ارائه الگوی آموزش خلاقیت مبتنی بر مدل غنی‌سازی در سطح آموزشگاه (SEM) ویژه دانش‌آموزان استعدادهای درخشان: مطالعه کیفی

فصلنامه روان شناسی تحلیلی شناختی

دوره 13، شماره 50، آذر 1401، صفحه 1-19   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهار رشیدی¹؛ احمد عابدی^{* 2}؛ قاسم نوروزی³

¹دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان، ایران.

²دانشیار، گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.اصفهان، ایران

³استادیار گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان با نیازهای خاص، دانشگاه اصفهان، ایران.

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی آموزش خلاقیت مبتنی بر مدل غنی‌سازی‌در سطح‌آموزشگاه (SEM) ویژه دانش‌آموزان استعدادهای‌درخشان انجام شد. روش: روش پژوهش، کیفی و رویکرد داده‌بنیاد بود. مشارکت‌کنندگان با روش نمونه‎‌گیری هدفمند از بین متخصصان (3نفر)، مدیران (2نفر)، معلمان (4نفر) و دانش‌آموزان (6نفر) مدارس استعدادهای‌درخشان شهر اصفهان انتخاب شدند و دیدگاه آنان مورد بررسی قرار گرفت. ابزار: ابزار پژوهش مصاحبه‌ نیمه‌ساختاریافته بود که داده‌ها با 15 مصاحبه به اشباع رسید و با استفاده از رهیافت‌نظام‌مند استراووس و کوربین (2008) تحلیل گردید. یافته­ها: یافته‌ها شامل 156 مفهوم (کدگذاری‌ باز)، 23 مولفه (کدگذاری‌محوری) و 8 مقوله (کدگذاری ‌گزینشی) می‌باشد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد مقولات انطباق و بسط آموزش (پدیده‌ محوری)؛ انعطاف‌پذیری در محتوا؛ عدم سکون‌فکری عوامل آموزشی؛ توجه به تفاوت‌های فردی دانش‌آموزان (عوامل‌علی)؛ سیالی فرآیندهای‌ذهنی و روانی(راهبرد)؛ پیوستار خلاقیت‌پرور (عامل‌زمینه‌ای)؛ ناآگاهی و مقاومت در پذیرش تغییر و نوآوری (مداخله‌گر)؛ توسعه نوآوری، ابتکار و تولید در جامعه (پیامد) در تدوین الگوی آموزش خلاقیت به دانش‌آموزان استعدادهای درخشان حائز اهمیت می‌باشند. جهت اعتباریابی یافته‌ها، معیارهای تطابق همگونی‌داده‌ها و گروه‌خبرگان به‌کار گرفته شد. از آنجایی‌که جامعه امروزی نیازمند پرورش افراد خلاق و مولد است، پیشنهاد می‌شود طراحان سیستم‌های آموزشی، با توجه به مشکلات و با به‌کارگیری راهبردهای ارائه شده، گام موثری در ارتقاء خلاقیت دانش‌آموزان استعدادهای درخشان بردارند

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ غنی‌سازی در سطح آموزشگاه؛ استعدادهای درخشان؛ داده بنیاد

مراجع

عابدی‌جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ‌زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی (اندیشه مدیریت). 5(2). 151- 198.

کرسول، جان دبلیو؛ کلارک، ویکی‌پلانو. (2007). روش‌های پژوهش‌ترکیبی، ترجمه علیرضاکیامنش و جاویدسرایی (1390). تهران: نشر آییژ.

Başer, N., & Ersoy, E. (2009). The creative thinking levels of students at sixth class of primary education. The Journal of International Social Research, 2(9), 128-137.

Berliner, D. C. (2009). Poverty and potential: Out-of-school factors and school success.

Betts, G. T., & Kercher, J. K. (1999). Autonomous learner model: Optimizing ability. Alps Publ.

Baum, S. M., Renzulli, J. S., & Hébert, T. P. (1995). Reversing underachievement: Creative productivity as a systematic intervention. Gifted Child Quarterly, 39(4), 224-235.

Corbin, J., & Strauss, A. (2014). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Sage publications.

Cho, S. H., Nijenhuis, J. T., van Vianen, A. E., KIM, H. B., & Lee, K. H. (2010). The relationship between diverse components of intelligence and creativity. The Journal of Creative Behavior, 44(2), 125-137.

Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Strategies for qualitative data analysis. Basics of Qualitative Research. Techniques and procedures for developing grounded theory, 3.

Corbin, J. M., & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative sociology, 13(1), 3-21.

Demir, S. (2021). Effects of learning style based differentiated activities on gifted students’ creativity. Journal for the Education of Gifted Young Scientists, 9(1), 47-56.

Darga, H., & Ataman, A. (2021). The Effect of Class-Wide Enrichment Applied to Gifted and Normal Children in Early Childhood. Participatory Educational Research, 8(3), 402-421.

Davletshina, Y., & Khizbullina, R. (2020). Practice-Oriented Forms of Scientific and Technical Creativity of Gifted Youth. In “New Silk Road: Business Cooperation and Prospective of Economic Development”(NSRBCPED 2019) (pp. 645-647). Atlantis Press.

Fiddyment, G. E. (2014). Implementing enrichment clusters in elementary schools: Lessons learned. Gifted Child Quarterly, 58(4), 287-296.

Hines, M. E., Catalana, S. M., & Anderson, B. N. (2019). When Learning Sinks In: Using the Incubation Model of Teaching to Guide Students Through the Creative Thinking Process. Gifted Child Today, 42(1), 36-45.

Hébert, T. P. (1993). Reflections at graduation: The long‐term impact of elementary school experiences in creative productivity. Roeper Review, 16(1), 22-28.

Kasirer, A., & Shnitzer-Meirovich, S. (2021). The perception of creativity and creative abilities among general education and special education teachers. Thinking Skills and Creativity, 100820.

Kim, K. H. (2019). Demystifying Creativity: What Creativity Isn’t and Is?. Roeper Review, 41(2), 119-128.

Kahveci, N. G., & Akgul, S. (2019). The relationship between mathematical creativity and intelligence: a study on gifted and general education students. Gifted and Talented International, 34(1-2), 59-70.

Krumm, G., Filippetti, V. A., & Gutierrez, M. (2018). The contribution of executive functions to creativity in children: What is the role of crystallized and fluid intelligence?. Thinking Skills and Creativity, 29, 185-195.

Kwaśniewska, J. M., Gralewski, J., Witkowska, E. M., Kostrzewska, M., & Lebuda, I. (2018). Mothers’ personality traits and the climate for creativity they build with their children. Thinking Skills and Creativity, 27, 13-24.

Mann, E. L., Mann, R. L., Strutz, M. L., Duncan, D., & Yoon, S. Y. (2011). Integrating engineering into K-6 curriculum: Developing talent in the STEM disciplines. Journal of Advanced Academics, 22(4), 639-658.

Morelock, M. J., & Morrison, K. (1999). Differentiating ‘developmentally appropriate’: The multidimensional curriculum model for young gifted children. Roeper Review, 21(3), 195-200.

Olszewski-Kubilius, P., & Thomson, D. L. (2010). Gifted programming for poor or minority urban students: Issues and lessons learned. Gifted Child Today, 33(4), 58-64.

Parr, J., & Stevens, T. (2019). Challenges of Equity and Discrimination in the Education of Gifted Children.

Płóciennik, E. (2018). Children’s creativity as a manifestation and predictor of their wisdom. Thinking Skills and Creativity, 28, 14-20.

Renzulli, J. S., & Reis, S. M. (2021). The Three Ring Conception of Giftedness: A Change in Direction from Being Gifted to the Development of Gifted Behaviors. In Conceptions of Giftedness and Talent (pp. 335-355). Palgrave Macmillan, Cham.

Reis, S. M., & Renzulli, J. S. (2021). 10 The Schoolwide Enrichment Model. Gifted Education in Rural Schools: Developing Place-Based Interventions, 98.

Reis, S. M., & Peters, P. M. (2020). Research on the Schoolwide Enrichment Model: Four decades of insights, innovation, and evolution. Gifted Education International, 0261429420963987.

Renzulli, J. S., & Reis, S. M. (2018). The three-ring conception of giftedness: A developmental approach for promoting creative productivity in young people.

Renzulli, J. S. (2016). The three-ring conception of giftedness: A developmental model for promoting creative productivity. Prufrock Press.

Renzulli, J., & Reis, S. (2014). The schoolwide enrichment model: A how-to guide for talent development. Sourcebooks, Inc.

Renzulli, J. S., & Renzulli, S. R. (2010). The schoolwide enrichment model: A focus on student strengths and interests. Gifted Education International, 26(2-3), 140-156.

Renzulli, J. S., & Reis, S. M. (2000). The schoolwide enrichment model. International handbook of giftedness and talent, 2, 367-382.

Renzulli JS (1992) A general theory for the development of creative productivity through the pursuit of ideal acts of learning. Gifted Child Quarterly 36(4): 170–182.

Renzulli, J. S., & Reis, S. M. (1997). The schoolwide enrichment model: A how-to guide for educational excellence. Creative Learning Press, Inc., PO Box 320, Mansfield, CT 06250.

Renzulli, J. S. (1977). The Enrichment Triad Model: A plan for developing defensible programs for the gifted and talented. Gifted Child Quarterly, 21(2), 227-233.

Renzulli, J. S. (1988). The multiple menu model for developing differentiated curriculum for the gifted and talented. Gifted Child Quarterly, 32(3), 298-309.

Schmidt, O. (2020). Creative ways to develope Creativity in gifted students. Socio-Emotional Development and Creativity of Gifted Students, 257.

Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., & Worrell, F. C. (2011). Rethinking giftedness and gifted education: A proposed direction forward based on psychological science. Psychological science in the public interest, 12(1), 3-54.

Sternberg, R. J. (2020). Is Being Gifted a Blessing or a Curse, or Some of Both?. Empirical Studies of the Arts, 38(1), 90-99.

Sternberg, R. J. (2017). ACCEL: A new model for identifying the gifted. Roeper Review, 39(3), 152-169.

Taranu, M., Wimmer, M. C., Ross, J., Farkas, D., van Ee, R., Winkler, I., & Denham, S. L. (2019). Children’s perception of visual and auditory ambiguity and its link to executive functions and creativity. Journal of experimental child psychology, 184, 123-138.

Worrell, F. C., Subotnik, R. F., Olszewski-Kubilius, P., & Dixson, D. D. (2019). Gifted students. Annual review of psychology, 70, 551-576.

Xia, Y., Zhuang, K., Sun, J., Chen, Q., Wei, D., Yang, W., & Qiu, J. (2017). Emotion-related brain structures associated with trait creativity in middle children. Neuroscience letters, 658, 182-188.