تمثیلات انیس العارفین

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 4، دوره 14، شماره 53، آبان 1401، صفحه 69-93   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

امیدوار مالملی^*

ادبیات و زبان فارسی /دانشکده علوم انسانی/دانشگاه آزاد ایذه

چکیده

مقاله‌ای که می‌خوانیم «تمثیلات انیس العارفین» است، که قاسم انوار در آن به شیوه پرسش و پاسخ در باب نفس روح، دل، عقل و عشق به سبک عارفان آورده است. هدف این پژوهش، تحلیل ساختار فرمی و محتوایی تمثیلات این اثر است و با روش تحقیق تحلیل محتوا انجام گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که 108 تمثیل در این منظومه شناسایی و تحلیل گردیده است. در ساخت دستوری، 70 درصد جمله‌ی ساده و 30 درصد جمله‌ی مرکب می‌باشد. در لحن بیان، 80 درصد جدی، 19 درصد طنزآمیز و 1 درصد رکیک است. در رواج و تداول، 80 درصد کاربردی و 20درصد کم کاربرد است. در درون مایه و محتوا، 65 درصد صوفیانه و 35 درصد دینی، اخلاقی، تعلیمی و اجتماعی است. در بلاغت، در حوزه‌ی بیان، 50 درصد تشبیه تمثیل و استعاره و در حوزه‌ی بدیع لفظی و معنوی(به ویژه مذهب کلامی)، 50 درصد کاربرد داشته است. با وصفی که گذشت، قاسم انوار، گرایش 50 درصدی به تمثیل دارد.

کلیدواژه‌ها

تمثیل؛ قاسم انوار؛ انیس العارفین

مراجع

قرآن کریم.

1. ابومحبوب، احمد، بهار 1372،"در تمثیل و ارسال المثل"، رشد آموزش ادب فارسی، شماره 32.
2. انوار، قاسم، 1337، کلیات قاسم انوار، تصحیح سعید نفیسی، تهران: کتابخانه سنایی.
3. دهخدا، علی اکبر،1370،ا مثال و حکم، تهران: سپهر: چ هفتم.
4. ذوالفقاری، حسن، بهار 1386، «بررسی ساختار ارسال‌المثل»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی، شماره 15، صص 31-62 .
5. ذوالفقاری، حسن، تابستان 1389، "زیبایی شناسی ضرب المثل های فارسی"، مجله بوستان ادب، دوره دوم، شماره دوم.
6. مالملی، امیدوار، تابستان 1400،"ارسال المثل در مجموعه آثار فارسی احمد غزالی"، فصلنامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی بوشهر، شماره 48.
7. مالملی، امیدوار، تابستان 1399،"مختصری از تمثیلات و مثل واره ها در معدن الدرر"، فصلنامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی بوشهر، شماره 44.
8. محدثی، محمدرسول و سلامت آذر، رحیم، 1385، شور عشق، رشت: نشر ایلیا.