم انداز و اهداف سازمانی(7 گویه)، تحلیل داده‌ها و اطلاعات دانشی(6 گویه)، اندازه گیری دانش صریح و ضمنی (6 گویه)، ترسیم نقشه دانش (6 گویه)، شناسایی عناصر راهبردی سازمان (8 گویه)، تحلیل شکاف بین دانش موجود و مطلوب (5 گویه)، آماده سازی سازمان (6 گویه)، شناسایی فرآیند ممیزی دانش (7 گویه)، تشکیل کارگروه ممیزی دانش (8 گویه)، تحلیل جریان دانش (12 گویه)، شناسایی دارایی‌های با ارزش سازمان (6 گویه)، ارزیابی اطلاعات و دانش(6 گویه)، اندازه گیری سلامت دانش فعلی (9 گویه) و تحلیل کاربست دانش (7 گویه) می باشد.
 یافته‌ها: براساس یافته‌های تحقیق مؤلفه‌های تحلیل جریان دانش (57/4)، اندازه‌گیری سلامت دانش فعلی(12/4)، تشکیل کارگروه ممیزی دانش(68/3) و شناسایی عناصر راهبردی سازمان (12/3) دارای میانگین رتبه بالاتری نسبت به سایر شاخص‌ها از لحاظ قابلیت وقوع و تأثیرگذاری در ممیزی دانش کتابخانه‌های دانشگاهی می‌باشد و دارای وضعیت مطلوب‌تری در کتابخانه‌های دانشگاهی می باشد و به همین ترتیب سایر شاخص‌ها در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
 نتیجه گیری : براساس نتایج پژوهش مشخص شد که مدیران می‌توانند از ممیزی دانش در ارتقای کیفی خدمات کتابخانه‌های دانشگاهی بهره ببرند. با بکارگیری ممیزی دانش مدیران به بازبینی، بررسی، سنجش و ارزیابی دارایی‌های فکری سازمان و ارزیابی ذخائر و جریان دانش کل سازمان می‌پردازند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت دانش؛ ممیزی دانش؛ جریان دانش؛ دانش صریح و ضمنی؛ کتابخانه های دانشگاهی

مراجع