تعیین تاریخ کاشت مناسب گندم در شبکه آبیاری کوثر به منظور کاهش اثرات تنش آبی با استفاده از مدل AquaCrop

بوم شناسی گیاهان زراعی

دوره 17، شماره 1، اردیبهشت 1400، صفحه 63-77   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22034/aej.2022.696786

نویسندگان

مریم عابدی¹؛ اصلان اگدرنژاد^{* 1}؛ نیاز علی ابراهیمی پاک²

¹گروه علوم و مهندسی آب، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

²خش آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

با توجه به اینکه تاریخ کاشت، اثر زیادی بر عملکرد و رشد گیاه گندم در استان خوزستان دارد، در این پژوهش از مدل واسنجی شده AquaCrop برای تعیین اثر زمان کاشت در سه پایلوت مختلف در شبکه آبیاری کوثر استفاده شد. با توجه به اینکه گندم در این شبکه در آبان ماه کاشته می‌شود، سه زمان در سه دهه اول، دوم و سوم آبان برای شبیه‌سازی انتخاب شد. نتایج نشان داد که دقت این مدل برای شبیه‌سازی دو پارامتر عملکرد (6/0EF= و 99/0d=) و کارآیی مصرف آب (08/0EF= و 99/0d=) قابل قبول بود. نتایج شبیه‌سازی عملکرد گندم برای دهه‌های اول، دوم و سوم آبان به ترتیب برابر با 5/3، 6/3 و 7/3 تن در هکتار بود. متوسط عملکرد در پایلوت‌های 1، 2 و 3 نیز به ترتیب برابر با 9/3، 6/3 و 2/3 تن در هکتار به دست آمد. مقدار کارآیی مصرف آب برای دهه‌های اول، دوم و سوم آبان به ترتیب برابر با 06/1، 05/1 و 05/1 کیلوگرم در مترمکعب بود. متوسط کارآیی مصرف آب برای پایلوت‌های 1، 2 و 3 نیز به ترتیب برابر با 94/0، 07/1 و 15/1 کیلوگرم در مترمکعب تعیین شد. بنابراین اگر هدف از تغییر تاریخ کاشت، افزایش عملکرد باشد، بهتر است کشت گندم به دهه سوم آبان منتقل شود. اگر نیاز است کارایی مصرف آب افزایش یابد، می‌بایست برنامه‌ریزی آبیاری به درستی انجام شود و مقادیر آب آبیاری در زمان‌های بارش، کاهش یابد.

کلیدواژه‌ها

 برنامه‌ریزی آبیاری  دشت کوثر  زمان کاشت  مدل آب؛ محور  مدل‌سازی گیاهی

مراجع